اطراف چشمه دارای پوشش گیاهی درمنه است. آب غربالبیز بصورت سرریز از مظهر چشمه ظهور میکند که حفره‌های چشمه در وسعت ۴۰ متر مربع پراکنده شده است. همچنین مساحت تقربیی آبریز چشمه ۱۰ کیلومتر مربع است.

 وجه تسمیه‌ی «غربالبیز» را برخی به وجود چشمه‌ی موجود و نحوه‌ی جوشش آب از حفره‌ها و لا به‌لای سنگ‌ها می‌دانند و عده‌ای آن را به سبب وجود بافت متخلخل سطح تحتانی دریاچه موجود در محل دانسته که در هر دو حالت نحوة حرکت آب شبیه عبور از منافذ یک غربال است.

 این چشمه به صورت یک فرورفتگی طبیعی است و هر ساله در اوایل بهار آبی گوارا و زلال از کوههای منطقه جاری می‌شود و در این فرو رفتگی می‌ریزد و به دریاچه ای طبیعی تبدیل می‌شود.

 در اطراف این چشمه آثاری بدست آمده است که قدمت این منطقه را بیان می‌کند، از جمله گودی هاون شکل در بالای چشمه که با دست کنده شده و سه برج مثلث شکل در کوه بالای چشمه با قدمت بیش از چهار هزار سال که معبد آناهیتا است و قبرهایی که از آن ظروف سنگی و اشیاء و نشانه هایی از عصر ناهید پرستی و هزاران یادگار بزرگ زمانهای بسیار دور بیرون آمده که همه حکایت از تاریخ کهن این ناحیه دارد.

 طبق شواهد باستان‌‌شناسی، بنای باستانی غربالبیز قدیمی‌‌ترین اثر باستانی استان یزد و تنها بقایای باستانی شناخته‌شده مربوط به دوره اشکانی در مرکز ایران می‌باشد. در این سازه، قدیمی‌ترین نمونه‌های سه عنصر مهم از معماری ایرانی برای اولین‌بار مشاهده گردیده است که عبارتند از خندق و درگاهی و نقشه مدور.

 حفاری های باستان شناسی در بقایای بنایی باستانی در جنوب غربالبیز در سال ۸۰ آغاز شده و به مدت ۷۵ روز در سال ادامه یافته است.

 در سال ۸۳ علاوه بر حفاری در بقایای این بنا در بخش های مختلفی از ناحیه نیز گمانه زنی هایی برای رسیدن به اطلاعات بیشتر انجام شده و بخش هایی از گورستان غربالبیز در شمال این ناحیه نیز حفاری شده است.

 حفاری سال ۸۰ در بقایای بنای مذکور که در جنوب ناحیه واقع است به کشف قدیمی‌ترین بقایای باستانی در استان یزد منجر شده است.

 بنا بر شواهدی که تاکنون جمع آوری شده است، این بنا در زمینی به شکل ذوزنقه و به مساحت ۲۲۰۰ متر مربع ساخته شده و عمده مصالح به کار رفته در این بنا خشت خام بوده و در قسمت‌هایی از آن از سنگ نیز برای استحکام بیشتر بنا استفاده شده است.

 آب چشمه غربالبیز از حفره‌های متعدد در دامنه کوه بیرون می‌آید. محل خروج آب بصورت حفره ای عمود بر سطح لایه است که از درز و شکاف‌های آهکی ناشی می‌شود. بیشترین میزان آب دهی چشمه غربالبیز ۱۲۷۰ لیتر در ثانیه است که در زمان بارندگی و عمدتاً در فصل بهار صورت می‌گیرد.

 از جمله ویژگی‌های منحصربه فرد آب چشمه غربالبیز این است که آبآن تغییر رنگ نمی‌دهد و کیفیت آن نیزتغییر نمی‌کند و با اینکه از شکاف کوه خارج می‌شود دارای ماهی نیز می‌باشد و راز این چشمه هنوز برای مردم ناگشوده مانده است.

 مجموعه‌ی گردشگری غربالبیز با مساحتی قریب به ۱۰ هکتار ، از نخستین مجتمع‌های زیستی انسان در منطقه است.

 این چشمه به دلیل چشم اندازهای منحصر به فرد، هوای مناسب، امکان اسکان، دسترسی به شهر و امکانات رفاهی و … مکان بسیار مناسبی برای گذراندن روزهای تعطیل نوروز است.

انتهای پیام/ق