این فرایند زیست شناختی خارق العاده به چه صورت انجام می شود؟ چگونه پای شکسته به قدرت سابق خود بازمی گردد؟ برای درک این امر ابتدا باید نگاه دقیق تری به مواد تشکیل دهنده استخوان و چگونگی عملکرد آن داشته باشیم:
تقریبا بلافاصله پس از ایجاد شکستگی در استخوان، بدن شروع به ترمیم می نماید. اغلب پزشکان فرایند کلی ترمیم استخوان را به چهار مرحله تقسیم می کنند:
1- هنگامی که یک استخوان دچار شکستگی می شود، شکافهای ایجاد شده در آن موجب قطع رگهای خونی موجود در طول استخوان می شوند. خون از این رگهای قطع شده خارج می شود و به سرعت لخته ای تشکیل می دهد که هماتوم (توده خونی) خوانده می شوند. هماتوم کمک می کند استخوان ثابت شده و هر دو قطعه استخوان برای ترمیم کنار هم قرار بگیرند. این لخته همچنین مانع جریان خون به لبه های دندانه دار و ناهموار استخوان می شود. اگر خون به این سلولها نرسد، به سرعت می میرند. بافت مرده مربوط به لبه استخوان شکسته و برخی از بافت های دیگر منجر به واکنش التهابی در منطقه شکستگی و ایجاد علایمی همانند تورم و قرمزی می شود بنابراین تورم و التهاب به علت عملکرد سلولها برای حذف بافتهای مرده و آسیب دیده اتفاق می افتد. رگهای خونی کوچک در هماتوم رشد می کنند تا با خون رسانی فرایند جوش خوردن را تغذیه رسانی کنند.
2- پس از چندین روز هماتوم شکستگی بافت سخت تری تولید می کند که آن را به کال (callus) نرم استخوانی تبدیل می کند. سلولهایی به نام فیبروبلاستها تولید فیبرهای کلاژن را آغاز می کنند. کلاژن پروتئین اصلی موجود در استخوان و بافت همبند است. سپس کندروبلاستها شروع به تولید نوعی غضروف به نام فیبروکارتیلاژ می نمایند که کال نرم را به کال فیبروکارتیلاژینوس (لیفی غضروفی) سخت تر تبدیل میکند که دو قطعه استخوان را به هم پیوند می دهد. تشکیل این کال معمولا حدود سه هفته طول می کشد.
3- سپس استئوبلاستها سلولهای استخوانی تولید می کنند. این قشر سخت سه تا چهار ماه باقی مانده و پایداری و محافظت لازم برای استخوان را فراهم می آورد. سپس مرحله نهایی جوش خوردن استخوان شروع می شود.
4- در این مرحله بازجذب استخوان مرده آغاز شده و کال سخت بین دو قطعه استخوان تشکیل می شود. پیش از این که استخوان بتواند هر گونه فشاری را تحمل کند، باید در مورد این برامدگی بافتی اقدامات زیادی توسط بدن صورت پذیرد. استئوکلاستها و استئوبلاستها با جایگزینی کال استخوانی با استخوان سخت تر و متراکم تر ماهها برای بازسازی استخوان تلاش می کنند. این سلولها برامدگی کال را کاهش می دهند و به تدریج استخوان را به شکل اولیه خود بازمی گردانند. جریان خون در استخوان بهبود یافته و مواد مغذی که برای استحکام استخوان لازم است مانند کلسیم و فسفر، جذب استخوان می شود. اما حتی در بهترین موارد هم برای این که شکستگی تا حد ممکن صاف و هموار جوش بخورد، اغلب نیاز به توجه پزشکی دارد.
چه افرادی بیشتر در خطر شکستگی استخوان قرار دارند؟
آکادمی جراحان ارتوپد امریکا گزارش کرده است که بیشترین آمار شکستگی استخوان متعلق به مردان زیر 45 سال و زنان یائسه بالای 45 سال است. شایعترین شکستگی حداقل در سنین زیر 75 سال استخوان زند زبرین ( رادیوس) مچ دست است. در میان سالمندان شکستگی استخوان ران شایعتر است.
درمانهای پزشکی شکستگی استخوان
بسته به استخوانی که دچار شکستگی شده، شدت شکستگی و سن فرد عوارض مختلفی ممکن است اتفاق بیفتد. کودکان مستعد اشکال دیگر شکستگی هستند اما استخوانهایشان سریعتر و کاملتر از بزرگسالان جوش می خورد.
عفونت در شکستگی های باز ممکن است اتفاق بیفتد چون پارگی پوست راه را برای ورود میکروبها به ناحیه شکستگی باز می کند. شکستگی دنده ممکن است اندامهای داخلی بدن را سوراخ کند و فرایند جوش خوردگی در آن ممکن است به اندامها و بافتهای دیگر ناخواسته آسیب وارد نماید. سندرم کمپارتمان (Incompartment) وضعیتی است که در آن عضله آسیب دیده متورم شده و مانع رسیدن اکسیژن به بافت پرفشار می شود. اگر اکسیژن کافی به بافت عضله نرسد تورم ادامه می یابد تا این که عضله صدمه دیده و به دنبال آن می میرد. هنگامی که بخشی از لخته خونی در محل شکستگی گسیخته و جدا می شود، ممکن است به سمت ریه حرکت کرده و مسیر رگ ریه را مسدود کند و امبولی ریوی اتفاق بیفتد. این وضعیت به ویژه در شکستگی ران و لگن شایع است و مسئول یک سوم از مرگهای ناشی از شکستگی ران در نظر گرفته می شود .
با توجه به این احتمالات، پزشک با اقدامات زیر از جوش خوردن مناسب استخوان شکسته مطمئن می شود:
انواع شکستگی ها
ساده ترین شکستگی که همه افراد ترجیح می دهند شکستگی شان از آن نوع باشد شکستگی ساده است. همان طور که از نام آن مشخص است، در این شکستگی استخوان تنها از یک ناحیه می شکند و هیچ آسیب دیگری اتفاق نمی افتد. شکستگیهای دیگر عبارتند از: