نقره‌کار در گفتگوي تفصیلی با باشگاه خبرنگاران مطرح کرد
وقتي ايده‌هاي محققان به بهره‌برداري نمي‌رسد انتشار آن در ISI چه سودي دارد؟
رئیس کارگروه معماری و شهرسازی در شورای تحول علوم انسانی با بيان اينکه تحقیقات محققان باید در جای خود بهره‌برداري شود، نه اینکه فقط مقالات به "IsI" ارسال شده و مشکلات کشور را حل نکند، گفت: مسئولان طرح "تحقق‌پذیری معماری اسلامی" را که مي‌توانست يک سال گذشته تمام شود را به دليل عدم پرداخت حق‌الزحمه اساتيد متوقف کرده‌اند.
تحول در علوم انساني به عنوان يکي از ارکان شکل‌گيري انقلاب اسلامي توسط بنيان‌گذار جمهوري اسلامي ايران مطرح و بعد از آن مکررا از سوي مقام معظم رهبري با عناوين توليد علم، آزاد انديشي، نظريه‌پردازي، اسلامي شدن دانشگاه‌ها، ناتوي فرهنگي و جنبش‌نرم‌افزاري مورد تاکيد قرار گرفته‌است، لذا نظر به آنکه تحول در علوم انساني رابطه مستقيمي با حفظ هويت انقلاب اسلامي و ايده‌هاي آن دارد، خبرنگار باشگاه خبرنگاران خبرنگاران گفتگوهايي را با اعضاي کارگروه تحول علوم انساني انجام داده است، گفتگويي که مي‌خوانيد، نظرات کارشناسي حميد نقره‌کار، رئيس کارگروه معماري و شهرسازي در مورد عملکرد اين کارگروه است.
* "تحول در علوم انساني" را در رشته‌هاي کاربردي همچون معماري چگونه تعريف مي کنيد؟
- در ابتدا سوالی که ممکن است پیش بیاید این است که بحث تحول و ارتقای علوم انسانی چه مناسبتی با مباحث کاربردی همچون معماری دارد، باید گفت مهندسی ساختمان به علاوه هنر در ساختمان، به عنوان يک تحول علمی و بین‌المللی از طریق دستاوردهای علوم تجربی محقق می‌شود و از دیدگاه اسلامی آنچه که علمی و عقلانی است، اسلامی هم هست و بحث ایرانی اسلامي در حوزه فلسفه و هنر در حوزه مهندسي نيز وارد می‌شود.
غرب‌زدگی در میان علوم مختلف دانشگاهی در دوران پهلوي و عدم تغيير و تحول در دروس و دانشگاه‌ها بعد از انقلاب اسلامي، بی‌هویتی و ضد انسانی بودن در معماري و شهرسازي را در کشور به وجود آورده و متاسفانه بسیاری از مدیران، اساتید و کارشناسان این حوزه با فلسفه هنر و فقه معماری آشنا نیستند و جایگاه اسلام را در ارتباط با معماری تشخیص نمی‌دهند و بیش از 70 درصد کارهای اجرای معماری از سوی يکسري دلال و سرمایه‌دار انجام می‌شود، به همین دلیل "شورای‌عالی انقلاب فرهنگي"، کارگروه هنر و معماری را به لیست دیگر کارگروه‌ها اضافه کرد و بنا به اعلام وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و شورای‌عالی انقلاب فرهنگی تا کنون موفق‌ترین گروهی که بیشترین سرفصل‌ها را اصلاح و به تصویب رسانده کارگروه معماری و شهرسازی بوده است.
* فرايند تحول معماري براي تطبيق با علوم انساني به چه صورت است؟
در مقوله تحول باید فرآیندها را طوري بيان کنيم تا این مفاهیم با استانداردهاي اقتصادي، امکانات و شرایط زمانی و مکانی تطبيق داشته و بتواند مشکلات موجود را حل کند، در نتيجه با استفاده از آخرین دستاوردهای تکنولوژی مطابق با نیازهای کشور، علوم مختلف را با علوم انساني تطبيق و برای آموزش به دانشجویان ارائه می‌دهیم تا با مشکلات حوزه کاری خود آشنا شوند.
همچنين سعي داريم سرفصل‌ها را در مباحث فرهنگي و فلسفی، طبق سنت اسلامی به نحوي ارائه کنيم که بعد از طبقه‌بندي، دیدگاه‌هاي مختلف در آن مطرح شده و براي ایجاد سبک‌های معماري اسلامي، موثر باشد و از اين طريق جنبه‌هایی را که از نظر تاریخی نقص یا انحراف دارند را به کمک حکمت نظری و عملی اسلام اصلاح و تکمیل کنیم.
* به نظر شما استفاده از علوم حوزوي چقدر مي‌تواند اسلامي شدن علوم را سرعت بخشد؟
وحدت حوزه و دانشگاه یک اصل بسیار اجتناب ناپذیر است چرا که در تعامل با کارشناسان ديني تقويت مي‌شوند، در معماري نيز تلاشمان همين بوده و تاکنون نيز به مباحث زيبا و راهکارهاي بسيار مناسبي دست پيدا کرديم و سعي داريم آنها را به درستي تبيين و تشريح کرده و به دانشجويان ارائه دهيم تا از اين طريق متوجه عمق و صحت مفاهيم اسلامي و تفاوتش با ديگر اديان شوند.
* شما به عنوان رييس کارگروه "معماري و شهرسازي" چه تمهيداتي براي تطبيق اين رشته با فرهنگ ايراني، اسلامي انديشيده‌ايد؟
اصلاح سرفصل دروس، ايجاد منابع درسي به صورت عقلاني و علمي و تاسيس قطب علمي معماري اسلامي در دانشگاه علم و صنعت در قالب فرادانشگاهي از جمله طرح‌‌هاي کلاني بوده که در شوراي تحول علوم انساني ارائه داده‌ايم و مهمترين هدف برايمان تاليف منابع درسي براي مباحث ميان دانشي و ايجاد کارگاه‌هاي دانش‌افزايي و آزادانديشي است که سعي داريم مباحث تدوين شده را با اساتيد به صورت جلسات دانش‌افزايي به بحث بگذاريم و در مراحل بعدي به يک جايگاه بين‌المللي و فراملي دست يابيم و در مرحله سوم نيز جهت‌گيري تدريجي را در طرح کلان به عنوان يک راه ميانبر براي دانشجويان و کارشناسان و ... پيش بيني کرديم.
در همين راستا درصدد برگزاري همايش‌ها، مسابقات و انتشار مجلات علمي و پژوهش هستيم که همه افراد بتوانند مطالبات خود را در ارتباط با معماري اسلامي- ايراني مطرح کنند تا شهرداري‌ها ديگر رويکردي اقتصادي در شهرها نداشته باشند و مشکلاتي نظير آلودگي آب و هوا به خاطر مشکلات ساختاري در بافت شهري براي مردم به وجود نيايد و با برنامه‌ريزي‌ها و سياست‌گذاري‌هاي مشخص و تعامل با مسئولان مربوطه بتوانيم آئين‌نامه‌ها و قوانين راهبردي منطبق با فرهنگ اسلامي را در اين راستا تدوين و اجرا کنيم.
* چقدر درمورد اجرايي شدن برنامه‌هايتان سرمايه گذاري کرده‌ايد؟
متاسفانه علی‌رغم تاکیدات "مقام معظم رهبری" بر تعامل میان مراکز اجرایی صنعتی با دانشگاه‌ها و مصوبه مجلس مبنی بر اختصاص چند درصد از منابع صنعتی به دانشگاه‌ها، این بودجه‌ها عملا وارد تحقیقات نشده و پيشرفت برنامه‌ها را مختل کرده است.
به طور مثال "وزارت مسکن و شهرسازی" آن رابطه‌ای را که باید با دانشکده‌های معماری داشته باشد ندارد و شهرداری‌ها هم که به سمت زیبا سازی، ظاهر سازی رفته‌اند و از کنار کارهای بنیادین برای اصلاح طرح‌های جامعه بي‌تفاوت عبور مي‌کنند.
تحقیقات محققان باید در جای خود بهره‌برداري شود، نه اینکه فقط مقالات به "IsI" ارسال شده و مشکلات کشور را حل نکند و اين يک نقص در راستاي ارتقاي دانشگاه‌ها و وزارت علوم تحقیقات و فناوری در عرصه علمي جهاني به حساب می‌آید و به هیچ وجه مورد تایید ما نیست.
طرح کلان ملی میان وزارت علوم تحقیقات و فناوری و "ریاست جمهوری" در شورای عطف است که اگر این طرح تصویب شود، با بودجه‌ای که برای این طرح در نظر گرفته شده، مي‌توانيم اهداف قطب علمی و اولیه شورای‌عالی تحول علوم انسانی را تامین کرده و به اهداف خود نزديك شويم، برای تحقق این مسئله هم باید در ابتدا کمیته‌های مشترکی از دانشگاه‌ها و حوزه تشکیل دهیم و اساتید با تدریس کتاب‌های درسی بتوانند گام اولیه را بردارند و سپس با تشكيل کارگاه‌ها و ترویج علوم و در نهايت نظارت مسکن و شهرسازی گام‌هاي اساسي را برداريم.
البته دانشكده معماري و شهرسازي "دانشگاه علم و صنعت" تحقیقاتی را در این زمینه تحت عنوان "تحقق‌پذیری معماری اسلامی" با تاکید بر هویت به شهرهای جدید انجام داده، ولی متاسفانه مسئولان تقریبا نزدیک به یک سال است که ادامه این تحقیقات را متوقف کرده‌اند و هنوز حق‌الزحمه اساتید دانشجویان این تحقیق را که می‌توانست یک سال گذشته تمام شود، نداده‌اند.
من نمی‌دانم با چه رویکردی حداقل بودجه‌ای را که برای کارهای تحقیقاتی گذاشته‌اند را به محققان نداده‌اند و چه مصلحتی بالاتر وجود داشته که آن مبالغ به جای دیگری برود و در انجام تحقیقات معماری-اسلامی ممانعت به عمل آوردند و متاسفانه این رویکرد بسیار غلطی است که در بعضی از مراکز دولتی ما وجود دارد و فکر مي‌کنند چون کارفرما هستند مي‌توانند حق‌الناس را از بين ببرند و اين مسئله خلاف قانون و اسلام است و اسلام همچنين مجوز به کسي که در موضع قدرت بوده و به تعهدات خود عمل نمي‌کند را نمي‌دهد.
* با توجه به اين مشکلات چه زمان مي‌توان ادعا کرد که نتيجه مطلوب حاصل شده و علوم انساني ما با جهان‌بيني اسلامي تطبيق دارد؟
مسائل اجتماعي- تاريخي وابسته به شرايط زماني و مقدمات است و نبايد در اين مسير عجله کرد؛ با آماده‌سازي زير ساخت‌ها که وابسته به شرايط انساني و تکنولوژي است زمان زيادي نيازي داريم تا به نتيجه مطلوب برسيم و در اين مدت مسولان نبايد يک ساعت هم کوتاهي کنند و در اين ميان همکاري قواي سه‌گانه و دانشگاه‌ها امري اجتناب ناپذير بوده و بايد با تفاهم و تعامل مشترک و با رويکرد ارزشي اين مسير را طي کنيم.
* براي سرعت بخشي به اين امر چه راهكاري ارايه مي‌دهيد؟
اين مرحله که مستقيما بر عهده کارگروه معماري است با حمايت نسبي و مختصر وزارت علوم و تحقيقات و فناوري نيازمند است و در مراحل بعدي يعني تدوين کتاب‌هاي درسي، احتياج به قراردادهاي پژوهشي با زمان‌بندي مشخص داريم و وظيفه نهادها و سازمان‌هاي مربوط است که اين قرار دادها را با اساتيد به انجام برسانند. لذا عدم توجه مسئولان به کارهاي محتوايي- تحقيقاتي يکي از موانع کار بوده و از مسئولان مي‌خواهيم که به جاي آمار سازي، جهت‌گيري کيفي را در نظر داشته باشند.
* آيا در شوراي تحول در علوم انساني تدابيري براي اينکه انديشمندان اسلامي رو به نظريه‌پردازي و توليد محتوا بياورند انديشيده شده است؟
متاسفانه چند ماهي است که کرسي‌هاي نظريه‌پردازي به دليل اينکه بودجه آنها تامين نمي‌شود تعطيل شده و با وجود اينکه چندين نظريه جديد از سوي اساتيد مختلف ارائه شده، به دليل عدم وجود بودجه در همان مراحل آغازين متوقف شده است. لذا شوراي‌عالي انقلاب فرهنگي اين کرسي‌ها را تشکيل داده، اما قادر به تامين بودجه آن نيست.
انتهاي پيام/
