گرچه بسیاری با فکر کردن به اجناس عتیقه و موزه ها به یاد ممنوعیت خرید و فروش آنها خواهند افتاد، اما بحث امروز اجناس باستانی یا کهن نیست بلکه لوازمی است که امروز از یک قرن پیش بسادگی در سمساری های گوشه و کنار شهرمان یافت می شود بویژه اگر در شهرستان ها زندگی می کنیم.

اگر از لوازم دست دوم داخل این مغازه ها که از شیرمرغ تا جان آدمیزاد می فروشند، بگذریم لوازمی خاک گرفته و کهنه یا همان آنتیک که ارتباطی مستقیم با دوران گذشته همگی ما دارند، خودنمایی می کنند و احساس خاصی به هر یک از ما می دهند. پنکه قدیمی، سماورهای نفتی ، رادیو لامپی یا حتی یخچال نفتی، دیگ مسی یا چراغ سه فتیله ای از این لوازم هستند که مدتی زمان زیادی نیست از زندگی پدربزرگ ها و مادربزرگ ها حذف و به خاطره تبدیل شده اند، اما این لوازم اکنون بازار بسیار خوبی به دست آورده و حتی بسیاری را به عنوان کلکسیونر جلب خود کرده اند. بازاری که به نوعی شبه عتیقه محسوب می شوند و اکنون در هر منزلی جای خود را دارند؛ جایی که یادآور خاطرات خوش گذشته است. خاطراتی که دشواری ها و دلتنگی های زندگی امروزی آن را زنده کرده و البته بازار آنها را هم رونق بخشیده است. بازاری که فروشندگان با آه و حسرت به آن پا می گذارند و هویت و یادگارهایشان را می فروشند و خریداران در جستجوی همان هویت و اصالت، پول های هنگفت خرج می کنند. اینجا بازار آنتیک فروشان است... .

**چه کسی فروشنده است و کدام خریدار

در مراکز خرید و فروش این گونه اجناس جای خریدار و فروشنده کاملا مشخص نیست، اما با نگاهی ساده می توان دقیقا پی به جایگاه هر طرف برد و آنها را از یکدیگر تمییز داد. برای یافتن جواب این پرسش کافی است به یکی از مراکز خرید و فروش اجناس آنتیک مثل خیابان مازندران در حوالی میدان امام حسین(ع) یا خیابان نوفل لوشاتو (چرچیل سابق) و خیابان منوچهری سری بزنید و با فروشندگان یا حتی دستفروشان این اجناس کمی گپ بزنید.

گرچه اکنون بسیاری از بالانشین های تهرانی هم مراکز مختلفی از این فروشگاه ها را با شکل و شمایلی نوین به خود اختصاص داده اند، اما هنوز هم نوستالژی این اجناس باعث می شود بیشتر علاقه مندان به این اجناس سر از مراکز یاد شده قدیمی تهران درآورند و دست به جیب شوند.

حوالی میدان امام حسین با شریفی، صاحب یکی از مغازه های سمساری که اجناس قدیمی هم می فروشد، هم صحبت می شوم. او که راه پدر را ادامه داده است، ابتدا با نگرانی به پرسش های من جواب می دهد، اما ظاهرا پس از مدتی خودمانی و سر درد دلش باز می شود و فروشندگان و خریداران این اجناس را با تقسیم بندی بسیار جالبی از هم تفکیک می کند.

«در این زمینه فروشنده ها معمولا سه گروه هستند؛ یکی آنها که از این راه مثل من کاسبی می کنند که البته این گروه با کمی تامل اقدام به فروش می کنند، چون می دانند این لوازم مثل حساب سپرده پس انداز بلندمدت بانکی سودآور است و هر چه دیرتر آن را بفروشی، سود قابل توجه تری می برند، اما گروه بعدی پول لازم ها هستند که با توجه به گرفتاری های مالی خود و البته اجناسی که از گذشته به یادگار دارند، روانه بازار می شوند و دل از یادگاری هایشان می کنند؛ ولی سومین گروه که امروزه نیز زیادتر از دو گروه دیگر در بازار دیده می شوند، آنهایی هستند که جای نگهداری از این اجناس را ندارند و سعی می کنند اجناس حجیم و بزرگ تر را زودتر رد کنند تا کوچک ترها را راحت تر نگهداری کنند.»

وی می افزاید: تکلیف پول لازم ها که روشن شد. آنها برای جبران مشکلات مادی خود، چشم روی تمام خاطرات و یادگاری هایشان می بندند، اما آنها که در قوطی کبریت های امروزی یا همان آپارتمان زندگی می کنند، چاره ای ندارند که گذشته خود و خانواده شان را فراموش کنند. پس دل به دریا می زنند و روانه بازار می شوند. مثلا فکر کن کسی که در آپارتمان 50 متری کوچکی که حتی خودش هم در آن بسختی زندگی می کند، چگونه می تواند یک ساعت پاندول دار بزرگ قدیمی را نگهداری کند یا این که لوستری قدیمی را به سقف کوتاه خانه اش آویزان کند. این شخص به گذشته و نیاکانش اهمیت می دهد، اما فقط می خواهد خودش را از این اجناس خلاص کند.

شریفی در ادامه به آنهایی اشاره می کند که اصلا ارزش جنسی را که می فروشند، نمی دانند. وی می گوید این افراد بیشتر جوان ترها هستند. وی درباره فروشندگان یک تبصره هم اضافه می کند و می افزاید: اکنون بیشتر فروشندگان اجناس قدیمی غیر از گروه های قبلی کسانی هستند که به دلیل فوت پدر و مادرشان برای نگهداری لوازم قدیمی به یادگار مانده از آنها هم به توافق نمی رسند و دست به فروش این اجناس می زنند و پولش را به عنوان ارثیه بین خود تقسیم می کنند. من این گروه را هم جزو آنها که جایی برای نگهداری لوازم قدیمی ندارند، قرار می دهم.

**خریداران

این فروشنده ادامه می دهد: اما به خریداران برسیم. در این بخش هم چهار گروه داریم. اولین گروه همکاران من هستند و گروه بعدی هم خانواده هایی هستند که پولشان زیادی کرده و چشم و همچشمی آنها را روانه بازار لوازم آنتیک می کند و وقتی به این مراکز می آیند، فقط می گویند هرچه قدیمی تر بهتر و هیچ شناختی هم از خرید خود ندارند. خرید پلاک ماشین، مدال، شانه یا هر چیزی که بوی کهنگی بدهد، برایشان کافی است. گروه سوم آنهایی هستند که کلکسیون دارند و با آگاهی کامل روانه بازار می شوند و به این اجناس علاوه بر سرمایه به عنوان حفظ آثار باستانی می نگرند، اما جالب ترین مشتریان ما مدتی است تهیه کنندگان سریال ها و فیلم های سینمایی شده اند. این گروه برای ساخت سریال های تاریخی و قدیمی و ساخت صحنه نیازمند این لوازم هستند، البته برخی از آنها هنگام آغاز فیلمبرداری اقدام به خرید می کنند و پس ا ز آن هم بعضا با سود بالا دوباره در صف فروشندگان قرار می گیرند.

جالب است بدانید این لوازم چون در فلان فیلم از آنها استفاده شده دوباره ارزش افزوده دارد. گرچه تعداد کمی از لوازم یادشده دوباره وارد بازار می شود و بیشتر آنها بین خود عوامل فیلم یا سریال دست به دست می شود، اما آنها هم که وارد بازار می شود، با چند برابر قیمت اولیه به مشتریان فروخته می شود.

**قیمت گذاری چگونه است؟

وقتی مشغول قدم زدن در مغازه هستم، تابلویی بسیار زیبا و خاک گرفته توجهم را جلب می کند. قیمت آن را می پرسم که می گوید این تابلو دو میلیون تومان قیمت دارد. وقتی می پرسم چرا، شروع می کند: چوب قاب آن بهترین چوب گردو و اثر هنری فلان شخص است و خود تابلو هم مربوط به فلانی بوده که حدود 80 سال پیش از لهستان آورده شده است. می پرسم مبنای قیمت گذاری این تابلو چه بوده است؟ پاسخ می دهد: اولا توافق بین خریدار و فروشنده، ثانیاً اصالت کار و قدمت آن. اکنون یا شما که خریدار هستی متوجه خرید خود هستی یا این که صرفا به علاقه خودت پول می دهی. شریفی اضافه می کند: البته اصالت برخی کارها کاملا مشخص است، پس این موضوع یعنی توافق بین خریدار و فروشنده منتفی می شود، مثلا می توان در این باره به گرامافون یا رادیو لامپی که حدود ساخت آن مشخص است، اشاره کرد. درباره بعضی از لوازم هم که تاریخ ساخت یا تولید ندارد، مثل قابلمه، کفگیر، ملاقه، لگن، اتو و سماور توافق بین دو طرف حاکم معامله است و همین موضوع گاهی باعث تقلب های فراوان شده است، چون مردم می خرند، آنها هم می فروشند.

شریفی می گوید: البته هستند افرادی که در این حرفه چند دهه فعالیت کرده اند و اکنون به عنوان کارشناس آنتیک مطرح شده و برای مشاوره به آنها مراجعه می شود. آنها هم در مقابل دریافت حق مشاوره، قیمت و اصالت جنس را تعیین می کنند؛ بنابراین غیر از توافق می توان به قیمت گذاری کارشناسان خبره در این زمینه اشاره کرد.

**آنتیک فروشی های آنلاین!

از شریفی می پرسم این که بسیاری از اجناس آنتیک اکنون در اینترنت فروخته می شود، صحت دارد که می گوید: مدتی بود آگهی های روزنامه برایمان دردسرساز شده بود، چون بیشتر فروشندگان از این طریق اقدام به خرید و فروش می کردند، اما اکنون دنیای مجازی یا همان اینترنت معروف، رقیب سرسخت ما شده. کامپیوتر روی میزش را که البته آن هم به نوعی عتیقه است، روشن می کند و از حال و هوای قدیمی مغازه اش وارد عصر ارتباطات می شود و کلمه آنتیک فروشی را در گوگل جستجو می کند ناگهان با چندصد وب سایت روبه رو می شوم که کاملا حرفه ای کار کرده اند. عکس جنس همراه قیمت آن و شماره تلفن فروشنده زیر آن قید شده است. تازه متوجه می شوم که آنتیک فروشی ها هم آنلاین شده اند.

جالب است روند حرکت این گونه اجناس از شهرستان های دورافتاده به سمت پایتخت و گاهی هم به خارج از مرزها مثل کشورهای عربی است. در این باره شریفی می گوید: بسیاری افراد از روستاها و شهرهای دورافتاده اجناس قدیمی و آنتیک شده را می خرند و آنها را وارد دنیای مجازی می کنند به همین دلیل بیشترین آگهی های دنیای صفر و یک یا همان آنتیک فروشی های دیجیتال مربوط به شهرستان است که پس از تسویه حساب جنس مورد نظر را در منزل یا مغازه خود دریافت می کنید.