"شیخ سهیل" داستان بسیار جذابی داشت/مردم آمریکای لاتین تشنه معارف و اندیشه های نو هستند

 به گزاش خبرنگار رادیو تلویزیون باشگاه خبرنگاران ؛ شهاب اسفندیاری نویسنده و کارگردان سری دوم مجموعه مستند "جهانشهری‌ها" است. این مستند هر شب ساعت 19:40 از شبکه سه سیما به روی آنتن می‌رود، به همین دلیل باشگاه خبرنگاران گفتگویی را با این کارگردان انجام داده است که در زیر می‌خوانید.
 
آقای اسفندیاری ایده اولیه سری دوم مستند "جهانشهری‌ها" چگونه به ذهنتان رسید؟
 
در ساخت سری اول مستند "جهانشهری‌ها" در انگلستان با یک  فرد ونزوئلایی آشنا شدم که شیعه شده بود، وقتی از او درباره‌ی چگونگی روی آوردنش به دین اسلام سوال کردیم، گفت که یک مرد آرژانتینی در کشورهای آمریکای لاتین برای تبلیغ و سخنرانی می‌آید و او در تشرف وی به دین اسلام تاثیر گذار بود. آدرس این فرد را گرفتم که این فرد نامش "ادگاردو اسعد" معروف به شیخ سهیل و ساکن قم بود.
 
شیخ سهیل داستان بسیار جذابی داشت. او هر ساله برای تبلیغ و سخنرانی به کشورهای مختلف سفر می‌کند، ضمن اینکه خود او هم از لحاظ تحول، زندگی جالبی داشت و برای تحصیل به حوزه علمیه قم آمده بود.
 
شیخ سهیل، به دلیل آشنایی به زبان اسپانیایی برای تبلیغ اسلام به منطقه آمریکای لاتین می‌رود.
 
در منطقه آمریکای لاتین که صد‌ها میلیون اسپانیایی زبان و همچنین تعداد معدودی مبلغ شیعه در این کشورها وجود دارد، علی رغم اینکه جمعیت مهاجر و شیعه زیادی در آن کشورها وجود دارد، ولی متاسفانه در این زمینه و از لحاظ فعالیت‌های تبلیغی و فرهنگی کمبود وجود دارد.
 
شیخ سهیل در این سال‌ها به تنهایی و به اندازه چند سازمان، وزارت خانه و موسسه فرهنگی در آن کشورها کار کرده و چندین موسسه و مرکز فرهنگی شیعیان و مسلمانان را تاسیس کرده، به انضمام اینکه صدها نفر را به دین اسلام و مذهب شیعه و اهل بیت رهنمون کرده است.


 

درباره‌ی علل و انگیزه‌ی ساخت این مستند و همراهی‌تان با شیخ سهیل برایمان بیشتر توضیح دهید
 
به دلیل داستان جذاب شیخ سهیل ما همراه وی به 6 کشور در منطقه آمریکای لاتین رفتیم. مستند "جهانشهری‌ها" تلاش می‌کند تصویر دیگری از این منطقه‌ی ناشناخته برای مخاطبان ایرانی ارائه کند که شاید تا به الان چنین تصویری از این کشورها نداشتیم، غالبا تصویر رسانه‌های غربی و فیلم‌های هالیوودی به ما ارائه شده که آن‌ هم تصویر تحقیر آمیزی از بومیان بدوی در جنگ‌های آمازون است،‌در حالی که این منطقه کشورهای بسیار غنی از لحاظ تاریخی و فرهنگی دارد و حتی از نظر اقتصادی ظرفیت‌ها و ذخایر بسیار غنی دارد که کشورهای غربی آن را استعمار می‌کنند، بسیاری از مردمان این کشورها هم به دلیل سال‌های استعمار و سلطه کشورهای غربی و استفاده از منابعشان و همچنین به دلیل همراهی نهاد کلیسای کاتولیک با استعمارگران و غارتگران از نهاد کلیسای کاتولیک زده شدند، بنابراین آن‌ها تشنه‌ی معارف و اندیشه‌های نو هستند، لذا وقتی فردی مثل "ادگاردو اسعد" در این منطقه سخنرانی می‌کند، برای بسیاری از آن‌ها جذابیت دارد.

 
از خاطرات این سفر کسانی‌که در آن کشورها مسلمان شده‌اند برایمان بگویید
 
در این مجموعه، به کشور "پرو" در منطقه جنوب آمریکای لاتین رفتیم، جایی که هیچ مسلمانی وجود نداشت و شیخ سهیل برای اولین بار به آن منطقه می‌رفت، البته خود آن‌ها از شیخ سهیل دعوت کرده بودند، وی طی دو هفته در دانشگاه، مدارس، رادیو و تلویزیون‌های محلی سخنرانی داشت، بعد از دو هفته یک نفر آن‌جا مسلمان و شیعه شد، بعد از آن‌ها به ایران بازگشتیم. سال بعد شیخ سهیل به ما خبر داد که آن یک فرد مسلمان شده هم اکنون یک جامعه 70 نفری از شیعیان را تشکیل داده،‌ مجددا به آن‌جا رفتیم و به چشم دیدیم تمام افرادی که سال قبل در جلسات سخنرانی وی شرکت می‌کردند، سال بعد به نماز جماعت ایستاده بودند و این اتفاق به شکل عینی و مستند در این اثر به تصویر کشیده شده است.
 
 
هم اکنون در کشورهای دیگر که آن‌ها سال‌ها این برنامه را داشته‌اند، تعداد زیادی از بومیان همان کشورها هدایت شده‌اند و در حال حاضر خود آن‌ها گرداننده‌ی مرکز اسلامی و شیعه در آن کشورها هستند.
 

 نقش شیخ سهیل در مستند "جهانشهری‌ها" به چه گونه‌ای است؟
 
شیخ سهیل در این مستند به عنوان شخصیت محوری و به نوعی مجری این اثر است. او برای مخاطبان ایرانی مختصری از تاریخ جغرافیا، وضعیت سیاسی و اجتماعی و کشورهای آمریکای لاتین را بازگو می‌کند و بعد از آن، آن‌ها را با مراکز اسلام و شیعه و شخصیت‌های تازه مسلمان شده‌ این کشور‌ها آشنا می‌کند.
 
 علاوه بر شخصیت سهیل، با چه شخصیت‌هایی در این مجموعه آشنا می‌شویم؟
 
در این مجموعه با 20 شخصیت فرعی که تازه مسلمانان و شیعیان بومی کشورهای مختلف آمریکای لاتین هستند، آشنا می‌شویم، البته در برخی از قسمت‌ها به طور اختصاصی به آن‌ها و زندگی شخصی‌شان می‌پردازیم و به مانند سری اول این مجموعه با آن‌ها گفتگو می‌کنیم.
 
مجموعه اول مستند "جهانشهری‌ها" به شکل اپیزودیک در هر قسمت درباره‌ی یک نفر می‌پردازد و در برخی از قسمت‌ها نیز به طور خاص به شخصیت‌هایی که از طریق شیخ سهیل با اسلام آشنا و شیعه شدند و هم اکنون خودشان از فعالان مذهبی و فرهنگی در کشور خودشان هستند، می‌پردازیم.
 
 آیا تا به حال از این کشورها توسط مستند سازان ایرانی تصاویری گرفته شده است؟
 
به برخی از کشورهای این منطقه مثل کاستاریکا یا پرو که می‌رفتیم، ایرانیان و یا مسلمانانی وجود داشتند که به ما می‌گفتند این برای اولین بار است که دوربین مستند سازی از کشور ایران به این کشور‌ها می‌آید؛ علت آن‌هم این بود که ما سفارتخانه و رایزنی در این کشورها نداریم، ما حتی برای ویزا گرفتن مجبور شدیم از کشور ثالثی برای رفتن به این کشورها اقدام کنیم و لذا برای اولین بار در این مجموعه، ما تصاویری از برخی کشورهای آمریکای لاتین می‌بینیم که تا پیش از این هیچ تصویری از آن‌ها توسط دوربین‌های مستند سازان ایرانی و یا خبرنگاران ایرانی بازتاب نیافته باشد.

  علاوه بر این موضوعات، به چه بخشی از تاریخ آمریکای لاتین در این مستند پرداخته شده است؟
 
در این مجموعه یکی از ابعادی که به آن پرداختیم، تاریخ ناگفته‌ی استعمار در منطقه‌ی آمریکای لاتین است، تاریخی بسیار تلخ، سیاه و تکان دهنده‌ای از جهت جنایت‌ها و غارت‌هایی که در برخی از کشورهای این منطقه اتفاق افتاده را در این مستند می‌بینید، تمام جمعیت بومی این کشورها با حضور اروپایی ها و اسپانیانیی‌ها به دلیل جنگ‌ها و بیماری‌ها به طول کامل از بین رفته‌اند و در حال حاضر کمتر از یک درصد جمعیت این کشورها بومی هستند، در حالی که این تاریخ گفته نشده، به همین علت ما در حاشیه‌ی این مستند به این تاریخ هم پرداختیم و علاوه بر آن به شخصیت‌های انقلابی و مبارز از جمله "سیمون بولیوار" رهبر آزادی خواهان و استقلال طلبان منطقه آمریکای لاتین که در دو قرن پیش توانسته بسیاری از این کشورها را از استعمار اسپانیا جدا کند پرداختیم؛ در واقع ما به منزل این شخصیت رفتیم و تمام آثار تاریخی که از آن دوران در منزل وی به جای مانده، تا دوران معاصر را تصویر برداری کردیم.
 
از دوران معاصر نیز شخصیتی مثل "چه گوارا" که یکی از رهبران انقلابی معروف آمریکای لاتین است را به تصویر کشیدیم و برای این امر به دفتر کار وی رفتیم و مختصری از زندگی و فعالیت وی به آن در این مستند پرداختیم و حتی بولیوی، محلی که وی توسط ماموران سی آی سی و دیکتاتوری وقت بولیوی نیز کشته می‌شود، در حاشیه‌ی این مجموعه به تصویر کشیده شده است.
 
 برای ساخت این مستند چه تیمی را همراه داشتید؟

به دلیل محدودیت بسیار شدید بودجه ما یک گروه 3 نفره بودیم که تمام کارها را خودمان انجام می‌دادیم و به صورت فشرده 12 ساعت کار و تصویر برداری می‌کردیم که در طی 2 ماه تصویر برداری این مستند به طول انجامید.

 ضمن اینکه ما هیچ گونه حمایت و پشتیبانی از سوی هیچ نهاد، سازمان و یا وزارت خانه‌ای در داخل و خارج نداشتیم، یعنی ما هیچ هماهنگی با سفارت خانه‌ای انجام نداده بودیم و حتی در خیلی از کشورها مجوز برای فیلم برداری نداشتیم، چرا که در صورت تقاضا برای مجوز هم شاید به ما مجوز نمی‌دادند، چرا که حساسیت‌های زیادی در آن منطقه به دلیل فعالیت‌های گسترده‌ی صهیونیست‌ها بر روی ایران وجود دارد.
 
به دلیل تبلیغات صهیونیست‌ها، شیخ سهیل را در خیلی از کشورها به عنوان یک تروریست معرفی کرده‌اند؛ بنابراین گاه ساعت‌ها در فرودگاه معطل می‌‌شدیم و حتی در یک کشور ما را نگه داشتند و از پرواز جا ماندیم و حتی در کشورهای دیگر به ما اجازه ورود ندادند و ما مجبور شدیم از طریق دیگری دوربین‌ را همراه با شیخ سهیل بفرستیم تا با یک فیلم بردار محلی کارمان انجام شود، چرا که به ما اجازه‌ی ورود ندادند.
 
در برخی از کشورها این منطقه نا امنی بسیار زیاد است و حتی  در یکی از کشورها به طور روزانه 50 نفر در سرقت‌های مسلحانه کشته می‌شوند، بنابراین برای فیلم برداری مجبور شدیم دو تا محافظ مسلح داشته باشیم، البته خوشبختانه مشکلی پیش نیامد، امیدوارم فرصت‌های بهتر و بیشتری فراهم شود تا ما شاهد تصاویر بیشتری از آن‌ منطقه باشیم، تصاویری که شأن و کرامت مردم آن منطقه را رعایت کند و تاریخ نا گفته و فرهنگ غنی آن کشورها را بازگو کند.
 
در برخی از کشورها متوجه شدیم که آن‌ها تمدن‌های چند هزار ساله دارند که هیچ چیزی از آن‌ها به ما گفته نشده، در واقع آثار باستانی کهنی دارند که توریست‌های آمریکایی و کانادایی به وفور به آن کشورها سفر و بازدید می‌کنند ولی شاید باقی دنیا از این مسئله بی خبر باشند، امیدوارم این مجموعه باعث توجه بیشتری به این منطقه شود، خصوصا در بحث تبلیغات فرهنگی و دینی، چرا که نگاه بسیار مثبتی به ایران در منطقه وجود دارد.

 از خاطرات این سفر برایمان بگویید؟
 
زمانی در یکی از سخنرانی‌ها شیخ سهیل به کوهستان‌های جنوب "پرو" رفته بودیم، کارکنان ساختمانی، اتحادیه سندیکای کارگران برای گوش دادن به سخنرانی او ساعت‌ها در سالن پر از جمعیت منتظر می‌ماندند، در واقع به دلیل تحمل سال‌ها ظلم و ستم عطش و تمایل بسیاری برای شنیدن حرف حق داشتند و زمانی که شخصی مثل شیخ سهیل از دین اسلام، عدالت، قیام، مبارزه و شهادت سخن می‌گوید، برایشان بسیار شگفت آور است چرا که تصویر آن‌ها از دین جدا بودن سیاست از دین است و اینکه اهل دین نباید هیچ دخالتی در امور اجتماعی داشته باشند.
 
این در حالی است که این مسائل در اسلام نیست اما مسیحیت سال‌ها این تصویر از اسلام را تبلیغ کردند، بنابراین خیلی از مردم از دین متنفر شدند چرا که حقیقت دین را نشناختند بنابراین آن‌ها پس از شنیدن صحبت‌های شیخ سهیل به دین اسلام مشرف می‌شوند و ما این موضوع را در محافل مختلف پس از سخنرانی وی دیدیم.
 
امید است این موضوع سبب شود یک حرکتی در محافل فرهنگی و حوزه علمیه ما برای بحث تربیت مبلغ و اعزام مبلغ اسلامی به این کشورها جدی تر گرفته شود و امیدوارم این مسئله باعث فتح بابی در این زمینه شود.

 
 ساخت این مستند در مجموع چقدر زمان برده است؟
 
طرح اولیه این مستند در سال 89 ارائه شد و برنامه ریزی و هماهنگی با شیخ سهیل هم یک سال زمان برد و به انضمام اینکه تحقیق و پژوهش پروژه هم یک سال به طول انجامید، اما تصویر برداری کار 2 ماهه انجام شد در مجموع حدود 4 سال ساخت این مجموعه به طول انجامید.
 
گفتنی است؛ مستند "جهانشهری‌ها" به کارگردانی و نویسندگی شهاب اسفندیاری در حال حاضر از شبکه سه سیما در حال پخش است.

 

گفتگو از سمیه مردانی/