به گزارش خبرنگار باشگاه خبرنگاران خوزستان؛برای اطلاع و تهيه گزارش از وضعیت صید و صیادی در هندیجان به اسکله بحرکان که یکی از اسکله‌های صیادی این شهرستان است و 13 کیلومتر از هندیجان فاصله داشت، رفت.
در محل اسکله و محل تجمع صیادان بوی ماهی به‌راحتی قابل احساس بود. ساحل پر بود از قایق‌های کوچکی که آدم را یاد قایق های کاغذی بچگی می‌انداخت. سر ظهر بود و بالاخره آفتاب درخشش خاص و خیره‌کننده ای به آب دريا بخشیده بود.
برخی از صیادان در حال خالی کردن میگو صید شده خود درسبد های مخصوص بودند؛ صیادان ارتباط نزدیکی با یکدیگر داشتند و همدیگر را می‌شناختند. لنجداران وقتی به دريا می‌روند ممکن است هفته ها در دريا بمانند اما قایق‌های صیادی به دريا می‌روند و پس از 2 سه ساعت به ساحل باز می‌گردند.
"یزاف‌های" حاضر در اسکله نیز در كنار خودورهاي باربري خود ايستاده و بی‌صبرانه در انتظار صیادان بودند. یزاف یا عامل در گويش هندیجانی‌ها به کسانی گفته می‌شود که صید را در همان اسکله از ماهیگیران خریداری می‌کنند. تعداد یزاف‌های حاضر در اسکله شاید به 70، 80 نفر می‌رسید.
اسکله بحرکان مناظر دیدنی زيادی داشت به هرجا نگاه می‌کردي نشانی ازصید و صیادی دیده می‌شد؛ میگوهای تازه از آب گرفته شده، تورهای ماهیگیری صیادان، یزاف‌ها، صدای پريدن ماهی‌ها در آب ...
در آب ساحل مارماهی‌های زیادی دیده می‌شد؛ این آبزيان معمولا برای خوردن ضایعات برجای‌مانده از ماهیگیران به ساحل می‌آیند. علاوه بر مارماهی‌ها، ماهی‌هایی نیز با نام "مش لمبو"در اطراف اسکله وجود داشت؛ مش لمبو یک نوع آبزی دوزيست بوده که قابل خوردن نیست.
هنديجان، نيازمند درمانگاه تامين اجتماعي
لزوم فعال‌شدن تعاونی‌های ويژه صیادان
دراین بازدید محمد کاظمی، مسوول بندر صیادی بحرکان، اظهارداشت: برخی افراد به‌صورت غیرمجاز در دريا ماهیگیری می‌کنند اما ما بیشتر بر ماهیگیران دارای مجوز رسمی از اداره شیلات، نظارت می‌کنیم.
وی افزود: ماهی و میگو صید شده در هندیجان نه تنها وارد شهرهای استان می‌شود بلکه به تمام بازارهای کشور راه پیدا می‌کند. ماهی‌های صید شده توسط قایق‌داران کیفیت بیشتری نسبت به صید لنجداران دارند، به دلیل اینکه ماهی‌های قایقی از تازگی بالایی برخوردار هستند.
کاظمی با بیان اینکه سال گذشته یک نوع ماهی به نام"صبیتی" که در اصطلاح محلی به آن "سگ دندون" می‌گويند در قالب طرح ماهی درقفس، تولید شده‌است، با تاکید بر افزایش تولید ماهی پرورشی دريایی، از بخش‌های خصوصی خواست که در اجرای این طرح مشارکت داشته باشند.
مسوول بندر صیادی بحرکان درخصوص وضعیت باز نشستگی صیادان و مشکلات درمانی آن‌ها گفت: درحال حاضر توسط اداره شیلات هندیجان این مساله که صیادان با هرسنی و تنها با داشتن سابقه پرداخت حق بیمه به مدت 15 سال، بازنشسته شوند در حال پیگیری است.
وي افزود: با وجود پرداخت هزينه بیمه توسط صيادان، هيچ درمانگاه تامین اجتماعی در هندیجان احداث نشده‌است. در شهرهای دیگر استان چنین درمانگاه‌هایی وجود دارد اما هندیجانی‌ها از این امکان محروم هستند.
کاظمی یکی از خواسته‌های صیادان را فعال‌شدن تعاونی‌های ويژه صیادان است، عنوان كرد و ادامه‌داد: اگرچه 2 تعاونی در شهرستان وجود دارد اما چندان فعال نیستند. این تعاونی‌ها نمی‌دانند که چه وظایفی دارند و به همین دلیل مشکلات صیادان قابل پیگیری نیست.
مردم هندیجان اغلب به دلیل نزدیکی بحرکان به هندیجان، این اسکله را برای فعالیت‌های صیادی انتخاب می‌کنند و در حال حاضر بسیاری از هندیجانی‌ها در کنار شغل اصلی خود به این شغل روی می‌آورند.
اسکله بحرکان صیدگاه میگو و ماهی است و "شوريده بال زرد" هندیجان بسیارمعروف است. ظرفیت صید و صیادی و آبزی‌پروری در هندیجان بسیار بالاست اما به اعتقاد مسولان شیلات هندیجان هنوز از تمام ظرفیت‌های این شهرستان به خوبی استفاده نشده‌است.
صيدگاه بحركان مستعد براي پرورش ماهي درقفس
درحال حاضر باتوجه به وجود محدودیت‌های فراوان دربهره برداری از منابع آبی و توجه روز افزون به حفظ منابع آبی محیط زیست دریایی، توسعه پرورش ماهی در قفس در اغلب کشورها آغاز شده‌است. عواملی مانند افزایش مصرف جهانی ماهی، کاهش صید ماهیان دريایی و سودآور و اقتصادی بودن این نوع فعالیت‌های جدید باعث شده که توجه به پرورش ماهی درقفس افزایش یابد و این صنعت سیر صعودی خود را طی کند.
در کشور چین با حمایت دولت، میزان صید دريایی از سال 2003 تا2010 به شدت کاهش یافته و به جای آن میزان تولید ماهیان درقفس روبه افزایش است تاجایی که بیش از 200 هزار صیاد شغل خود را رها کرده و تبدیل به پرورش دهندگان ماهی درقفس شده‌اند.
طرح پرورش ماهی در قفس به صورت پایلوت در سال 90-89 در منطقه بحرکان هندیجان با دو قفس آغاز شد که تولید موفقی داشته است. باتوجه به مکاتباتی انجام شده توسط پژوهشکده آبزی پروری جنوب کشور، مناطق وسیعی از بحرکان حد فاصل امام زاده عبداله تا خور دورق قابل استفاده و مستعد برای پرورش ماهی در قفس می‌باشد که باتوجه به محدودیت‌های تولید بچه ماهی و نوپا بودن این صنعت، بایستی توسعه همه‌جانبه و متوازن این صنعت در دستور کار قرار گیرد.
در مجموع منطقه بحرکان هندیجان از لحاظ شرایط اقلیمی منطقه‌ای مناسب برای طرح پرورش ماهی در قفس شناخته شده و با توجه به موفق بودن اجرای آزمایشی این طرح، درحال حاضر فضا و بستر لازم برای اجرای این از طریق بخش‌های خصوصی فراهم آمده است. درکشور ما با توجه به محدودیت‌های فراوان در زمینه بهره‌برداری از آب‌های ساحلی واقع در شمال و جنوب و ضرورت حفظ ذخایر دريایی و محیط زیست باید تلاش شود تا این صنعت همانند دیگر کشورها گسترش یابد.
با توجه به مرزهای آبی گسترده درجنوب کشور، پرورش ماهی درقفس می‌تواند موجب کمک به بازسازی ذخایر دريایی، بهبود محیط زيست دريا، سهولت در مشاهده و بررسی میزان تغذیه ماهی و سلامت آن‌ها، اشتغال‌زایی و ارزآوری مناسب در مناطق جنوبی و مرزی شود. سوکلا، هامور، سی‌باس، صبیتی، انواع ماهیان آزاد، تیلاپیا، کفال و خامه‌ماهی از گونه‌های مهم ماهیان دریایی پرورشی هستند.
پرورش آرتميا، از طرح‌ها
آرتميا يكي از منابع اصلي تامين غذاي مراكز تكثير ماهيان خاوياري، دريايي و به‌ويژه ميگو است كه علاوه براين‌ها، در مزارع پرورش ميگو نيز قابل استفاده است. با توجه به اهميت اين ماده غذايي و جهت تامين بخشي از نياز كشور به اين ماده غذايي با ارزش، طرح پرورش آرتميا در قالب 5 مزرعه 60 هكتاري در ساحل بحركان در شهرستان هنديجان، با توليد 18 تن آرتميا و نيز فرصت اشتغال‌زايي براي450 نفر پيش‌بيني شده‌است.
تامين سوخت، از مشكلات لنجداران
غلامحسین شکاری، یکی از لنجداران بحرکان، عرق ريزان و درحالی که صورتش از شدت آفتاب سوخته شده بود، به خبرنگار ايسنا گفت: 28 سال است که من لنجدار هستم. سوخت لنج‌ها یکی از مهمترین مشکلات لنجداران دراین بندر است.
وی ادامه‌داد: سوخت به راحتی تامین نمی‌شود. بنزین را در بیشتر مواقع با نرخ آزاد خریداری می‌کنیم. هرروز که به دريا می‌رويم 100 تا 200 لیتر بنزين مصرف می‌کنیم. این موضوع باعث گران تمام شدن هزینه صیادی می‌شود. حداقل خواسته ما از دولت این است که سوخت ما را به‌صورت یارانه‌ای تامین کند.
پاي درددل‌هاي يك صياد ...
یوسف شعبانی، یکی از صیادان منطقه، شغل صیادی را شغلی پرخطر دانست و گفت: 15 سال است که به کارصیادی مشغول هستم ؛ درحال حاضر صید کم شده و برای ما صرف نمی‌کند به دريا برويم. کاهش صید و از طرفی مشکل سوخت، موجب کاهش رفتن صیادان به دريا شده‌است.
وی افزود: هزینه صیادی بالاست و اکثرا به دلیل این مشکلات، قایق‌ها را فروخته و یا در خانه خود نگه‌داشته‌اند. هزينه‌های بالای صیادی بیشتر به ضرر کسانی است که شغل اصلی آن‌ها فقط صیادی است؛ شغل دیگری در هندیجان وجود ندارد وگرنه شغلمان را تغییر می‌دادیم.
شعبانی اظهارکرد: ما حتی زمانی که دريا مواج و طوفانی باشد برای کسب روزی، خطر را به جان خريده و به دريا می‌رويم. مجبور هستیم هرروز به دريا برويم و تعطیلی درکارمان وجود ندارد. کار در دريا سختی‌های خاص خود را دارد و آدم را خیلی زودتر از موعد فرسوده و پیر می‌کند.
وی ادامه‌داد: ما ساعت سه شب به دريا می‌رويم و اگر زود صید کنیم ساعت 12 روز بعد برمی‌گردیم؛ در غیر این‌صورت تا غروب در دريا خواهیم ماند. ماندن ما در دريا بستگی به صید دارد و بعضی وقت‌ها تا 2 روز هم می‌مانیم. اما صیاد هیچ‌گاه نامید نمی‌شود و ما از رزقی که دريا می‌دهد راضی هستیم. ما بیمه هستیم اما برخی ماهیگیران که در سنین کمتر یا نوجوانی به ماهیگیری روی می‌آورند بدون اینکه بیمه باشند اقدام به ماهیگیری می‌کنند.
همچنین در حاشيه بازديدمان برخی صیادان از اینکه دیگر صیادان مجاز یا غیرمجاز ماهی‌های کوچک و درحال رشد دريا را صید می‌کنند و با این وجود کسی به این قضیه رسیدگی نمی‌کند، گله‌مند بودند.
صیدگاه بحرکان و به‌طور کلی شهرستان هندیجان از ظرفیت‌های بالایی در زمینه شیلات، صیادی و پرورش ماهیان دريایی برخوردار است که باید این ظرفیت‌ها با تکمیل زيرساخت‌های موردنیاز و توجه مسولان به فعل تبدیل شود.
از جمله مشكلات و تنگناهاي ديگر دربحركان و به طور كلي درهنديجان مي‌توان به تجهيز نبودن ناوگان‌هاي صيادي به امكانات روز دنيا، نبود كارخانجات عمل‌آوري و فرآوري، نبود بازارهاي عمده فروشي و حراج ماهي مناسب و نبود كارخانجات توربافي اشاره كرد. قطعا با ايجاد چنين امكانات و زيرساخت‌هايي، صيد و صيادي و به ويژه صنايع تبديلي و اشتغال در هنديجان توسعه پيدا مي‌كند.
از آنجایی که صيد بي‌رويه، ذخاير دريايي را کاهش مي دهد و ازسويی هزينه‌های صیادی و لنجداری بالارفته است، ضرورت استفاده از طرح‌های جدید هم‌چون پرورش ماهیان دريایی در قفس که در دیگر کشورها نیز انجام می‌شود، بیشتر از گذشته احساس می‌شود و این مهم تنها با تامین اعتبارات لازم، تقويت بخش‌های خصوصی و همکاری سازمان‌های متولی امکان‌پذیر خواهد بود./س
