به گزارش خبرنگار علمی باشگاه خبرنگاران، در گذشته این تصور وجود داشت که انسان نمی‌تواند کاری کند که منجر به وقوع زمین‌لرزه شود، اما واقعیت چیز دیگری است .تخمین زده می‌شود، ۲۵ درصد زمین‌لرزه‌های بریتانیا ناشی از فعالیت‌ های انسان باشد، البته بیشتر این زمین‌لرزه‌ها کوچک هستند و کمتر از چهار ریشتر بزرگی دارند.

زمین‌لرزه‌های صناعی را می‌توانیم به دو دسته تقسیم کنیم، آنهایی که گسل‌های غیرفعال را با تعییر تنش پوسته زمین فعال می‌کنند و آن دسته که به دور از گسل‌ها هستند و مستقل عمل می‌کنند.

وقتی سقف یک معدن بزرگ فرو می‌ریزد، می‌تواند باعث زمین‌لرزه شود، مثلا چند سال پیش معدن کراندال کانیون فروریخت و باعث کشته شدن شش نفر در یوتای آمریکا شد. این زمین‌لرزه‌ها خیلی کوچک هستند.

ممکن است تصور کنیم، فعالیت‌های بشری در مقیاس‌های زمین‌ شناسی آنقدر بزرگ نیستند که بتوانند باعث فعال کردن یک گسل شوند. اما جابجایی توده‌های بزرگ مواد، مثلا در فعالیت‌های استخراج معادن، آنقدر باعث تغییر نیروها در راستای گسل‌ها می‌شوند که می‌توانند درمواردی باعث فعال شدن گسلی شوند که میلیون‌ها سال، غیر فعال بوده است.

در عالم واقع، قوی‌ترین عاملی که می‌تواند باعث زمین‌لرزه شود، جابجایی حجم زیادی از ماده است:

۱- ساختن سد: آب پشت سد به پوسته زمین در پشت دریاچه سد، فشار زیادی که طرح تنش را تعییر می‌دهد و می‌تواند نهایتا در بعضی از موارد باعث زمین‌لرزه شود.

سد هوور Hoover که دهه‌ها پیش ساخته شده است، دریاچه بزرگی در پشت خود دارد که ارتفاع آب در آن به بیش از ۱۴۵ متر می‌رسد، از زمان فعال شدن سد، مناطق پیرامون آن صدها زمین‌لرزه تجربه کرده‌اند که البته بیشتر آنها کمتر از پنج ریشتر بزرگی دارند.

ذخایر بزرگ آب در پشت سدهای عظیم چین، متهم هستند که باعث زمین‌لرزه‌های در چین شده‌اند. البته این ادعایی است که ثابت نشده است.

۲- تزریق مایع به زمین: در سال ۱۹۶۱ ارتش آمریکا، تصمیم گرفت بهترین راه برای خلاص شدن از مواد سمی زاید ناشی از تولید بمب‌ های ناپالم را پیدا کند. آنها یک چاه ۳۶۰۰ متری در کوهای راکی حفر کردد و مولد سمی را به آن تزریق کردند. بین سال ۶۲ تا ۶۶ مجموعا بیشتر از ۶۲۰ هزار متر مکعب از این مواد به پوسته زمین تزریق شد. اما وقوع زمین‌لرزه‌ها در منطقه، باعث توقف این پروژه شد.

تزریق عمقی مایعات به پوسته زمین، می‌تواند تنش پوسته زمین را تغییر دهد و باعث زمین‌لرزه شود. این احتمال وجود دارد که تزریق CO2 فشرده در معادل زغال‌سنگ هم بتواند باعث زمین‌لرزه شود.

۳- استخراج مقادیر عظیم زغال‌سنگ: زغال سنگ بیش از نیمی از نیروی الکتریسیته آمریکا و درصد بیشتری از انرژی چین را تأمین می‌کند. تخمین زده می‌شود، تنها در سال ۲۰۰۶ میلادی، ۶۱۹۵ میلیون تن زغال‌سنگ استخراج شده باشد. معمولا همراه زغال‌سنگ مقادیر زیادی آب هم از معادن بیرون ریخته می‌شود. گاهی مقدار آب استخراج‌شده در این معادن، بیشتر از خود زغال‌سنگ است. طبیعی است که برداشتن این جرم زیاد ماده، بتواند باعث تغییر طرح تنش پوسته زمین و زمین‌لرزه شود. برآورد می‌شود که ۵۰ درصد لرزه‌های مصنوعی زمین به خاطر فعالیت‌های معدنی، رخ می‌دهند.

۴- استخراح نفت و گاز: در مناطقی که فعالیت تکتونیک زیاد است، استخراج مقدار زیادی گاز طبیعی و نفت می‌تواند باعث زمین لرزه شود. سه تا از بزرگ‌ترین زمین‌لرزه‌‌های ایجاد شده توسط انسان در اثر همین فعالیت‌ها در ازبکستان رخ داده‌اند. بزرگ‌ترین آنها ۷ ٫ ۳ بزرگی داشت و بررسی دانشمندان روسی، فعالیت‌های استخراچ نفت و گاز را در ایجاد آن مؤثر می‌داند.

۵- آسمان‌خراش‌های بسیار بزرگ: سال ۲۰۰۵ یک زمین‌شناس ادعا کرد که مرتفع‌ترین ساختمان آن زمان یعنی «تایپی ۱۰۱» واقع در تایوان، که ۷۰۰ هزار تن وزن و ۵۰۸ متر ارتفاع داشت دارد، باعث فعال کردن گسل خاموش ناحیه شده است.

تا پیش از ساخته شدن آسمان‌خراش، این منطقه از نظر زمین‌لرزه ساکت بود و به طور متوسط سالی دو زمین‌لرزه با بزرگی کمتر از ۲ ریشتر در آن به وقوع می‌پیوست، اما از زمان ساخته شدن این بنا، دو زمین‌لرزه به بزرگی ۳ ٫ ۸ و ۳ ٫ ۲ در منطقه رخ داده است.

انتهای پیام/