2. اشرف غنی احمدزی

3. زلمی رسول

4. عبدالرب رسول سیاف

5. گَل آغا شیرزی

6. محمد نعیم

7. هدایت امین ارسلا

8. قطب الدین هلال

9. داوود سلطان زوی

پس از معرفی بیشتر نامزدان از طریق مولفه های جداول بالا، برنامه های نامزدها را هم در بخش سوم سلسله گزارشها تقدیم مخاطبان خواهیم نمود.

در قسمت دوم این گزارش به دو چالش اساسی در انتخابات اشاره خواهیم نمود. ناامنی و تقلب، دو چالشی هستند ماهیت یک انتخابات سالم را زیر سوال می برند. این دو عامل ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر دارند؛ به طوری که در هر حوزه رای گیری ناامنی وجود داشته باشد، تقلب نیز در آن حوزه چه توسط عوامل نفوذی کاخ ریاست جمهوری افغانستان در کمیسیون مستقل انتخاباتی و چه توسط آمریکایی ها انجام می شود.

طبق آخرین اطلاعات از مجموع صندوقها، این عدد به 7168 هزار صندوق می رسد. از این مجموع حدود 420 صندوق طبق گزارشهای رسمی دولت (وزارت کشور افغانستان) ناامن هستند (1). در انتخابات‌های گذشته به اذعان کارشناسان امنیتی، چنین چیزی به واقعیت مبدل شد. در برخی از مراکز آرای تقلبی به صندوق‌ها ریخته شد، در شماری از روستاها هم، سران قومی و صاحبان نفوذ صندوق‌ها را به خانه‌های خود بردند و پر کردند. همچنین در تعدادی از مناطق هم عده‌ای به نیابت از تمام محله رای دادند. ترس از تکرار این سناریو کابوس تمام کسانی است که انتخابات را برای افغانستان سرنوشت‌ساز می‌دانند (2).

در صندوقهای ناامن احتمال تقلب هم از طریق خارجی و هم از طریق داخلی وجود دارد.تقلب از طریق خارجی، در هشدار اخیر طالبان در مورد عدم شرکت در انتخابات خود را نشان داده است. این روش یکی از راهکارهای قدیمی سیستماتیک آمریکا برای حمایت از یک نامزد خاص در انتخابات 16 فروردین 1393 افغانستان است.

شاید برای اکثر روشنفکران افغانستان موضوع مدیریت و نفوذ آمریکا بر طالبان امری پیچیده و گنگ نباشد؛ چرا که پس از گذشت 13 سال حضور نظامی آن کشور در خاک افغانستان معلوم شد که در هر منطقه‎ای که نظامیان آمریکا حضور دارد، طالبان نیز در آن منطقه به شکل گسترده‌ای برای خود لانه‎سازی کرده‎اند (3).

شایعه شده است که هشدارهای طالبان مبنی بر عدم شرکت در انتخابات به ملت افغانستان، یکی از طرح‎هایی است که می‎توان گفت زمینه حضور مردم در پای صندوق‎های رأی و کنترل کارگزاران انتخاباتی را تضعیف خواهد کرد.

اگر وضعیت در انتخابات ریاست جمهوری طوری باشد که طالبان در برخی از مناطق ناامنی ایجاد کرده و مانع شرکت مردم در انتخابات بدون شک آمریکا با همکاری برخی از زیردستان خود در انتخابات مداخله غیر مستقیم خواهد کرد. یکی از این مداخله‎ها را می‎توان در پر کردن صندوق‎های رأی‎گیری در این مناطق جستجو کرد که به نفع نامزد مورد نظر آمریکا انجام خواهد شد.

با این حال گفته می‎شود، آمریکا برای رسیدن به هدف خود که همانا پیروزی نامزد ریاست جمهوری مورد نظر خود است دست به طرح سیستماتیک زده و از این طریق می‎خواهد در انتخابات افغانستان مداخله گسترده انجام دهد که برخلاف خواسته‎های ملت افغانستان از این روند ملی است.

تقلب از طریق داخلی، در بیان عبدالله عبدالله به عنوان سرسخت ترین رقیب حامد کرزای در انتخابات سال 1388 این کشور نمود پیدا کرده است. عبدالله عبدالله بارها دولت را به مهندسی انتخابات در میتینگ های تبلیغاتی خویش متهم کرد. اوج این اتهامات مصاحبه ای بود که او در یک نشست تلویزیونی ششم اسفند ماه 92 به طور تفضیلی دلایل خویش را شرح داد.

این مصاحبه در برابر صحبتهای حامد کرزای مطرح شده بود که به طور تلویحی دخالتهای خارجی در انتخاباتهای گذشته (به طور ویژه از سوی آمریکا) را تایید کرده بود. عبدالله عبدالله و سایر دلسوزان روند ملی انتخابات تایید تقلب خارجی ها در انتخابات اخیر را گامی در جهت انحراف اذهان عمومی از تقلب سازماندهی شده مستقیم و غیرمستقیم عوامل رئیس جمهور فعلی در کمیسیون مستقل انتخاباتی می دانند. از سوی دیگر اگر کرزای موضع مستقیم شفاف تری نسبت به نامزد مورد علاقه اش بگیرد (که احتمالا تا به حال موضع غیرمستقیم خویش را از طریق فشار به کنار کشیدن برادرش به نفع مشاور امنیتی همیشگی اش، زلمی رسول، به اطلاع بزرگان قومی پشتون رسانده است)، مهندسی انتخابات در مسیر درستی به پیش رفته است.

اگر نگاه میدانی طبق این تحلیل به استانهای افغانستان داشته باشیم، می توان استانهای ارزگان، پکتیکا، خوست، هلمند و کنر را ناامن دانسته و بستری برای تحقق سناریوی تقلب چه از طریق داخلی و چه از طریق خارجی دانست.

از طرفی هم شهرهای کابل، مزار شریف، قندهار، هرات و جلال آباد را می توان به عنوان امن ترین شهرها برای برگزاری انتخابات دانست. بدیهی است که هر جه میزان امنیت و حضور مردم در پای صندوقهای رای بیشتر باشد احتمال تقلب میل به صفر خواهد نمود.

یک چالش فرعی دیگر پیش روی انتخابات، برودت هوا است. این امر باعث انسداد مسیرهای تردد در استانهای بامیان، دایکندی، بدخشان و نورستان گشته است. این استانها به علت خارج شدن از دور سفرهای انتخاباتی نامزدها و به تبع آن حضور مردم در پای صندوقهای رنج می برند.