سه گام مهم سوریه برای هشدار به اردن
سخنان بشار اسد رئیس جمهور سوریه در مصاحبه با شبکه الاخباریه این کشور و هشدارهایی که وی به کشورهای همسایه در مورد دخالت در امور داخلی کشورش داد؛ از دید هیچ رسانه‌ای پنهان نماند و هر یک از این رسانه‌ها تلاش کردند تا به نوعی به این مساله بپردازند.
به گزارش سرويس بين الملل باشگاه خبرنگاران به نقل از العالم، رئیس جمهور سوریه در این مصاحبه ضمن این هشدار از رایزنی‌های سیاسی و امنیتی با همسایه جنوبی خبر داد و گفت که ما به آنها – اردنی‌ها – گفته‌ایم که همه تحرکاتشان را زیر نظر داریم و آنچه آنها انجام می‌دهند، از دید ما پنهان نیست.
اما از آنجایی که روندهای دیپلماتیک و امنیتی معمولاً دور از چشم رسانه‌هاست و مقامات اردنی نیز از هر گونه ارتباط خود با شورشیان مسلح طفره می‌رفتند، روزنامه الاخبار اردن اقدام به انتشار تاریخ و نوبت دیدارهای سیاسی، امنیتی و در نهایت نظامی مقامات سوری از اردن کرد تا ابعاد مختلف این مساله روشن شود.
هر چند به نظر می‌رسد که دولت سوریه با کنترل کامل امنیتی و اطلاعاتی می‌داند که چه می‌خواهد، اما رفتار ریاکارانه خاندان حاکم بر اردن و اجازه این کشور به عربستان و قطر برای ورود سلاح و تجهیزات خریداری شده از اروپای شرقی و اوکراین برای شورشیان، باعث شد تا سوریه تلاش کند علاوه بر آنکه از شعله‌ور تر شدن بیشتر جنگ جلوگیری نماید، یک کشور عرب همسایه را هم از اشتباهاتی که مرتکب شده است، نجات دهد.
به نظر می‌رسد که ارتش سوریه دلایل بسیاری دارد که نشان دهنده ورود مستقیم امان در تحولات سیاسی و نظامی این کشور است، بنابراین سخنان ایراد شده و مواضع اتخاذ شده توسط رئیس جمهور سوریه مبتنی بر وجود واقعیت‌هایی است که در آینده بیش از پیش خود را نشان می‌دهد.
رایزنی‌های سیاسی
دمشق در اولین گام برای دانستن مواضع امان، راهکار دیپلماتیک را برگزید و با ارسال یکی از مقامات ارشد دیپلماتیک خود به اردن به این کشور یادآور شد که خواستار اختلاف بین دو کشور نیست.
در 31 ژانویه، "فیصل المقداد" معاون وزیر خارجه سوریه، به امان سفر کرد و با "ناصر جوده" همتای اردنی خود و "عماد فاخوری" رئیس دفتر عبدالله دوم پادشاه اردن دیدار کرد. در آن زمان پادشاه اردن راهی سفری خارج از کشور بود، بنابراین با او دیدار نکرد.
المقداد، اطلاعاتی که سوریه در اختیار داشت را به مسئولان اردنی منتقل کرد و این تبادل اطلاعات در چارچوب مذاکرات بسیار دوستانه صورت گرفت. مقامات اردنی نه تنها ادعاها در خصوص اردن را رد کردند بلکه به پایبندی این کشور در قبال مخالفت با هرگونه دخالت در سوریه یا ارسال عناصر مسلح و سلاح به سوریه تاکید و پافشاری کردند که بر ضرورت حل بحران سوریه از طریق راه حل مسالمت آمیزی که شامل حفظ حاکمیت و وحدت جمهوری عربی سوریه باشد، اصرار می ورزند.
رایزنی اطلاعاتی و امنیتی
پس از آنکه اردنی‌ها زیر بار مسولیت آموزش و مسلح کردن شورشیان فعال در مناطق جنوبی سوریه در یک مبادله دیپلماتیک نرفتند، سوری‌ها این‌بار در یک چارچوب امنیتی – اطلاعاتی به تعامل با همسایه جنوبی پرداختند.
در همین راستا، رهبری سوریه با انتخاب سرلشکر "علی مملوک" علاقمندی خود را به تفاهم دوستانه و حرفه‌ای میان دو طرف اعلام کرد زیرا مملوک رئیس سازمان اطلاعات سوریه بود و روابط دوستانه، صمیمانه و حرفه‌ای با همتای اردنی خود داشت که به مخالفت با هرگونه دخالت در امور سوریه معروف است و در قبال عناصر مسلح و گروه‌های مخالف در سوریه ارزیابی کاملاً منفی داشت زیرا بیم آن داشت که گسترش تروریسم در سوریه، بر اردن تاثیر منفی بگذارد.
مملوک اطلاعات دقیق سوریه درباره تغییر رویکرد امان در قبال دخالت در سوریه را در اختیار میزبان اردنی خود قرار داد و اردن بار دیگر با قاطعیت تمام این مساله را رد و تاکید کرد که دو کشور در معرض یک نوع تروریسم قرار دارند و سیاست امنیتی اردن در قبال مخالفت با هرگونه دخالت در سوریه به هیچ وجه تغییری نیافته است.
یک منبع بلندپایه که خواست نامش فاش نشود، مفاد اطلاعات ارائه شده از سوی سوریه به اردن را به این ترتیب برشمرد: اردنی ها پایگاه هایی نظامی با گنجایش 5000 سرباز و عناصر اخوان المسلمین سوریه در اردن ایجاد کرده‌اند اما تاکنون عملاً تنها 3000 جنگجو در این پایگاه های نظامی آموزش دیده و به سوریه و به ویژه درعا رسیده‌اند. از این میان 1560 تن، جنگجوی تا دندان مسلح بوده‌اند که سلاح‌های دوش پرتاب ضدهوایی نیز در اختیار داشتند. این افراد پیش از نیمه ماه مارس از طریق 13 گذرگاه غیرقانونی مرزی، از اردن وارد سوریه شده اند.
سوریه متوجه شده است که ارسال عناصر مسلح و سلاح، پس از سفر مملوک به امان کاهش یافته و در برخی موارد متوقف نیز شده است. هنوز مشخص نیست که آیا این مذاکرات امنیتی که در فضایی از صمیمت و دوستی برگزار شد، به تفاهم امنیتی منجر شده است، یا خیر.
کانال ژنرال‌های ارتش
اما کانال ارتباط اصلی که بشار اسد رئیس جمهور سوریه در سخنان خود به آن اشاره نکرد و انتظار می‌رود با کنترل آن، زمینه رویارویی میان دو کشور از بین برود؛ کانال نظامی پیوسته و متراکم ارتباط میان ارتشبد فهد جاسم الفریج وزیر دفاع سوریه و قائم مقام فرمانده کل نیروهای مسلح سوریه با سپهبد ستاد مشعل الزبن رئیس ستاد مشترک نیروهای ارتش اردن است که شاید بتوان از آن به عنوان مهم‌ترین کانال ارتباطی میان دو کشور یاد کرد.
الفرنج و الزبن، دو نظامی حرفه‌ای هستند که در کشورهای خود از احترام برخوردارند و هر دو به خاندان‌های بزرگ بدوی و عشایری در کشورهای خود وابسته‌اند و این مساله، زمینه ساز برقراری روابطی حرفه‌ای و صریح است که از زبان دیپلماسی و سایه‌های امنیتی به دور است. به این ترتیب مساله ثابتی که سوری‌ها بر آن تاکید می‌ورزند آن است که تعهدات قومی ارتش اردن به هیچ وجه اجازه نمی‌دهد که از سوی اردن دخالتی نظامی در سوریه صورت بگیرد.
با این حال فریج در اواخر ماه مارس جاری به دنبال آن بود که به همتای خود پیامی روشن و آشکار بدهد که راه را به روی هرگونه شک و تردید ببندد. منبع سوری تاکید کرد که ارتش سوریه، ناچار است به منظور دفاع از امنیت کشور، با هرگونه قاچاق سلاح و عناصر مسلح در داخل و خارج سوریه برخورد کند. با این پیام، طبقه سیاسی اردنی، از تصمیمِ قطعیِ نظامیِ سوریه کاملا مطلع شد و امید می‌رود این مساله جلوی هرگونه درگیری میان ارتش های برادر اردن و سوریه که در جنگ سال 1973 دوشادوش یکدیگر جنگیده‌اند، را بگیرد.
مساله‌ای که البته به نظر می‌رسد کشورهای عربستان، آمریکا، قطر و ترکیه چندان دلخوشی از آن ندارند و هر روز فشار بیشتری بر طرف اردنی وارد می‌کنند تا ورود سلاح و مهمات به خاک سوریه را ساده‌تر کند.
اما از آنجایی که روندهای دیپلماتیک و امنیتی معمولاً دور از چشم رسانه‌هاست و مقامات اردنی نیز از هر گونه ارتباط خود با شورشیان مسلح طفره می‌رفتند، روزنامه الاخبار اردن اقدام به انتشار تاریخ و نوبت دیدارهای سیاسی، امنیتی و در نهایت نظامی مقامات سوری از اردن کرد تا ابعاد مختلف این مساله روشن شود.
هر چند به نظر می‌رسد که دولت سوریه با کنترل کامل امنیتی و اطلاعاتی می‌داند که چه می‌خواهد، اما رفتار ریاکارانه خاندان حاکم بر اردن و اجازه این کشور به عربستان و قطر برای ورود سلاح و تجهیزات خریداری شده از اروپای شرقی و اوکراین برای شورشیان، باعث شد تا سوریه تلاش کند علاوه بر آنکه از شعله‌ور تر شدن بیشتر جنگ جلوگیری نماید، یک کشور عرب همسایه را هم از اشتباهاتی که مرتکب شده است، نجات دهد.
به نظر می‌رسد که ارتش سوریه دلایل بسیاری دارد که نشان دهنده ورود مستقیم امان در تحولات سیاسی و نظامی این کشور است، بنابراین سخنان ایراد شده و مواضع اتخاذ شده توسط رئیس جمهور سوریه مبتنی بر وجود واقعیت‌هایی است که در آینده بیش از پیش خود را نشان می‌دهد.
رایزنی‌های سیاسی
دمشق در اولین گام برای دانستن مواضع امان، راهکار دیپلماتیک را برگزید و با ارسال یکی از مقامات ارشد دیپلماتیک خود به اردن به این کشور یادآور شد که خواستار اختلاف بین دو کشور نیست.
در 31 ژانویه، "فیصل المقداد" معاون وزیر خارجه سوریه، به امان سفر کرد و با "ناصر جوده" همتای اردنی خود و "عماد فاخوری" رئیس دفتر عبدالله دوم پادشاه اردن دیدار کرد. در آن زمان پادشاه اردن راهی سفری خارج از کشور بود، بنابراین با او دیدار نکرد.
المقداد، اطلاعاتی که سوریه در اختیار داشت را به مسئولان اردنی منتقل کرد و این تبادل اطلاعات در چارچوب مذاکرات بسیار دوستانه صورت گرفت. مقامات اردنی نه تنها ادعاها در خصوص اردن را رد کردند بلکه به پایبندی این کشور در قبال مخالفت با هرگونه دخالت در سوریه یا ارسال عناصر مسلح و سلاح به سوریه تاکید و پافشاری کردند که بر ضرورت حل بحران سوریه از طریق راه حل مسالمت آمیزی که شامل حفظ حاکمیت و وحدت جمهوری عربی سوریه باشد، اصرار می ورزند.
رایزنی اطلاعاتی و امنیتی
پس از آنکه اردنی‌ها زیر بار مسولیت آموزش و مسلح کردن شورشیان فعال در مناطق جنوبی سوریه در یک مبادله دیپلماتیک نرفتند، سوری‌ها این‌بار در یک چارچوب امنیتی – اطلاعاتی به تعامل با همسایه جنوبی پرداختند.
در همین راستا، رهبری سوریه با انتخاب سرلشکر "علی مملوک" علاقمندی خود را به تفاهم دوستانه و حرفه‌ای میان دو طرف اعلام کرد زیرا مملوک رئیس سازمان اطلاعات سوریه بود و روابط دوستانه، صمیمانه و حرفه‌ای با همتای اردنی خود داشت که به مخالفت با هرگونه دخالت در امور سوریه معروف است و در قبال عناصر مسلح و گروه‌های مخالف در سوریه ارزیابی کاملاً منفی داشت زیرا بیم آن داشت که گسترش تروریسم در سوریه، بر اردن تاثیر منفی بگذارد.
مملوک اطلاعات دقیق سوریه درباره تغییر رویکرد امان در قبال دخالت در سوریه را در اختیار میزبان اردنی خود قرار داد و اردن بار دیگر با قاطعیت تمام این مساله را رد و تاکید کرد که دو کشور در معرض یک نوع تروریسم قرار دارند و سیاست امنیتی اردن در قبال مخالفت با هرگونه دخالت در سوریه به هیچ وجه تغییری نیافته است.
یک منبع بلندپایه که خواست نامش فاش نشود، مفاد اطلاعات ارائه شده از سوی سوریه به اردن را به این ترتیب برشمرد: اردنی ها پایگاه هایی نظامی با گنجایش 5000 سرباز و عناصر اخوان المسلمین سوریه در اردن ایجاد کرده‌اند اما تاکنون عملاً تنها 3000 جنگجو در این پایگاه های نظامی آموزش دیده و به سوریه و به ویژه درعا رسیده‌اند. از این میان 1560 تن، جنگجوی تا دندان مسلح بوده‌اند که سلاح‌های دوش پرتاب ضدهوایی نیز در اختیار داشتند. این افراد پیش از نیمه ماه مارس از طریق 13 گذرگاه غیرقانونی مرزی، از اردن وارد سوریه شده اند.
سوریه متوجه شده است که ارسال عناصر مسلح و سلاح، پس از سفر مملوک به امان کاهش یافته و در برخی موارد متوقف نیز شده است. هنوز مشخص نیست که آیا این مذاکرات امنیتی که در فضایی از صمیمت و دوستی برگزار شد، به تفاهم امنیتی منجر شده است، یا خیر.
کانال ژنرال‌های ارتش
اما کانال ارتباط اصلی که بشار اسد رئیس جمهور سوریه در سخنان خود به آن اشاره نکرد و انتظار می‌رود با کنترل آن، زمینه رویارویی میان دو کشور از بین برود؛ کانال نظامی پیوسته و متراکم ارتباط میان ارتشبد فهد جاسم الفریج وزیر دفاع سوریه و قائم مقام فرمانده کل نیروهای مسلح سوریه با سپهبد ستاد مشعل الزبن رئیس ستاد مشترک نیروهای ارتش اردن است که شاید بتوان از آن به عنوان مهم‌ترین کانال ارتباطی میان دو کشور یاد کرد.
الفرنج و الزبن، دو نظامی حرفه‌ای هستند که در کشورهای خود از احترام برخوردارند و هر دو به خاندان‌های بزرگ بدوی و عشایری در کشورهای خود وابسته‌اند و این مساله، زمینه ساز برقراری روابطی حرفه‌ای و صریح است که از زبان دیپلماسی و سایه‌های امنیتی به دور است. به این ترتیب مساله ثابتی که سوری‌ها بر آن تاکید می‌ورزند آن است که تعهدات قومی ارتش اردن به هیچ وجه اجازه نمی‌دهد که از سوی اردن دخالتی نظامی در سوریه صورت بگیرد.
با این حال فریج در اواخر ماه مارس جاری به دنبال آن بود که به همتای خود پیامی روشن و آشکار بدهد که راه را به روی هرگونه شک و تردید ببندد. منبع سوری تاکید کرد که ارتش سوریه، ناچار است به منظور دفاع از امنیت کشور، با هرگونه قاچاق سلاح و عناصر مسلح در داخل و خارج سوریه برخورد کند. با این پیام، طبقه سیاسی اردنی، از تصمیمِ قطعیِ نظامیِ سوریه کاملا مطلع شد و امید می‌رود این مساله جلوی هرگونه درگیری میان ارتش های برادر اردن و سوریه که در جنگ سال 1973 دوشادوش یکدیگر جنگیده‌اند، را بگیرد.
مساله‌ای که البته به نظر می‌رسد کشورهای عربستان، آمریکا، قطر و ترکیه چندان دلخوشی از آن ندارند و هر روز فشار بیشتری بر طرف اردنی وارد می‌کنند تا ورود سلاح و مهمات به خاک سوریه را ساده‌تر کند.
