به گزارش
خبرنگار علمی باشگاه خبرنگاران، مشاهدات جدید فضاپیمای کاسینی ناسا در تلالو طلوع خورشید امواج دریاچه ای را در تیتان نشان می دهد. اگر این موضوع صحت داشته باشد، این موجهای اولین دریاچه ی شناخته شدۀ غیر از زمین هستند.
در سال ۲۰۱۲ فضاپیمای کاسینی که در حال چرخش به دور زحل میباشد، نور منعکس شده از امواج سطح یکی از دریاچه های تیتان را به ثبت رساند.
به گفته ی محققان مقایسه مدل های کامپیوتری چهار اندازه گیری از قطب شمال تیتان که توسط فضاپیمای کاسینی و دوربین نقشه برداری مادون قرمز انجام شده، دریا های موج داری را نشان می دهد که توسط نور خورشید بازتاب داده شده است. یکی از محققان بنام دکتر بارنر گفت: ما نمی توانیم نقش جزر و مد بر روی سطح این قمر و منابع سرشار آن را منکر شویم. در این عکس حالتهایی روی دریای تیتان مشاهده میشود که شبیه به امواج است. دکتر بارنز با استفاه از یک مدل ریاضی تایید کرده که اینها به احتمال زیاد همان امواج هستند. ارتفاع این امواج فقط دو سانتی متر رقم زده شده بنابراین به گفته او تایتان جای خوبی برای موج سواری نیست. اما فرقی نمیکند چون دکتر بارنز میگوید این اولین بار است که موج در جایی غیر از زمین کشف میشود.
محققان می گویند یک احتمال دیگر نیز می گوید این بازتاب ممکن است ناشی از یک لایه نازک از برخی از مواد باشد که امواج را فرو می نشاند برای مثال بر روی زمین نفت بر سطح دریا مانع از شکل گیری امواج می شود. اگر این بعلت امواج باشد نیروی بادها باید۰.۷۶ متر در ثانیه باشد. بر اساس مدلهای آب و هوایی، بادها در حال نزدیکشدن به نقطه تحول در سال ۲۰۱۷ هستند و باید به اندازه کافی برای تولید امواج قوی باشند. در صوت ظاهرشدن امواج، کاسینی باید قادر به شناسایی آنها باشد و بازتابهای راداری از سطوح دریاچه مواج میتواند نکات فراوانی را به دانشمندان بگوید. ابعاد موج میتواند چسبناکی مایع زیرین و بنابراین ترکیب شیمیایی را آشکارسازی کند. همچنین سرعت موج، سرعت بادها را رهگیری کرده و بررسی مستقلی از مدلهای آب و هوایی تیتان را ارائه میدهد.
ستاره شناسان می گویند یکی از شوکآورترین کشفیات ۱۰ سال گذشته این بوده که چگونه بخش اعظم چشمانداز تیتان به زمین شباهت دارد. مانند کره خاکی، تیتان با دریاچهها و دریاها پوشیده شده و دارای کانالهای رودخانهای، جزایر، گل، ابرهای بارانی و شاید حتی رنگینکمان باشد. سطح این قمر خیس است اما این "آب” H2O نیست. با داشتن دمای سطح که به پایینتر از ۲۹۰ درجه فارنهایت زیر صفر میرسد، تیتان برای داشتن آب مایع بیش از اندازه سرد است.محققان معتقدند مایعی که تیتان را فراگرفته، ترکیبی ناشناخته از متان، اتان و دیگر هیدروکربنهایی است که به سختی منجمد میشوند. این ایده که قمر مزبور، جهانی خیس با آبهای عجیب است تا حد زیادی توسط دانشمندان سیارهای پذیرفته شده است.
تصویری ازدریاچه های بزرگ و کوچک تیتان، این دریاچه ها از اتان و متان مایع تشکیل شده اند.
فضاپیمای کاسینی ناسا از سال ۲۰۰۴ بیش از ۹۰ بار بر فراز تیتان گذر کرده و این قمر را با رادار و ترسیم دریاچهها و دریاهایش مطالعه کرده است و علاوه بر تهیه عکسهایی از نزدیکی تیتان با فرستادن کاوشگری به سطح تیتان با نام هویگنس امکان آزمایشهایی را نیز از سطح تیتان فراهم آورد که نتایج این آزمایشها توسط کاسینی به زمین مخابره شد. سفر کاسینی و همراهش، هویگنس، به زحل ۷ سال به طول انجامید. پس از رسیدن به زحل، هویگنس از کاسینی جدا شد و روی سطح تیتان، بزرگترین ماه زحل فرود آمد.
به لطف دادههای کاسینی و هویگنس، آنچه امروز از منظومه ی زحل میدانیم بسیار بیشتر از گذشته است. پرسشی که ذهن الکس هیز، دانشمند سیارهای حاضر در تیم رادار کاسینی در دانشگاه کورنل، را به خود مشغول کرده این است که چنانچه تیتان تا این اندازه مرطوب است، امواج آن کجا هستند؟ بر روی زمین، بدنههای آب به ندرت راکد هستند زیرا نسیمهایی که در عرض سطح میوزند، موجب تشکیل موجهایی میشوند که اوج میگیرند و میشکنند. با این حال، بر سطح قمر زحل، مطابق دادههای راداری کاسینی، دریاچهها به نوع عجیبی مسطح هستند و هیچ عملکرد موجی قابلمشاهدهای حتی در مقیاس میلیمتری وجود ندارد.
دانشمندان میدانند که بر روی این جرم کیهانی باد وجود دارد و تپههای شنی آن این موضوع را ثابت میکنند. همچنین گرانش پایین تیتان (معادل یک هفتم گرانش زمین) مقاومت اندکی را در مقابل حرکت موج نشان میدهد. محققان نظریات متعددی را در این خصوص ارائه دادهاند؛ یکی از فرضیههای مطرحشده این است که دریاچههای این قمر منجمد هستند، اما هیز صحت فرضیه را بعید میداند زیرا وی و همکارانش شواهدی از بارش باران و دماهای سطحی بالاتر از دمای ذوب متان را مشاهده کردهاند. یکی دیگر از فرضیات این است که شاید دریاچهها با ماده قیرمانندی پوشیده شده که حرکت موج را مهار میکند. هیز این نظریه را غیرمحتمل نمیشمرد.
تیتان، بزرگترین قمر زحل و دومین سیاره بزرگ منظومه خورشیدی است که در فاصله ۱.۲ میلیارد کیلومتری از خورشید واقع شدهاست. تیتان بسیار کندتر از زمین به دور خود میچرخد، به طوری که یک روز تیتان در حدود ۱۶ روز زمین است. نگارههای تازهٔ فضاپیمای کاسینی ناسا از وجود دریاچهای حاوی هیدروکربن مایع مانند متان در ماه تیتان حکایت دارد. این نگارهها نشان میدهد که سرمای سطح این دریاچه به ۱۸۰درجه سانتیگراد زیر صفر میرسید. تازه ترین داده هایی که بررسی شدند، متعلق به سال ۲۰۱۲ بودند، در سال ۲۰۱۷ که ماموریت کاسینی پایان خواهد یافت داده های بیشتری به دست می آید.