به گزارش خبرنگار حقوقی قضایی باشگاه خبرنگاران، آیت‌الله "محمدمهدی ربانی املشی" دادستان سابق کل کشور و یکی از اعضای شورای نگهبان بود.

وی دارای سابقه مبارزه انقلابی در زمان قبل از انقلاب اســــلامی بود و پس از انقلاب در سمت‌های گوناگــون مانند نمایندگی مجـــــلس شورای اسلامی و عضـــــویت در مجلس خبرگان اشتغال داشت.

سال و محل تولد: ۱۳۱۷ در قم

نام و شغل پدر: ابوالمکارم - روحانی

میزان تحصیلات حوزه: اجتهاد

مشاغل قبل از پیروزی انقلاب: مدرس حوزه علمیه قم

مشاغل بعد از پیروزی انقلاب: نماینده مجلس خبرگان، عضویت در شورای نگهبان، نماینده دور اول مجلس شورای اسلامی، دادستان کل کشور و عوض شورای انقلاب فرهنگی

محل دفن: قم، حرم فاطمه معصومه

** تولد و دوران کودکی

آیت‌الله حاج شیخ مهدی ربانی املشی در نیمه شعبان سال ۱۳۱۳ شمسی به دنیا آمد، به همین سبــب نام او را «محمد مهدی» نهادند.

پدرش ابوالمکارم روحانی بود. شش ساله بود که مادرش را از دســــت داد، و از آن‌جا که تنها فرزند خانواده بود، همواره مورد لطف و عـنایت و محــــــبّت پدر بود.

در آن روزگار منزل آنان در منتهی الیه شهر قم بود و زندگی‌شان ساده و به دور از کمــترین امکانات رفاهی بود. پدر وی از زهّاد زمان بود و در دخل و خرج بسیار مراعات می‌کرد و از هر چیـــزی که شائبة رفاه‌زدگی در آن وجود داشت، اجتناب می‌روزید. پس از چند سال، پدرش ناگزیر همسری اختیار کرد که از آن همسر، صاحب سه فرزند شد و هر سة آنها به خدمت اسلام و مسلمین در آمدند، وی دوران کودکی را با کمترین امکانات سپری کرد؛ حتی به گفتة خود، در زمستان آرزوی کفشی داشت که آب به داخل آن نرود!

** دوران تحصیل

پدرش، به مدارس جدید از نظر دینی اعتماد نداشت، لذا فرزند خود را از پنـــــج ســـــالگی به مکتب خانه فرستاد، اما او، پس از دو سال درس خواندن در مکتب، به این نتیجه رسید که به تحصــــــیلات جدید هم نیاز دارد؛ از این رو با موافقت پدر به دبستان رفت. پس از آن علوم دینی را آغاز کـــــرد و با ورود به حوزة علمیة قم، از محضر استادان مبرّز و مشهور آن دوره بهره برد. با پایان یافتــــــن دورة سطح، در درس‌های خارج بزرگانی همچون آیة‌اللّه العظمی بروجردی و امام خمینی شرکت جست و مراحل علمی را یک به یک پیمود.

بیش از هجده سال نداشت که ازدواج کرد و ثمرة آن یک پســـــــر و چهار دختر بود، پــــس از ازدواج، زندگی را در همان خانة محقّر پدر ادامه می‌داد؛ به گونه‌ای که یک اتاق در اختیار او و خانواده‌اش و دو اتاق دیگر در اختیار پدر بود. با اصرار مردم املش، پدرش به امـــــلش رفت و او نیز منــــــزل پدرش را فروخت تا بتواند در املش برایش خانه‌ای تهیه کند، خود نیز به منزل پدر همـــــسرش رفـــت و مدتی در آن‌جا ساکن بود تا وضع مادی‌اش کمی بهتر شد و توانست در محلة آبشار قم خانه‌ای اجاره کند.

در این سال‌ها، برای تبلیغ مکتب تشیع و نشر آزموه‌های دینی به نقاط مختلف کشور سفر می‌کرد که گاه، این سفرها پیام‌های سیاسی نیز همراه داشت تا کم کم مردم را برای مبارزه آماده کند.

از جمله کسانی که وی در نوجوانی بسیار شیفتة او بود، آیةتالله العظمی حاج سید محمد تقی خوانساری بود؛ به گونه‌ای که در شانزده یا هفده ســالگی که خبر فـــــــوت ایشـــــان به گوشش رسید، با آن‌که در بیمارسان بستری بود، به خیابان آمد تا در مراسم تشییع او شرکت کند.

** استادان و دوستان

در حوزه علمیة قم و نزد استادان آن دوره، درس‌های سطح را به پایان رساند. وی مکاسب شیخ انصاری، منظومة سبزواری و بخشی از کفایه را نزد آیتالله منتظــری خواند.

ســــــپس در درس خارج آیت الله العظمی بروجردی شرکت کرد و هم زمان در درس خارج فقه و اصول امام خمینی نیز حاضر می‌شد. با تبعید امام خمینی دو یا سه سال در درس‌های مـــرحوم محقق داماد شــــــرکت می‌کرد و از آن پس، تنها به مباحثه‌های جمعی با فضلای آن دوره بسنده می‌کرد.

ایشان امام را نه تنها استاد در فقه و اصول و دیگر علوم دینی، بلکه استاد در پرورش انسان و در اخلاق و کمال او می‌دانست و از جمله کسانی بود که همواره به امام خمینی سفارش می‌کرد که درس اخـلاق خود را برای پرورش طلاب ادامه دهد و طالبان علم را از صهبای درستی عمل، بی نصیب نسازد.

وی در دوران طلبگی خود، با دوستان بسیاری همراه بود. از جملة آنان آیت الله هاشمی رفسنجانی است که تقریباً از آغاز طلبگی با وی به مباحثة درس‌های می‌پرداخـــــت و این مباحثــــه تا زمانی که هاشــــمی رفسنجانی برای انجام دادن کارهای سیاسی به تهران آمده بود، ادامه داشت.

از دیگر دوستان وی می‌توان این احضرات آیات را نام برد: محمد مؤمن، طاهری خرم‌آبادی، حسیـــــنی و تهرانی، که سال‌ها با آنان به مباحثه‌های علمـــــی می‌پرداخـــــته‌است. در ضـمن، آیة‌اللّه ربانی، به مدت یک سال با رهبر معظم انقلاب، حضرت آیت الله خامنه‌ای، به مباحثه پرداخته‌است.

** فعالیت‌های علمی و فرهنگی

وی در طول عمر پر افتخار و با عزت خود، فعالیت‌های علمی و فرهنگی بسیاری انجام داد، در بسیاری ایام سال به مناطق محروم رفت تا ضمن آشنا کردن مردم مسلمان ایران، با مبانی اسلامی و مکتــــــــــب اهل بیت(ع)، مشکلات آنان را حل نماید؛ حتی در ایامی که رژیم شاه او را تبعید کرده بود، از این وظـــــیفة خطیر باز نماند و همواره به ارشاد مردم مسلــمان می‌پرداخت. بخشــــــی دیگر از فعالیــــت‌های علمی وفرهنگی وی، به تشکیلات جامعة مدرسین حوزة علمیة قم مربـــوط می‌شود. وی با درایت کامل، از پیش آهنگان تأسیس این مرکز بود و در سال‌های عمر مبارک خود، خـــــدمات بسیاری به حوزة علمیه و طلاب علوم دینی انجام داد.

** فعالیت‌های سیاسی

ایشان هم زمان با قیام روح‌‌الله خمینی و در رکاب ایشان، مبارزات و فعالیت‌های سیاسی خود را آغاز کرد، یکی از فعالیت‌های مهم وی در آن سال‌ها، اعلام مرجعیت امام خمینی بعد از درگذشت آیت‌الله بروجردی و تلاش برای تثبیت آن بود. مرحوم ربانی، با باور به این مهم که مرجعیت شیعه می‌تواند قدرتی برای نابودی جبهة کفر و ایجاد وحدت و همدلی میان گروه‌های مختلف جامعه برای مبارزة‌جدی بر ضــــد رژیم شاه باشد، بر مرجعـــیت حضرت امام خمینی پای می‌فشرد.

وی، در روزگار جوانی، همواره جریان‌های سیاسی را تعقیب می‌کرد و در همان سـال‌ها با مرحوم نواب صفوی و گروه فدائیان اسلام آشنا شد، مرحوم ربانی، در هــــمان سـال‌ها برای مردم فلسطین دل می‌سوزاند و همواره یاد آنان را زنده می‌داشت، در جــریان قـــیام ۱۵ خرداد سال ۱۳۴۲ و پس از دست‌گیری امام فعالیت چشمگیری انجام داد. او در سـال ۱۳۴۳ و در سفر تبلیغی خود به کاشان به تبلیغ علیه رژیم پرداخت که همین امر منجر به دست‌گیری وی شد.

وی پیش از انقلاب، بارها دست‌گیر شد و هفت بار به زندان افتاد و در هر بار، مـــاه‌ها در زندان بود. در سال۱۳۵۲ به همراه ۲۵ تن از استادان حوزة علمیة قم دســت‌گیر شد و به مدت سه سال به شهرهای شوشتر وفردوس تبعید هم از اهداف خود دســــت بر نداشت و همواره مردم را به مبارزه برای انقلاب اسلامی دعوت می‌کرد. این امر سبب گردیــد وی در سال ۱۳۵۶ نیز به شهرهای جیرفت و شــهر بابک تبعـــــید شــــود و در سال ۱۳۵۷، هم‌زمان با پیروزی انقلاب اسلامی، از تبعید رهایی یافت.

با پیروزی انقلاب اسلامی، ایشان نیز مانند دیگر مردم مسلمان ایران از هیــــچ کوشــشی برای حفظ و بقای انقلاب دریغ نورزید و همواره چون سربازی فداکار، در خدمــــت امام خمینی بود. او در هرجا و در هر مسئولیت که توانست، به ایفـــــای نقش پرداخــــت و به خوبی از عهدة آنها بر آمد.

برخی از مســئولیت‌های وی پـــس از انقلاب، به شرح زیر است:

نمایندگی مجلس خبرگان قانون اساسی از طرف مردم استان گیلان؛

ریاست شعبه اول دادگاه عالی انقلاب؛

عضو ستاد انقلاب فرهنگی؛

عضو شورای عالی قضایی؛

دادستانی کل کشور؛

عضو شورای نگهبان؛

عضو مجلس خبرگان رهبری از استان خراسان و عضویــــت در هیئت رئیسه این مجلس

نیابت رئیس مجلس شورای اسلامی در دوره دوم؛

عضو شورای داوری، شورای مرکزی و شورای فقهای حزب جمهوری اسلامی.

آیت‌الله ربانی املشی، در سال 1364 بدورود حیات گفت.

انتهای پیام/