در شهر قزوين دو روضه خواني بزرگ توسط خانواده‌هاي اصيل و در محله‌هاي تاريخي خيابان و گذر مسجد جامع (حسينيه خياباني، حسينيه آقا سيد جمال) در دو نوبت صبح و بعد از ظهر برگزار مي‌شود كه مردم شهر در آن شركت مي‌كنند.

اين دو حسينيه از جايگاه مذهبي خاصي در شهر برخوردار بوده و خيل عزاداران در روزهاي تاسوعا و عاشورا هم به اين مراكز سر مي‌زنند و به نوحه خواني مي‌پردازند.

مرقد امامزاده‌هاي ارجمندي چون (امامزاده حسين، اسماعيل، سلطان سيد محمد، علي، آمنه خاتون، زبيده خاتون، بي بي شهربانو، علي اصغر زرآباد، اسماعيل فلار، اباذر و...) در قزوين وجود دارد كه در همه اين مكان‌ها مراسم عزاداري با شكوهي برگزار مي‌شود.

آغاز عزاداري قزوين از هفتم محرم

مراسم رسمي در شهر قزوين از روز هفتم ماه محرم شروع مي‌شود كه هيات‌هاي حسيني از سراسر استان در شب هفتم به امامزاده آمنه خاتون، علي و بي بي شهربانو در شب هشتم به امامزاده سلطان سيد محمد و شب نهم به امامزاده حسين مي‌روند.

هيات‌ها به صورت دسته‌هايي كه شامل علامت كشي، طبق كشي، طبل و سنج زني، زنجير زني و سينه زني است و با نشان خاص به عزاداري مي‌پردازند، در قزوين روز تاسوعا مردم به زيارت امامزاده علي، آمنه خاتون و خانه قديمي امام جمعه (كه متعلق به امام جمعه شهيدي يكي از بزرگان قزوين بوده و از خانه‌هاي تاريخي با پيشينه مذهبي قزوين است) سلطان سيد محمد و در آخر به حسينيه آقا سيد جمال مي‌روند و خود را براي مراسم شب كه در جوار امامزاده حسين برپا مي‌شود، آماده مي‌كنند.

همزمان با روز عاشورا هيات‌ها و تكيه‌هاي مختلف از تمام استان قزوين به امامزاده حسين رفته و با چرخيدن به دور صحن امامزاده و عزاداري به مزار شهدا مي‌روند و بعد از اقامه نماز ظهر عاشورا به مساجد خود برمي‌گردند.

طبق‌کشى

اما طبق كشي هم يكي از مراسم هاي ويژه عزاداري خاص قزوين است كه طبقى از چوب به ارتفاع حدود یک و نیم متر و قطر یک متر که بیشتر قسمت‌هاى آن آینه‌کارى شده تهیه مى‌کنند. این طبق استوانه‌اى شکل را بر سر گذاشته حمل مى‌کنند. در شهر قزوین در شب تاسوعا همه دسته‌هاى عزادار از مسجد و تکایا به‌طرف امام‌زاده سلطان سیدمحمد به‌راه مى‌افتند و آنجا تجمع مى‌کنند.

اهالی قزوین در شب عاشورا به سمت امام‌زاده حسین (شاهزاده حسین) مى‌روند. در مناطق روستايی، اهالى هر روستا در این شب به امام‌زاده محل رفته و تا قبل از طلوع آفتاب به سینه‌زنى مى‌پردازند و پس از نماز صبح به طرف روستاى خود حرکت مى‌کنند. دسته‌هاى عزادار، یک دور در محل زده و سپس به مسجد محل مى‌روند.

قیمه نثار پرطرفدارترین غذای نذری قزوینی‌ها

قزوینی‌ها همچنین غذاهای مخصوصی دارند که از مشهورترین آنها می‌شود به قیمه نثار اشاره کرد؛ غذایی که اگر در ایام محرم به این شهر بروید، بوی عطر آن همه جا را پر کرده است.

در روستاى "‌زرآباد" از توابع "‌رودبار الموت" چنار کهن‌سالى وجود دارد که به اعتقاد اهل مردم محلي، هر سال هنگام اذان صبح روز عاشورا، از ساقه‌هاى آن مایع قرمز رنگى تراوش مى‌کند.

هر سال افراد بسیارى از مناطق دور و نزدیک به این محل مى‌آمد و زیر درخت خونبار مى‌روند تا هم عزادارى کنند و هم شاهد تراوش خون باشند.

شام غريبان

شام غريبان كه فرا مي‌رسد هر عزاداري، در گوشه‌اي از شهر شمعي را به ياد اسراي كربلا و غربت شهادت مظلومانه اباعبدالله(ع) روشن مي‌كند.

تاريكي شب و اندوه و غم از دست دادن اباعبدالله الحسين (ع) و يتيمي طفلان امام حسين(ع) و اسيري زينب بار ديگر مردم را به برگزاري آيين شام غريبان فرا مي‌خواند.

شب شام غريبان شبي است كه جز گريه و ناله و شيون و مرثيه صداي ديگر شنيدني نيست و كودكان شمع در دست و چراغ بر دوش در كوچه پس كوچه‌هاي شهر مي گردند و ناله واحسين سر داده‌اند.

قشرهاي مختلف مردم با شمع هاي روشن و حركت دسته هاي با شكوه عزاداري در خيابان‌هاي شهرهاي مختلف استان بر مظلوميت اسراي دشت كربلا و ستم هاي رفته بر خاندان امام حسين(ع) اشك ماتم مي‌ريزند.

خاکسپاری زنانه در سوم امام حسين(ع)

مراسم نمادین خاك سپاری شهدای كربلا، یک مراسم کاملا زنانه است که هر سال در روز دوازدهم ماه محرم برگزار می‌شود. مراسمی که قزوینی‌ها به آن «سوم امام» می‌گویند و در آن تمام زنان شهر بیل و کلنگ به دست، پیکرهای نمادین شهدای عاشورا را با خود تا مسجد یا حسینیه اصلی شهر حمل می‌کنند.

عزاداران قزوینی در این روز در مسجد على‌اکبر جمع مى‌شوند، عده‌اى با بیل و کلنگ و عده‌اى با دست گرفتن پیکرهاى پارچه‌اى بدون سر، به دور شره مى‌چرخند و دوباره به مسجد برمى‌گردند و سینه‌زنى و نوحه‌خوانى مى‌کنند.

بر اساس روایات نقل شده، در سال 61 هجری، زنان آزاده طایفه بنی اسد پس از واقعه دردناك كربلا به خاكسپاری شهدای كربلا اقدام کرده اند و این مهم ترین دلیلی است که مراسم نمادین خاک سپاری شهدای کربلا را تبدیل به یک مجلس کاملا زنانه می‌کند.

مراسمی که امروزی‌ها معتقدند نقش زنان را در دفاع از ارزش‌های اسلام و جهاد به زنان امروز یادآوری می‌کند.

در حین این مراسم هم نوحه خوانی، وعظ و عزاداری جریان دارد و مردان که تقریبا در حاشیه مراسم قرار گرفته‌اند، با گل اندود کردن سر و لباس خود عزاداری شان را اعلام می‌کنند.

گزارش از زهرا منصوري

انتهاي پيام/پ3