بحث مالکیت ادبی هنری تنها یک بحث حقوقی نیست

بنابراین گزارش "علی جنتی" وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، "حیدری" مدیر کل دفتر حقوقی و امور مالکیت معنوی، "حسین نوش‌آبادی" معاون حقوقی امور مجلس و استان‌ها، "پور محمدی" وزیر دادگستری و مهمانان خارجی و رسانه‌ها در این همایش حضور داشتند.

جنتی وزیر فرهنگ وارشاد اسلامی با خوش آمد گویی به مهمانان این همایش عنوان کرد: همانگونه که از عنوان همایش مشخص است در این همایش درصدد است تا به مبانی و چگونگی حمایت بین المللی از اثار ادبی و هنری بپردازد اما بحث مالکیت ادبی هنری تنها یک بحث حقوقی نیست بلکه از حیث اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی حائز اهمیت فوق العاده است و باید آن را در زمره موضوعات کلان سیاسی و حاکمیتی تلقی کنیم و بر این اساس اتخاذ تصمیم در این زمینه به تمامی قوا و دستگاه‌های کشور مربوط می‌شود.

"جنتی" ادامه داد: ما امروز نسبت به مسئله الحاق یا عدم الحاق به کنوانسیون برن که اصلی‌ترین مرجع بین المللی در حوزه کپی رایت است نفعاً یا اثباتً نظری نمی‌دهیم و هدف اصلی این همایش هم این نیست.

وی اظهار داشت: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان متولی حقوق مالکیت ادبی و هنری و حقوق مرتبط در کشور از بعد حقوقی و فرهنگی به قضیه نگاه می‌کند اما همانطور که رهبر معظم انقلاب فرمودند فرهنگ مختص یک دستگاه و بخش نیست متعلق به همه است و همه در برابر مسئولیت دارند.

وزیر فرهنگ وارشاد با اشاره به نبود امکان حمایت بین المللی از آثار ادبی هنری، بیان کرد: سیل عظیمی از آثار غیر مجاز خارجی به کشور سرازیر می‌شود و صنایع خلاق و کارآفرین و فرهنگ‌ساز کشور وضعیت مناسبی ندارند و کم رونق و رو به رکودند که یکی از آنها صنعت بازیهای رایانه‌ای است.

این همایش بی تردید فرصت مغتنمی است که نظرات متخصصان حقوقی مطرح و گردآوری  شود تا در کنار نتایجی که از پژوهشهای این وزارتخانه نسبت به آثار و تبعات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی الحاق کنوانسیون برن در دست انجام دارد بتوانیم چشم انداز معقول و منصفانه از آن به سایر دستگاه‌ها در خصوص مسئله الحاق ارائه دهیم.

نوش‌آبادی مشاور حقوقی امور مجلس و استانها با ابراز خرسندی از این فرصت بیان کرد: اهمیت دادن و حمایت کافی از حقوق مالکیت ادبی و هنری یا کپی رایت یکی از نشانه‌های بارز توسعه در کشورها است. در کشور ما اگر چه تا چند سال قبل پرداختن به این موضوع یک مسئله‌ی تشریفاتی و حاشیه‌ای محسوب می‌شد اما امروز دیگر اینگونه نیست بلکه کپی رایت یک مسئله مهم واساسی به شمار می رود و در فهرست امور زیربنایی و بسیار حیاتی برای حفظ و تداوم فرهنگ غنی ایرانی – اسلامی و جلوگیری و مبارزه با تهاجم فرهنگی غرب مطرح می‌شود.

نوش آبادی در ادامه اظهار داشت: یکی از موضوعات مهمی که می‌تواند رغبت افراد را برای خلق آثار بدیعتر و با کیفیت‌تر به گونه‌ای که توان رقابت با آثار خارجی را داشته باشند فراهم آورد این است که پدیدآورندگان مطمئن باشند که می‌توانند اثرشان را در خارج از کشور بدون هراس و نگرانی از تعرض بر آن عرضه نمایند.

"حیدری" مدیر کل دفتر حقوقی و امور مالکیت معنوی ضمن عرض تسلیت وفات حضرت زینب(س) بیان کرد: می‌دانیم که همه ساله سازمان جهانی مالکیت فکری با تمرکز بر یکی از مصادیق مالکیت فکری سعی دارد توجه همگان را به آن مورد جلب کند. جای بسی خوشحالی است که در چند سال اخیر این سازمان بیشتر بر روی مصادیق مالکیت ادبی- هنری و حقوق مرتبط تمرکز کرده و امسال را نیز به نام سال موسیقی نام نهادند. همانطور که می‌دانید واژه موزیک از یک طرف به دلیل شمول نتها و شعر و ترانه‌ی آن تحت حمایت سیستم مالکیت ادبی – هنری است و از سویی دیگر به دلیل محل اجتماع حقوق نوازندگان، اجرا کنندگان و تولید کنندگان حامل‌های شنیداری و دیداری است، در سیستم حقوق مرتبط قابل طرح است در واقع عرصه موسیقی محل جولان حقوق پدید‌آورندگان و اشخاص تحت حمایت حقوق مرتبط است که حمایت از هر دو نیز مربوط به وظایف محوله به وزارت متبوع می‌باشد.

حیدری افزود: تأثیری که موسیقی بر روح آدمی دارد غیر قابل انکار است شاید روزی نباشد که لحظات عمر ما هر چند کوتاه با قطعه‌ای از موسیقی آمیخته و عجین نبوده باشد و از این رو اگر موسیقی را جزو لاینفک زندگی بشریت بدانیم بی راهه نگفته‌ایم.

وی با اشاره به اهمیت موسیقی در زندگی ما گفت: متأسفانه از حیث قانونی دست اندرکاران این حوزه در کشور ما از وضعیت مطلوبی برخوردار نیستند علاوه بر اینکه موارد نقش حق پدیدآورندگان و اشخاص تحت حمایت حقوق مرتبط در حوزه موسیقی در کشور ما شاید به مراتب بیش از نقش حق پدید‌آورندگان سایر آثار است.

وی در پایان عنوان کرد: طبق آ‌مار پژوهشی این نتیجه را می‌توان گرفت که نقض حقوق مرتبط به این آثار در خارج از کشور هم اگر بیشتر از آثار دیگر نباشد بی تردید درصد بالایی دارد و این امر نارضایتی‌های متعددی را از سوی فعالان این حوزه سبب شده است.

دفتر حقوقی و مالکیت معنوی وزارت فرهنگ و ارشاد که از حیث سلسله مراتبی اولین مرجع حمایت حقوقی این افراد است در ادامه‌ی همایشهایی که در سالهای گذشته برگزار کرده امسال نیز با نیازسنجی صورت گرفته پنجمین همایش خود را متمرکز بر موضوع حمایت بین‌المللی از آثار نموده و سعی دارد با بحثهای کارشناسی دقیق و عمیق به این سوال پاسخ دهد که آیا راههای افزایش حمایت از پدیدآورندگان آثار مختلف در محدوده‌ی وسیعتر یعنی خارج از مرزهای کشور در حدی ناامن است که ناگریز از عدم عبور آنیم.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی بیان کرد: آنچه مهم بوده این است که اعلام کنم وزارت ارشاد در چند سال اخیر با اقدامات مختلف از جمله برگزاری همایش‌های کاملاً تخصصی در حوزه کپی رایت عزم خود را برای حل یا کمک به کشف راه حل برای موضوعات و چالشهای این حوزه جزم کرده است.

وی یادآور شد: در طول بیست ماه گذشته که تصدی این وزارتخانه را بر عهده دارم بارها در جلسات مختلف با اصحاب و صنوف مختلف فرهنگی – هنری، استمداد و گله و درد دل آنها را به دلیل نقصان زمینه‌های حمایتی از تولیدات فرهنگی – هنری شنیده‌ام. بارها شاهد بوده‌ام که پدید‌آورنده‌ای که بخشی از عمر خود را صرف خلق اثر ابتکاری و خلاقانه کرده است اثر فکریش به دلیل مشکلات و محدودیت‌هایی که جهت احقاق حق با آنها مواجه شده مورد تعرض قرار گرفته و هستی خود را بر باد رفته می‌داند.

این اشخاص انگیزه خود را برای خلق اثر جدید از دست داده و بارها دیده و شنیده‌ام که پدیدآورندگان برجسته که آثارشان نه تنها در ایران بلکه در جهان شناخته شده برای اینکه امکان حمایت از اثرشان را در کشورهای دیگر به دست آورند اقدام به انتشار اولیه‌ی اثرشان در خارج از کشور کرده و سپس به انتشار در ایران اقدام می‌کنند.

وی افزود: مکرراً با ناشرانی مواجه شده‌ام که اثر خوب به بازار ارائه دهند و با پرداخت حق هزینه حق ترجمه آثار خارجی به ترجمه آثار می‌پردازند.

ترجمه‌هایی با سطح بالا که دست کمی از اثر اصل ندارند را راهی بازار می‌کنند اما پس از مدت کوتاهی ترجمه‌های همان اثر با سطح پایین به صورت سیل وارد بازار می شوند.

این مترجمان  و ناشرانی که ترجمه‌های سطح پایین را ارائه می‌دهند از عدم حمایت آثار خارجی در ایران سوء استفاده می‌کنندو قیمت پر کردن قفسه‌ی کتابفروشی و جیب خود توجهی به کیفیت اثر ندارند اما آنهایی که با کیفیت آثار را ترجمه می‌کنند در مواجهه با اینگونه ناشران و مترجمان بی آنکه بتوانند با تمسک به قانون حقوق ضایع شده ی خود را جبران کنند ناامید می شوند.

جنتی اظهار داشت: این مسئله در مورد آثار سینمایی و موسیقی هم صادق است. بارها با تولید کنندگان آثار سینمایی و موسیقی مواجه شدم که از نمایش و عرضه آثارشان به روی شبکه‌های فارسی زبان خارجی بدون پرداخت حق پخش گله مند بودند.

وی در پایان از "آنه لی یر" معاون مدیر کل واپو، "پورمحمدی" وزیر دادگستری و دست اندرکاران برگزاری همایش تشکر کرد.

معاون حقوقی وزارت ارشاد در ادامه بیان کرد: بی تردید رابطه‌ی خلق آثار و میزان حمایت دولت از خالقان اثر ادبی و هنری را در دنیای امروزی باید یک رابطه‌ی متقابل، متوازن و همسو تلقی کنیم به این معنی که هر چه حمایت بیشتر شود ایجاد انگیزه برای خلق آثار فزونی می‌گیرد. برای ایجاد انگیزه درعموم جامعه جهت خلق اثر قانونگذاری یکسری حقوق اعم از مادی و معنوی به پدید‌آورندگان اعطا کرده ولی سوال اینجاست که آیا صرف اعطای این حقوق کافی است و آیا در کنار قوه مقننه، قوه مجریه نباید تمهیدات مناسبی برای اجرایی کردن آن داشته باشد.

وی افزود:‌ مسلماً  مشخص است که قانونی که به طور شایسته قابلیت اجرایی نداشته باشد فایده‌ای ندارد و راه به جایی نمی‌برد، باید برای خالقان آثار فرصتی فراهم کرد که پدیدآورنده مطمئن باشد اثرش در خا رج از کشور بدون هراس از تعرض بران می‌تواند عرضه شود یا به فرض تعرض نسبت به حقوق مربوطه‌اش بداند که امکان پیگیری وجود دارد.

نوش آبادی با اشاره به اهمیت اطمینان پدیدآورندگان آثار از حمایت اثرشان بیان کرد: بی شک تا زمانی که اطمینان در دل پدیدآورندگان حاصل نشده باشد نباید انتظار داشته باشیم که میزان سطح کیفی و کمی آثار تولیدی حوزه ی ادب و هنر افزایش یابد و مستحضرید که در تمام دنیا قوانین حوزه کپی رایت جزو قوانین ملی حساب می شود به این معنی که قانون‌گذاران داخلی با تعیین معیارهای حمایت از آثار صرفاً آثاری که معیار‌های مشخص شده را دارند در کشور مورد حمایت قرار می‌دهند و نقض حقوق اعطا شده به پدید آورندگان توسط اشخاص دیگر را چنانچه داخل مرزهای کشور محقق شده باشد پوشش می‌دهند اما در حال حاضر که امکان تکثیر و انتشار و عرضه آثار در کمترین زمان ممکن انجام می‌شود حمایتهای ملی و داخلی کافی است؟

آیا پدیدآورنده‌ای که می‌داند حتی اگر شدیدترین و مناسب‌ترین تمهیدات برای جلوگیری از نقض حقوقش فقط در داخل مرزهای کشور فراهم است و در خارج از کشور اثرش در معرض دستبرد قرار می‌گیرد بی آنکه دستش به جایی برسد راغب به خلق اثر جدید خواهد بود؟ مسلماً پدید آورندگان باید از حقوق بین المللی خود مطمئن باشند.

وی در ادامه اظهار داشت: به عنوان دستگاهی که مسئولیت حمایت از پدید آورندگان آثار ادبی و هنری و آثار آنها را بر عهده دارد معترفیم صرف حمایت ملی و داخلی از خالقان آثار برای پیمودن مسیر توسعه کافی نیست. اگر می‌خواهیم آثارمان را اقتصادی کنیم و بازار خوب در جهان برای آنها ایجاد کنیم و از این طریق ظرفیت ارزآوری را به بخش فرهنگی کشور ارتقاء دهیم، لازم است که چاره‌ای برای حمایت از آثار ادبی وهنری در خارج از مرزهای کشور بیاندیشیم.

نوش آبادی با بیان اینکه هدف همایش امروز سعی بر ایجاد فرصت در این حوزه است، گفت: انشاءالله بدون اعلام هیچ نظر و موضع مخالف و موافقی فرصتهایی که کشور برای پیوستن به قوانین بین المللی دارد ارتقاء دهیم و زمینه‌های حمایتی  گسترده داخل و خارج از کشور را شناسایی کنیم.

وی در پایان با تشکر از حمایتهای بی‌دریغ وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، بیان کرد: ایشان مشوق اصلی ما در پیمودن این راه بودند.

در این همایش پورمحمدی، وزیر دادگستری نیز به سخنرانی پرداخت و ضمن سخنرانی معاون دبیر کل سازمان جهانی مالکیت فکری نشستهای علمی سه گانه برگزار خواهد شد و در پایان ضمن سخنرانی معاون حقوقی رئیس جمهور از پایان‌نامه‌های برتر تقدیر خواهد شد.

انتهای پیام/