اصل کلمه کودتا فرانسوی است.این وازه از اواخر قرن هفدهم وارد ادبیات سیاسی شده است که کوتا را از قرن بیستم به دو معنی به کار می بردند : ۱.شورش گروه هایی از هیات حاکمه علیه گروه دیگر که غالباً با تکیه بر ارتش و نیروی نظامی صورت می گیرد۲.تغییر ناگهانی رویه ی دولت حاکم علیه جنبش های اعتراضی مردمی و استفاده شدید و سرکوب گرانه از ارتش علیه نیروهای مردمی و انقلابیکودتا را معمولا انقلاب کاخ نشینان می نامند،بر خلاف انقلاب ،به مردم و جنبش های مردمی تکیه ندارد بلکه حرکتی در میان حکومتگران توسط گروهی ازآن ها

به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران ،اصطلاح کوتا بعد از کودتای لویی ناپلئون(معروف به ناپلئون سوم)در سال ۱۸۵۱ میلادی رواج پیدا کردشاید بدون هیچ شکی هر زمان که اسم کودتا را بشنویم به یاد قاره سیاه بیفتیم کشورهای این قاره برای خود دارای رکوردهای بیشترین کودتا در طول مدت کوتاهی بعد از استقلال خود هستند تقریبا تمامی کشورهای این قاره که بعد از جنگ جهانی دوم تا دهه 70 به استقلال دست یافتند بعد از مدت کوتاهی شاهد کودتا بودند که توسط نظامیان با حمایت استعمارگران سابق صورت می گرفت. با این حال درگیری‌های منجر به کودتای موفق که تغییر رژیم را به همراه داشته باشد نسبت به دهه قبل کمتر شد به نحوی که کودتاهای موفق در دهه 1960، 28 کودتا، دهه 1970، 22 کودتا و دهه 1980، 20 کودتا بود که این رقم در دهه 1990 به 15 کودتا کاهش یافت اما منافع استعمارگران سابق هنوز باعث ادامه کودتا در کشورهای افریقایی می شود.باز یک اتفاق بسیار تکراری در یکی از کشورهای افریقایی درحال روی دادن است. کودتا های تکراری که اگر به درستی به ریشه های این حوادث نگاه بیندازیم بخش مهم از این کودتاها در ادامه سیاست های کشورهای استعمارگر سابق مشاهده می کنیم منافع کشورهای استعمارگرسابق همچنان در منافع ملت های کشورهای مستعمره ریشه دوانده است بعد از جنگ های استعماری در قاره افریقا در قرن 19 تقسیم این قاره میان استعمارگران و ترسیم مرزهای تحمیلی بدون توجه به فرهنگ و زبان وقبایل آغازی بر برنامه بلند مدت استعمار بود که امروز همچنان پیامدهای منافع کشورهای استعمارگر هر چند وقت باعث کودتا در یکی از کشورهای افریقایی می شود و باز امروز نوبت کودتایی جدید در کشور افریقای مرکزی است.آفریقای مرکزی کشور محصور در خشکی، با ۶۲۰ هزار کیلومتر مربع وسعت و کمتر از ۵ میلیون جمعیت، در مرکز قاره ی آفریقا واقع و توسط کشورهای چاد، سودان، سودان جنوبی، کامرون، جمهوری کنگو و جمهوری دمکراتیک کنگو احاطه شده است.

سانترافریک با وجود برخورداری از معادن سرشار از اورانیوم، نفت، طلا، الماس، چوب و پتانسیل انرژی برق آبی، در بین ۱۰ کشور اول فقیر جهان قرار دارد. این کشور نزدیک به چهار میلیون و چهارصد هزار تن جمعیت دارد که بیشتر آنها از نژاد سیاه هستند و زندگی قبیله‌ای دارند. ۳۰٪ مردم این کشور مسیحی، پانزده درصد آنها مسلمان سنی و دیگران آنیمیست هستند. زبان رسمی این کشور نیز فرانسوی است. اما زبان ملی سانگو می‌باشد که در بین مردم بومی رایج‌تر است.کشورافریقای مرکزی. کشور آفریقای مرکزی به ۱۶ استان بخش شده است که ۲ تای آنها ناحیه ویژه اقتصادی هستند. شهر بانگوئی ،پایتخت، به صورت خودمختار ومستقل از سایر استانها اداره می‌شود. استان های آفریقای مرکزی ،خود به ۷۱ شهرستان تقسیم می‌گردند.آفریقای مرکزی در سال ۱۹۶۰ از فرانسه به استقلال رسید و در همان سال نیز به عضویت سازمان ملل متحد در آمد.در 21 نوامبر 1986 با برگزاری یک رفراندوم ملی قانون اساسی به تصویب رسید، این کشور تک حزبی بوده. انتخابات مجلس قانونگذاری ملی برای انتخاب 25 نماینده در 31 جولای 1987 برگزار گردید، رئیس جمهور با رأی عمومی به مدت 6 سال انتخاب می گردد و هیأت دولت را معین می نماید. در جولای 1991 مجلس ملی یک قانون اساسی برای چند حزبی دموکراسی مورد تجدید و تصویب قرار گرفت.

رئیس جمهور مجدداً در 1986 انتخاب شد.نگاهی به شخصیت ژنرال فرانسوا بوزیزه یانگووندا رئیس جمهور کنونی آفریقای مرکزی"فرانسوا بوزیزه یانگووندا" (Francois Bozize) رییس جمهور آفریقای مرکزی که از نژاد گبایا (Gbaya) – بزرگترین گروه نژادی جمهوری آفریقا مرکزی – است در 14 اکتبر 1946 میلادی در کشور گابن متولد شده است. وی در دوره جوانی در دوره افسری نظامی در استان بوآر (Bouar) در غرب کشور آفریقای مرکزی شرکت نموده و در سال 1969 میلادی به درجه ستوان دومی و در سال 1975 میلادی به درجه سروانی رسید. در سال 1978 میلادی بوزیزه، پس از آنکه افسر دون رتبه ای به امپراتور "بوکاسسا" اهانت کرد، وی را تنبیه که در اثر این خدمت امپراتور به وی درجه سرتیپی اعطا نمود.در سال 1979 میلادی که "دیوید داکو" بوکاسسا را برکنار کرد بوزیزه به وزارت دفاع رسید. در سپتامبر 1981 میلادی داکو نیز توسط "آندره کولینگبا" سرنگون و بوزیزه در دولت وزیر ارتباطات شد، اما در سال 1982 میلادی پس از آنکه به مشارکت در کودتای ناموفق "پاتاسسه" متهم شد، با 100 سرباز به مناطق شمالی کشور گریختف اما سرانجام در جولای 1989 میلادی در کشور بنین دستگیر شده به زندان افتاد.وی در طول دوران حبس خود شکنجه های شدیدی را تحمل کرد. کولینگبا وی را به اتهام کمک به کودتا علیه دولت مورد محاکمه قرار داد اما نتوانست چیزی را علیه او اثبات کند و وی در سپتامبر 1991 میلادی تبرئه شده و چند ماه بعد آزاد گردید. او پس از آزادی تابعیت فرانسوی گرفت و دو سالی را در آن کشور گذراند.کشورش در سال 1992 میلادی در اثر فشارهای بین المللی به سمت استقرار نظامی دمکراتیک پیش رفته و انتخاب رئیس جمهور را به آراء عمومی سپرد. این گونه شد که بوزیزه سال 1993 میلادی تصمیم گرفت به عنوان کاندیدایی مستقل در انتخابات شرکت کند، اما تنها توانست 1.5 درصد آراء را به خود اختصاص دهد.وی پس از شکست در انتخابات چند سال به حمایت از رئیس جمهور منتخب "پاتاسسه" پرداخته و به وی کمک کرد شورش های مسلحانه سال های 1996 و 1997 میلادی را سرکوب کند.

در این هنگام وی به ریاست ستاد نیروهای مسلح کشور رسید. اما رفته رفته وفاداریش به پاتاسسه زیر سوال رفت و در سال 2001 میلادی، پس از آنکه کودتای ناموفقی علیه رئیس جمهور واقع شد، از ریاست ستاد نیروهای مسلح برکنار شد. از این جا بود که دولت سعی کرد او را دستگیر نماید، اما با مقاومت بوزیزه و طرفدارانش مواجه و بین دو طرف جنگ در گرفت.در هفته اول جنگ، نیروهای بوزیزه شکست خورده به چاد فرار کردند، اما جنگ کماکان ادامه یافت و سرانجام در 15 مارس 2003 میلادی این نیروهای بوزیزه بودند که موفق شدند بانگی، پایتخت کشور را تصرف کرده و حکومت وقت را سرنگون نمایند. پاتاسسه که در آن زمان از سفر به نیجر باز می گشت موفق نشد در کشور فرود بیاید و به کامرون و پس از آن به توگو پناهنده شد.بوزیزه بلافاصله پس از رسیدن به قدرت قانون اساسی پیشین را ملغی نموده قانون اساسی جدید در رفراندومی در سال 2004 میلادی به تصویب رسید. او در ابتدا که به قدرت رسید اعلام کرد که قصد ندارد به روند دمکراسی در کشور ادامه دهد، اما پس از تصویب قانون اساسی از این نظر خود منصرف شده و در سال 2005 میلادی یکی از یازده کاندیدایی بود که در انتخابات شرکت کرد. در دور اول انتخابات وی با کسب 43 درصد آراء در جای اول قرار گرفت، اما چون نتوانست اکثریت مطلق آراء را کسب نماید انتخابات به دور دوم کشیده شد، که در این دور نیز طبق آمارهای رسمی وی توانست با کسب 64 درصد آراء رئیس جمهور شود.قرار بود انتخابات دور بعد در آوریل سال 2010 میلادی برگزار گردد، اما اعلام شد برگزاری آن تا ماه می به تعویق افتاده است. اما پس از آن از پارلمان خواسته شد قانونی را به تصویب برساند که به رئیس جمهور تا زمانی که انتخابات قابل برگزاری نباشد اجازه تمدید زمان حکومتش داده شود. عده ای معتقدند که تصویب این قانون، کودتایی در لوای قانون بود و نباید انتظار داشت که انتخابات ریاست جمهوری در آینده ای نزدیک برگزار گردد.اما کمیسیون انتخابات این کشور در روز 19 جون سال 2010 میلادی سرانجام روز 24 اکتبر سال 2010 میلادی را برای برگزاری انتخابات پیشنهاد داد که در صورت تأیید رئیس جمهور، انتخابات در این روز برگزار خواهد شد.تاریخچه و علل شورش در آفریقا مرکزیدر سال ۲۰۰۳ اولین شورش مسلحانه توسط «اتحادیة نیروهای دمکراتیک وحدت طلب UFDR» که عمدتاً متشکل از نیروهای سابق ارتش بود، درگرفت و تا سال ۲۰۰۷ ادامه یافت. در ۱۳ آوریل ۲۰۰۷ موافقتنامه صلح میان دولت بوزیزه و UFDR به امضا رسید که بر اساس آن، دولت متعهد گردید: عفو عمومی اعلام کند؛ UFDR را به عنوان حزب سیاسی مورد شناسایی قرار دهد؛ و نیروهای جنگجوی شورشی را به استخدام ارتش درآورد.

 بوزیزه به قول های خود عمل نکرد و این باعث ایجاد گروه های مسلح شورشی در سایر نقاط کشور شد. اخیراً ائتلافی از چهار گروه شورشی با عنوان «سلکا-SELEKA» تشکیل شده که با تحت کنترل درآوردن شهرهای بزرگ و رسیدن به ۷۵ کیلومتری بانگی، پایتخت را در تیررس توپخانه ی خود دارد. کلنل جوما نارکویا، سخنگوی نیروهای شورشی، در پیامی خطاب به ارتش گفت بوزیزه کنترل کشور را از دست داده و بهتر است سلاح خود را بر زمین بگذارید. در پی ورود نیروهای شیاده نظام از کشور چاد برای کمک به بوزیزه و ورود قریب الوقوع نیروهاای گابنی برای پیوستن به آنها، سازمان ملل نیروهای شورشی را از ورود به شهرهای دیگر بر حذر داشته است. بوزیزه حاضر به مذاکره با شورشی ها و تشکیل دولت وحدت ملی با حضور آنان شده است. قرار است این مذاکرات در لیبرویل پایتخت کشور آفریقایی گابن صورت گیرد. نیروهای شورشی نیز از روز چهارشنبه به مذاکره روی خوش نشان داده و نماینده ی خود را به لیبرویل اعزام داشته اند.سقوط قذافی و پخش شدن سلاح و نیروهای شبه نظامی از لیبی در آفریقای زیر صحرا، ضمن آن که تأثیر روانی برای افزایش چنین شورش هایی در آفریقا داشته، باعث سرازیر شدن سلاح از طریق همسایه ها شامل دو سودان، چاد و جمهوری دمکراتیک کنگو (کامرون و جمهوری کنگو دو همسایة دیگر آفریقای مرکزی ، تاکنون باثبات و فارغ از کشمکش های داخلی و منطقه ای بوده اند) به سانترافریک شده است.نگاهی به فرماندهان شورشی حضور فعال وهابیت در آفریقای مرکزیهرچند برخی از فرماندهان این شورش اصالتا از جمهوری آفریقای مرکزی هستند، بخش زیادی از این گروه از تورو بورو یعنی شورشیان سودانی در دارفور تشکیل شده اند، آنها بقایای نیروهای محمد النور هستند که از خارطوم اخراج شدند و برخی نیروها، جنگجویانی با قیافه هایی لیبیایی هستند.موسی محمد، دافان و نورالدین(یونس آدم برمه) که از مقامات مهم این شورش هستند، در عربستان سعودی و قطر آموزش دیده و درس خوانده اند و ترویج دهنده فرقه وهابیت هستند.علاوه بر این بر اساس یک یادداشت کاری محرمانه دولت بانگی، «یونس آدم برمه» پسر روحانی یکی از محله‌های بانگی، از دانشجویان سابق دانشگاه اسلامی مدینه (عربستان سعودی) ، بوده است.

بر اساس این یادداشت، برمه حدود 10 سال در دبی اقامت داشته است و با پول های جمع آوری کرده از کشورهای خلیج فارس توانسته است در آفریقای مرکزی شورش به راه بیاندازد."ژان ژاکقس دمافوس" Jean Jacques Demafouthرهبر شورشیان خلق مسلح برای احیای دموکراسی (APRD) ، وی از وزرای اسبق جمهوری آفریقای مرکزی می باشد و نماینده شورشیان (APRD) در مذاکرات صلح سال 2008 میلادی با دولت این کشور بوده است ."دمافوس" در کابینه "پاتاسه" سمت وزارت دفاع را در دست داشت . در سال 2001 میلادی پس از کوتای نافرجام علیه دولت"پاتاسه " ، وی به اتهام خیانت علیه دولت بازداشت شد . پس از دادرسی های پیاپی – و با تلاش بیش از 680 وکیل مدافع در دفاع از وی – سرانجام در اکتبر 2002 میلادی به دلیل فقدان مدارک مستدل تبرئه شد.پس از آن "دمافوس" به فرانسه فرار کرد و شش سال از عمرش را در دور از وطن گذراند . در این زمان دولت "بوزیزه " وی را یکی از 5 ژنرال مظنون پرونده جنایت علیه رئیس جمهور "کولینگا" اعلام کرد. "دمافوس" در تبعید به عنوان یک کاندیدای مستقل برای شرکت در انتخابات ریاست جمهوری در سال 2005 میلادی ثبت نام کرد . شایان ذکر است وی نیز از کاندیداهای رد صلاحیت شده در 30 دسامبر 2004 میلادی بود . به دنبال تائید صلاحیت وی در ژانویه 2005 میلادی، وی در دور اول انتخابات با کسب 1.27 درصد آرا با ناکامی صحنه انتخابات را ترک کرد .پس از انتخاب وی به ریاست (APRD)، در بیانیه ای خطاب به دولت اظهار داشت که قصد ریاست دولتی نداشته و صرفاً خواهان بازگشت به کشورش به عنوان سیاستمدار غیر نظامی است و می خواهد دولت ، طبق توافقات 8 اکتبر 2007 میلادی با (APRD) به گفتگو بنشیند . پس از مذاکرات گسترده سرانجام وی در دسامبر 2008 میلادی به کشورش بازگشت.

در حال حاضر مقرشورشیان در شهر ˈسی بوت ˈ در حدود 160 کیلومتری شهر بانگویی پایتخت جمهوری آفریقای مرکزی است.ائتلاف شورشیان موسوم به ˈسلکاˈ در جریان حملات جدید شان دو شهر دیگر در نزدیکی ˈ بامباری ˈ به تصرف خود درآورده اند.این در حالیست که شورشیان به صد و شصت کیلومتری بانگی رسیده اند و در حال پیشروی به سوی پایتخت هستند. آنها در طول 2 روز موفق شده اند دو شهر الیندائو و کوآنگو را به تصرف خود در آورند. شورشیان سلکا به دوازده کیلومتری دامارا ، شهری واقع در هفتاد وپنج کیلومتری شمال بانگی که از آخرین پایگاه های محافظت کننده از پایتخت محسوب می شود و در آنجا نیروی حایل مرکز آفریقا مستقر هست ، رسیده اند.ائتلاف شورشیان جمهوری آفریقای مرکزی که خواهان سرنگونی دولت ˈبوزیزه ˈ هستند ، از دهم دسامبر (20 آذر ) عملیات نظامی خود را شروع و ضمن تصرف سریع بخش وسیعی از این کشور، خود را به دروازه های ˈبانگویی ˈ رسانده اند .بدنبال فشار کشورهای همسایه جمهوری آفریقای مرکزی و جامعه بین الملل ازجمله شورای امنیت ، شورشیان در حال حاضر پیش روی خود را بسوی بانگویی متوقف کرده و حاضر به مذاکره شده اند.ˈاریک ماسیˈ سخنگوی شورشیان هفته گذشته با اعلام پذیرش مذاکره با دولت ˈ فرانسوا بوزیزه ˈو تصمیم برای تعلیق پیشروی به سمت بانگویی گفته بود هیاتی را برای حضور در مذاکرات صلح که قرار است از روز سه شنبه(دیروز) در پایتخت کشور گابن برگزار شود، اعزام خواهند کرد. ˈفرانسوا بوزیزه نیز پیشتر ضمن درخواست از اتحادیه آفریقا برای میانجیگری در حل بحران داخلی کشورش، به فرستاده ویژه آن اتحادیه گفته که آماده است تا کشورش را به صورت ائتلافی اداره کند. ˈفرانسوا بوزیزه ˈ قرار است شخصا به عنوان رییس هیات مذاکره کننده دولت دراین مذاکرات حضور داشته باشد.

حال باید دید که آیا شورشیان که خودشان روزی درکنار ژنرال فرانسوا بوزیزه یانگووندا رئیس جمهور کنونی آفریقای مرکزی می جنگیدند حالا از حمایت چه کشورهای برخوردارخواهند شد.آیا فرانسه حضور یک گروه مشابه طالبان را در قلب قاره آفریقا تحمل خواهد کرد آیا فرانسه بازمانند قتل عام رواندا در1994سکوت خواهد کرد.آیا فرانسه حاضر می شود بازارخود را که در این کشور دارد از دست بدهدباید منتظر بود که هرچه زودتر یک توافق میان فرانسه و هر گروه که در آفریقای مرکزی به پیروزی برسد باشیم.

برچسب ها: آفریقا ، وبگردی ، کودتا
اخبار پیشنهادی
تبادل نظر
آدرس ایمیل خود را با فرمت مناسب وارد نمایید.