وعده های مسوولان مختلف برای مقابله با این پدیده نیز طی سالیان اخیر ثمربخش نبوده، اقداماتی که بیشتر به مسکنی موقت شبیه بوده تا اقدامی عاجل برای رفع این معضل که به نوعی با سلامت افراد در ارتباط است.

در میان استان های درگیر با پدیده گرد و غبار، کرمانشاه به عنوان استانی چهار فصل با دارا بودن چشم اندازهای طبیعی، مراتع، جنگل ها و کوه های زیبا و منحصر به فرد که می توان آن را استان سبز نامید، چهره اش در پی ورود ریزگردها غبارآلود شده و در انتظار عزمی راسخ برای مقابله با مهمان ناخوانده ای است که خاک را برای آنان به سوغات آورده است.


* 70 درصد ریزگردها منشاء خارجی دارند

مدیرکل حفاظت از محیط زیست استان کرمانشاه در این باره به ایرنا می گوید: 70 درصد از ریزگردهایی که وارد فضای استان می شود، منشاء خارجی دارد و از کشورهایی نظیر عراق، عربستان، سوریه و اردن وارد می شود.

غلامحسین کاظمی با بیان این که 22 استان کشور درگیر پدیده ریزگردها هستند، گفت: از آن جا که منشاء اصلی کانون این ریزگردها کشور عراق است و وجود 330 کیلومتر مرز مشترک میان کرمانشاه و عراق، این استان بیش از دیگر استان ها درگیر این پدیده شده است.

کاظمی تاکید کرد: رابطه مستقیمی بین پدیده ریزگردها و از بین رفتن مراتع وجود دارد که موجب تهدید زندگی جانوران و حیات وحش شده است؛ برای نمونه ریزگردها زندگی گونه های نادر جانوری و گیاهی به ویژه گیاهان دارویی و یا گیاهانی که ارزش اکولوژیکی و اقتصادی دارند را به طور جدی تهدید می کند، به طوری که به مرور در منطقه نمی توان گیاهان مفید و با ارزش اقتصادی را یافت.

وی همچنین در خصوص تدوین بسته مقابله با ریزگردها یادآور شد: این بسته که موارد متعددی از جمله کمربند سبز اطراف شهر، مقابله با آلاینده ها و وظایف دستگاه های مختلف را شامل می شود، در دست پیگیری است.

کاظمی همچنین تامین اعتبار مورد نیاز برای اجرای بسته مقابله با ریزگردها را ضروری برشمرد و گفت: شدت گرد و غبار در استان کرمانشاه همیشه بالا بوده است و می طلبد که مسوولان کشور نگاه ویژه ای به این موضوع داشته باشند.


* هوای امسال کرمانشاه 20 روز در وضع ناسالم بوده است

رییس اداره امور آزمایشگاه اداره کل محیط زیست استان کرمانشاه نیز درباره شدت این پدیده در استان به ایرنا گفت: از ابتدای امسال تاکنون هوای کرمانشاه 20 روز در وضع ناسالم (هشدار و بحران) قرار داشته است.

سعید دزفولی همچنین با اشاره به وضعیت روزهای همراه با گرد و غبار کرمانشاه در سال جاری خاطرنشان کرد: در فروردین هفت روز و در اردیبهشت هشت روز وضعیت هوا در شرایط هشدار قرار داشت که این وضعیت در خرداد ماه به پنج روز غیراستاندارد رسید به گونه ای که چهار روز آن در وضع هشدار و یک روز هم هوای کرمانشاه در وضع اضطرار بود.

وی ادامه داد: آمار هوای غبارآلود کرمانشاه در سه ماهه اول امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل بسیار بیشتر شده به گونه ای که در فروردین پارسال هوای کرمانشاه یک روز در وضع اضطرار بود و در ماه های اردیبهشت و خرداد نیز به ترتیب دو و هفت روز در وضع هشدار قرار داشت.

دزفولی همچنین به سال های اخیر نیز اشاره ای داشت و گفت: طی 6 سال گذشته بیشترین روزهای غیراستاندارد در سال 88 به وقوع پیوست به گونه ای که در این سال مجموع 120 روز هوای کرمانشاه در وضع ناسالم بود، روزهایی که وضعیت هشدار آن 104 روز، اضطرار 2 روز و بحرانی آن هم به 14 مورد می رسید.

رییس اداره امور آزمایشگاه اداره کل محیط زیست استان کرمانشاه یادآور شد: در سال 89 هوای کرمانشاه 73 روز در وضع ناسالم قرار داشت، سال 90 این میزان به 80 روز رسید، سال 91 روزهای ناسالم هوای کرمانشاه 42 روز بود و در سال 92 نیز این میزان به 10 روز کاهش یافت که پاک ترین سال کرمانشاه در مدت اخیر به شمار می رود.

وی همچنین با اشاره به وضعیت گرد و غبار کرمانشاه در سال گذشته گفت: در این سال مجموع روزهای ناسالم به 24 روز رسید که 22 روز آن هوای کرمانشاه در وضع هشدار، یک روز در وضع اضطرار و یک روز هم در وضع بحران قرار داشت.

دزفولی یادآور شد: اگر مقدار ریزگردها در هوای شهر تا 100 میکروگرم باشد، شرایط نرمال است ولی وجود 100 تا 250 میکروگرم وضعیت را در شرایط هشدار و از این مقدار تا 350 میکروگرم، شرایط را در وضع اضطراری قرار می دهد.


* ریزگردها تاثیر مخرب تنفسی و عروقی برای انسان دارند

دانشیار دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه نیز با تاکید بر این که ریزگردها تاثیرات سویی بر سلامت انسان دارند، گفت: این تاثیرات مخرب بیشتر بر تنفس و ناحیه قلب و عروق انسان خود را نشان می دهد.

مقداد پیرصاحب افزود: این تاثیرات مخرب بیشتر در کودکان و افراد سالمند بخصوص آنهایی که دچار تنگی نفس و بیماری های قلبی هستند، نمود پیدا می کند و این افراد در هنگام ورود ریزگردها باید از قرار گرفتن در معرض استنشاق هوای آلوده خودداری کنند.

مقداد پیرصاوی وقوع گرد و غبار شدید را در پدیده آتش سوزی های اخیر مراتع و جنگل های استان نیز بی تاثیر ندانست و گفت: در شرایط حاضر به دلیل نرسیدن نور خورشید به برگ گیاهان و نیز پوشیده شدن سطح برگ ها از گرد و غبار، پدیده فتوسنتز گیاهان مختل شده که این امر باعث تسریع خشک شدن مراتع و جنگل ها می شود.

پیرصاحب افزود: از این رو پدیده ای که به دنبال خنک شدن هوا در پاییز صورت می گیرد به تابستان منتقل می شود و همین امر موجب افزایش حریق و آتش سوزی درختان و در نهایت مراتع می شود.

وی یادآور شد: از دیگر بخش هایی که ریزگردها بر آن تاثیر می گذارد، بخش صنعت است چرا که تعدادی از صنایع وجود دارند که برای تولید مواد غذایی باید از هوای پاک استفاده کنند اما وجود ریزگردها باعث توقف تولید یا کاهش کیفیت آنها می شود.

عضو هیات علمی دانشکده بهداشت کرمانشاه همچنین توصیه هایی به افراد در مواجهه با گرد و غبار و ریزگردها داشت و گفت: زمانی که هوا آلوده می شود باید حتماً از ماسک استاندارد (PS2) که مخصوص گرد و غبار است، استفاده کرد.

پیرصاحب با بیان این که انجام هرگونه فعالیت ورزشی در فضای آزاد و بیرون از منزل در شرایط آلودگی هوا کاملا خطرناک و ممنوع است، گفت: در چنین شرایطی بهتر است مصرف شیر و سایر لبنیات افزایش یابد.

* گرد و غبار تا پایان تابستان مهمان کرمانشاه خواهد بود

مدیرکل هواشناسی استان کرمانشاه نیز به ایرنا گفت: با توجه به جهت جریان های آب و هوایی، وضعیت غبار آلوده بودن آسمان کرمانشاه و بروز پدیده ریزگردها تا اواسط تابستان و گاهی با شدت کمتر تا پایان آن در استان ادامه می یابد که نمود آن در مناطق غربی استان بیشتر خواهد بود.

شاهرخ پارسا احداث سد بر فراز رودخانه دجله و فرات در عراق و همچنین خشک شدن هورها و باتلاق ها در این کشور طی دهه های اخیر را از جمله عوامل اصلی ورود گرد و غبار به ایران و بویژه کرمانشاه عنوان کرد.

وی یادآور شد: همچنین سامانه های جوی با توجه به شرایط، میزان رطوبت و انرژی گاهی باعث ایجاد گرد و غبار می شوند که این پدیده در غرب و جنوب غربی کشور از فراوانی و شدت بیشتری برخوردار است.

پارسا در خاتمه اظهار کرد: خشکسالی که با کاهش بارندگی ها ایجاد می شود، نداشتن مدیریت صحیح منابع آب نظیر احداث بی رویه سد و انتقال بین حوزه ای آب و همچنین تغییر کاربری زمین از جمله عوامل تشدید کننده گرد و خاک به حساب می آیند.

* حل مشکل ریزگردها نیازمند مشارکت جمعی کشورهای منطقه است

معاون رییس جمهوری و رییس سازمان حفاظت از محیط زیست که اردیبهشت ماه گذشته به کرمانشاه سفر کرده بود، حل مشکل ریزگردها را نیازمند مشارکت جمعی کشورهای منطقه و بویژه کشورهایی دانست که منشاء اصلی این ریزگردها هستند.

معصومه ابتکار با بیان این که سوریه، عراق، عربستان و حتی چند کشور واقع در بخش آفریقای شمالی منشاء اصلی کانون ریزگردها هستند، خاطرنشان کرد: متاسفانه عزم جدی برای کمک به ایران برای حل این معضل در آنها وجود ندارد.

وی با بیان این که تنها باید صبر کرد تا پس از ثبات نسبی در کشورهای منطقه بتوانیم با دولت ها برنامه ای جامع برای مهار کانون ریزگردها تدوین و به سمت عملیاتی نمودن آنها حرکت کنیم، از مصوبه دولت در سال گذشته و تخصیص اعتباراتی به منظور مهار کانون هایی که منشاء داخلی دارند خبر داد.

وی گفت: یکسری برنامه های بلندمدت در دست طراحی و اجراست تا با همکاری وزارتخانه های کشور و بهداشت و درمان و همچنین سازمان جنگل ها و مراتع اقدامات لازم صورت گیرد.

ابتکار خاطرنشان کرد: همچنین قرار است سازمان ملل متحد برای رفع مشکل ریزگردها صندوق حمایت مالی تشکیل دهد که تاکنون این امر محقق نشده است.

وی ابراز امیدواری کرد تا با انجام برنامه های در دست اقدام در داخل کشور و همچنین همکاری های منطقه ای، به زودی شاهد رفع این مشکل که در مناطق غربی نظیر استان کرمانشاه از نمود بیشتری برخوردار است، باشیم.