به گزارش
حوزه حقوقي قضايي باشگاه خبرنگاران به نقل از روابط عمومي سازمان بازرسي كل كشور، حجت‌الاسلام مصطفي پورمحمدي صبح امروز(شنبه) در نشستي با مديران، قضات و كاركنان دستگاه قضايي استان خراسان شمالي، با گراميداشت هفدهم شهريور و شهادت عده‌اي از هم‌وطنان در اين روز گفت: حماسه و شهادت تعداد زيادي از مردان و زنان در ميدان ژاله تهران حركت انقلاب را سريع كرد. همچنين اين روزها با سالروز شهادت شهداي قوه قضائيه از جمله آيت‌الله شهيد قدوسي و شهيد اسدالله لاجوردي مصادف شده است كه ياد اين شهدا را نيز گرامي مي‌داريم.
وي با بيان اينكه قوام جوامعي كه مي‌خواهند هويت انساني خود را حفظ كرده و در مسير تعالي حركت كنند موضوع عدالت است، تصريح كرد: تحقق عدالت شاخص انسان‌مداري و حق‌مداري يك جامعه است. به همين دليل هم هست كه خداوند متعال به پيامبران و اولياي خود دستور اقامه عدل و قسط روي زمين داده تا جامعه انساني، جامعه متعالي شده و بتواند مسير حيات طيب و انساني خود را تعقيب كند.
رئيس سازمان بازرسي كل كشور افزود: اگر در جامعه، عدالت تضعيف و مهجور و از صحنه كنار گذاشته شود قوام و انسانيت جامعه آسيب خواهد ديد. امام سجاد(ع) تعبير بلند و زيبايي در دعاي مكارم الاخلاق دارند به اين مضمون كه «خدايا! مرا به زيور انسان‌هاي خوب و صالح بيارا». به عبارت ديگر ايشان مي‌فرمايند همان طور كه انسان‌هاي صالح مزين به آراستگي خوب هستند مرا نيز به اين آراستگي‌ها بيارا و به من لباس متقين بپوشان.
وي افزود: لباس، پوشش اساسي انسان است ولي برخي از لباس‌ها فاخر، مزين و خيلي برجسته هستند. حضرت سجاد(ع) به اين وجه بحث توجه دارد كه آنچه متقين مي‌پوشند و زيور آلاتي كه به لباس دارند و نيز آن زيورآلاتي كه صالحين در لباس خود به كار مي‌برند تا جلوه‌اي چشم نواز پيدا كند، من اين‌ها را مي‌خواهم. اين كه انسان جزو جماعت خوبان، نيكان و متقين شود خواسته‌اي بزرگ، مهم و اساسي است. حضرت در ادامه اين موضوع را شرح مي‌دهند كه انسان چه بايد كند تا جزو متقين و صالحين باشد.
رئيس سازمان بازرسي كل كشور با اشاره به ادامه روايت امام سجاد(ع) گفت: امام(ع) ادامه مي‌دهند كه «گام اول خوب بودن، اين است كه انسان در عدالت گستري تلاش كند.» پايه تقوا چه در زندگي فردي و چه در محيط اجتماعي اين است كه انسان زندگي خود را با عدالت آغاز كرده و با عدالت بياميزد. گام اول خوب شدن و حركت به سمت تقوا، عدالت است. جامعه صالح، باتقوا و خوب جامعه‌اي است كه عدالت بستر اين خوبي‌ها را فراهم مي‌كند. نمي‌توان از جامعه‌اي انتظار تقوا و خوبي داشت ولي عدالت در آن حاكم نباشد.
وي با بيان اينكه كار دستگاه قضايي عدالت گستري است، گفت: خدا به پيامبران و اولياي الهي توصيه مي‌كند كه در بين مردم به داوري بنشينند. بنابراين داوري اولين كار ويژه اوليا و پيامبران است كه از اين بزرگان به دستگاه قضايي رسيده است.
پورمحمدي با اشاره به كاركردهاي اجتماعي تحقق عدل در جامعه گفت: داوري، اساس كار است. داوري بر اساس دادگري است و اگر داد، عدل و قسط را از عدالت بستانيم چيزي از آن باقي نمي‌ماند. بايد عدالت مبناي داوري قرار گيرد و ما نيز بايد به اين ويژگي آراسته شويم تا هم وظيفه خود را خوب انجام دهيم و هم به جايگاه صالحين دسترسي پيدا كنيم.
وي با اشاره به روايتي از امام علي(ع) گفت: امام علي(ع) درباره آثار و بركاتي كه اجراي عدالت در جامعه بر جاي مي‌گذارد مي‌فرمايند« اگر مي‌خواهيد جامعه‌تان را صالح و سالم كنيد، به عدالت حكم برانيد و عدالت پروري كنيد». البته منظور عدالت در اينجا فراتر از داوري است ولي بخش عمده آن در موضوع داوري است.
رئيس سازمان بازرسي كل كشور افزود: حضرت امام علي(ع) تعبير ديگري در زمينه عدالت دارند مبني بر اينكه «مبناي حكمراني در جامعه عدالت است». به عبارت ديگر اگر بنا باشد از جامعه و نظام سياسي عدالت را بگيريم قوام، بهم پيوستگي و ساختار جامعه فرو مي‌ريزد. اساس حاكميت بايد عدل باشد. اين موضوع در روانشناسي سياسي و اجتماعي نكته اساسي است. اگر بخواهيم نظام سياسي و اجتماعي پايداري پيدا كند بايد عدالت را برقرار كرد.
وي تصريح كرد: تعبيري كه به صورت مشترك از سوي حضرت پيامبر(ص) و اميرالمؤمنين(ع) نقل مي‌شود كه «الملك يبقي مع الكفر و لايبقي مع الظلم» هم به همين معنا است. يعني نظام سياسي و اجتماعي با ظلم سست شده و فرو مي‌ريزد. جامعه مي‌تواند حتي با انحراف فكري به شرط اينكه در مقام عمل با عدل همراه باشد باقي بماند ولي قوام جامعه از هم نمي‌پاشد. اما اگر سلامت فكري بوده ولي سلامت عملي نباشد قوام جامعه از هم مي‌پاشد.
پورمحمدي افزود: تعبيري ديگري از امام علي(ع) نقل شده است مبني بر اينكه «عدل سپر دولت‌ها است». يعني اگر دولتي بخواهد از خود دفاع كند كه نتيجه آن پايداري و استقامت است بايد مبناي عدالت را پيشه كند. چرا كه عدالت اساس ماندگاري و دفاع از شاكله سياسي يك نظام است. البته امام علي(ع) عدالت را از اين موضوع هم وسيع‌تر مي‌بينند. ايشان مي‌فرمايند «اگر جامعه دنبال توسعه امكانات خود است و مي‌خواهد الطاف و نعمات الهي بيشتر به سمت او گسيل داده شود و متنعم از بركات الهي باشد بايد عدالت را حاكم كند»
وي گفت: گذران زندگي در مسير اجراي عدالت است و عدالت هم همان طور كه اشاره شد بركات زيادي دارد. هر كسي كه در اين مسير قرار گرفته است، چه آنان كه در منصب قضا همكاري مي‌كنند و چه آنان كه كمك مي‌كنند تا سازوكار عدالت شكل بگيرد بايد اين را يك فرصت و توفيق الهي بدانند. جامعه براي اجراي عدالت به دستگاه قضايي اعتماد كرده و مي‌كند و خيلي ناگوار است اگر اين خواسته را اجابت نكنيم. بنابراين بايد از خدا مدد گرفته تا اين وظيفه را به خوبي انجام دهيم. چرا كه قوام، دوام، بقا، عمران و آباداني جامعه با عدالت امكان‌پذير و محقق مي‌شود.
پورمحمدي با اشاره به تلاش جامعه جهاني درباره تحقق عدالت گفت: امروزه مدنيت جامعه جهاني با ميزان رعايت انصاف و عدالت سنجيده مي‌شود. اما اين كه چقدر عمل مي‌كنند طبيعي است كه انسان هيچگاه به حق خود قائل نيست و هر قدر ملكه صدق در انسان تضعيف شود تجاوز به حقوق ديگران افزايش پيدا مي‌كند كه اگر كنترل نشود به بيراهه كشيده مي‌شود. امروزه در نظامات سياسي دنيا سعي مي‌كنند با نظام سازي و سازوكارهاي اجرايي عدل را محقق كرده و اجازه ندهند نظام قسط و عدالت اجتماعي با اختياري كه انسان‌ها پيدا مي‌كنند آسيب ببيند.
وي افزود: در جامعه ما نيز از ظرفيت‌هاي خوبي برخورداريم و بايد استفاده بيشتر از آن ببريم. يكي از اين ظرفيت‌ها نظام سازي و استفاده از ابزارهاي نوين است. ديگر نمي‌توان جوامع بزرگ را با روش‌هاي سنتي اداره كرد. واگذار كردن اجراي عدالت به انسان‌ها و سلايق افراد موجب هرج و مرج و پنهان كاري و باعث معضلات بسيار است. اينكه دنيا به شدت به تقويت نظام سازي و استفاده از ابزارهاي مديريتي نوين در حوزه‌هاي قضايي مشغول است به اين خاطر است كه خواست عمومي جامعه در خصوص تحقق عدالت امكان اجراي وسيع‌تري پيدا كند.
رئيس سازمان بازرسي كل كشور با بيان اينكه دستگاه قضايي در ارائه راهكارهاي نو براي جامه عمل پوشاندن به خواست جامعه درباره اجراي عدالت تلاش زيادي مي‌كند، گفت: در زمان رياست آيت‌الله شاهرودي كارهاي خوبي با جديت شروع شد كه در زمان رياست آيت‌الله آملي بر قوه قضائيه با جديت ادامه پيدا مي‌كند.
وي با اشاره به ضرورت الكترونيك شدن پرونده‌هاي قضايي گفت: الكترونيك شدن پرونده‌ها موجب شفافيت مي‌شود. شفاف بودن پرونده و سير آن به كار قضايي كمك مي‌كند. اينكه پرونده به سرعت قابل رويت باشد ديگر نقطه پنهان نداشته و قضات به راحتي به آن دسترسي پيدا مي‌كنند، از نقاط قوت است كه بايد مورد توجه باشد. راه حل حجم و گستردگي پرونده قضايي، تحول در سازوكارهاي اداري و رسيدگي و سير شكلي پرونده است. نبايد كار شكلي پرونده بر فضاي دادرسي تأثير گذاشته و منجر به طولاني شدن و عدم صدور راي مناسب و پس از صدور راي باعث عدم اجراي مناسب شود. بنابراين بايد سازوكارهاي جديد به كمك اين مسئله بيايد. البته نظام اداري كشور نيز دچار اين آسيب است كه معضلات زيادي به وجود آمده و بايد به صورت جدي به آن پرداخته شود.
رئيس سازمان بازرسي كل كشور تصريح كرد: جامعه بشري در اين جهت كارهاي خوبي انجام داده و از سازوكارهاي آزمون پس داده استفاده مي‌كند كه ما بايد اين سازوكارها را گرفته و با توجه به تفاوت‌هاي بومي خود اصلاحات لازم را روي آن انجام داده و به كار بگيريم. در اين حوزه بجاي آزمون خطا بايد گام‌هاي بهتري برداشته و اين سازوكارها را به جامعه بشري ارائه دهيم. نه اينكه راه رفته ديگران را بپيماييم و آسيب‌هاي آن را ناديده بگيريم.
وي گفت: استفاده از ابزارها و ساختارهاي نو به اصلاح ساختار فعلي كمك مي‌كند. سلامت نفساني بحث ديگري است كه در فرهنگ ما بر آن فراوان تأكيد شده است. البته در تمام دستگاه‌هاي قضايي دنيا سعي مي‌كنند اين مسئله را در نظر گرفته و سوگند مي‌خورند به اخلاق حرفه‌اي توجه و آن را محقق كنند. ولي در نظام فكري، تربيتي و اخلاقي ما اين موضوع مورد تأكيد بيشتري قرار گرفته است. بنابراين نبايد در حوزه‌اي كه در آن مدعي هستيم مورد سؤال و مواخذه و نقد قرار گيريم بلكه بايد پيشگام و پيشتاز و الهام‌بخش باشيم.
پورمحمدي با بيان اينكه دستگاه قضايي بايد الهام بخش تمدن جديدي كه در جمهوري اسلامي ايران شكل گرفته باشد، گفت: چرا كه شعار اصلي در جمهوري اسلامي توجه به حقوق عامه مردم، برقراري عدالت و قسط است. وقتي شعار اصلي ما تحقق عدالت است نبايد در اين حوزه مورد اتهام قرار گيريم. بلكه در اين حوزه بايد شاخص و الهام بخش باشيم. اما متأسفانه از جايگاه اصلي خود در اين حوزه فاصله داريم. نمي‌گويم تهمت‌هايي كه امروز در خصوص اجراي عدالت به ما زده مي‌شود صحت دارد. چرا كه شاهدم رتبه‌اي كه در بحث سلامت اداري به كشور ما مي‌دهند ناروا و ظالمانه است ولي تأكيد بر قضاوت ظالمانه آن‌ها نبايد مانع از دقت بر سلامت رفتاري مان باشد.
وي ادامه داد: گاهي اوقات توجيه مي‌كنيم كه غرب نمره بي‌مبنايي به ما مي‌دهد تا ما را در جامعه جهاني محكوم كرده و و حيثيت ما را زير سؤال ببرد. اين حرف درست است اما نبايد ضعف خود را با نمره منفي دشمن بپوشانيم. در بسياري جاها ما گرفتار اين موضوع هستيم. در دستگاه قضايي هم وضع همين طور است. به ناروا تعابيري عليه كشور ما مطرح مي‌شود ولي نبايد ضعف‌هاي خود را با قضاوت نارواي غرب بپوشانيم. بايد دنبال رفع ضعف‌هاي خود باشيم.
رئيس سازمان بازرسي كل كشور گفت: يكي از دلايل آنكه مي‌گوييم ولي فقيه بايد در رأس حكومت باشد عدالت است. كدام نظام سياسي دنيا را سراغ داريد كه بايد رهبرشان عادل باشد. چون ما مي‌گوييم رهبر بايد عادل باشد يعني روي عدالت حرف داريم. اساس جامعه، حكومت، سياست، نظام اداري و نظام قضايي ما عدالت است. شخصيت، هويت و جايگاه جمهوري اسلامي عدالت است. اين مسئله پيام روشني دارد. رئيس حكومت يك جامعه بايد در قله خصلت‌هاي انساني يك جامعه باشد. عدالت برجسته‌ترين خصلت انساني است. كسي كه رئيس يك جامعه باشد بايد از ملكه عدالت برخوردار باشد. در فلسفه سياسي اسلام هم بحث عصمت مطرح است. كسي كه در رأس حكومت قرار مي‌گيرد بايد معصوم باشد و اگر دسترسي به معصوم نيست بايد عادل باشد. بنابراين وقتي اين شعار را مطرح مي‌كنيم بايد در موارد مختلف به اين موضوع توجه بيشتر داشته باشيم.
وي افزود: وقتي در فضا و زمين بازي دشمن هستيم بايد نسبت به ارزيابي خودمان با احتياط عمل كرده و به دشمن پاس ندهيم ولي اين‌ها بهانه نشود كه بر ضعف‌هاي خودمان سرپوش بگذاريم. دشمن به جاي آن كه از اسم ضعف‌هاي ما استفاده ببرد از ضعف‌ها و روزنه‌ها استفاده مي‌كند. اگر امر داير شود كه ضعف‌هاي خود را بپوشانيم يا ضعف‌هاي خود را بيان كنيم چه بايد كرد؟! ضعف داشتن دشمن را تحريك مي‌كند تا بيشتر دست درازي كند. اگر بنا باشد جلوي آبرو ريزي ما گرفته ولي جبران ضعف‌ها نشود اشتباه كرديم.
وي گفت: در امر معروف و نهي از منكر، منكر چالش و ضعف بزرگ اجتماعي است و بايد بيان كرد. چرا كه عيب، جامعه را به چالش مي‌كشد. اما بايد تدبير كرد و در زمين دشمن بازي نكرد. جايي كه مي‌توانيم مشكلات را حل كنيم نبايد عقده گشايي كرد و ضعف‌ها را بيان كرد. اما معناي آن اين نيست كه براي جبران ضعف‌ها تلاش نكنيم. چه در دستگاه قضايي و چه دستگاه اداري بايد براي اين موضوع فكر كرده و براي رفع ضعف‌ها اولويت بندي كرد.
رئيس سازمان بازرسي كل كشور با بيان اينكه دستگاه قضايي بايد حقوق جامعه را تأمين كند، گفت: قضاوت كار سخت و دشواري است. تا كسي پشت ميز قضاوت ننشيند سختي آن را درك نمي‌كند. مباحث قضايي بسيار دشوار است. بايد قدردان آنان كه در كار قضا و حوزه‌هاي پيوسته به آن تلاش مي‌كنند باشيم. از خدا بخواهيم توفيق بيشتري به آنان بدهد. نظام قضايي ما تا حد زيادي تلاش‌هاي موفقي داشته است. اگر دغدغه‌هاي خود را بيان مي‌كنيم به معناي آن نيست كه تلاش‌هاي انجام شده را ناديده مي‌گيريم. بايد تلاش كنيم كه ضعف‌هاي موجود را رفع كنيم.
پورمحمدي با بيان اينكه سازمان بازرسي در نظام اداري و اجرايي كشور نقش بزرگي دارد، گفت: سازمان بازرسي اهرم قدرتمندي براي دستگاه قضايي و اجرايي است. بنابراين براي هر دو دستگاه كمك است. از طرف ديگر سازمان بازرسي به همكاري و كمك دوستان نيازمند است. در سازمان بازرسي از يك عقبه قضايي خوبي برخورداريم ولي همچنان قبول داريم كه به سرمايه دستگاه قضايي نيازمنديم. يافته‌هاي شما براي سازمان بازرسي بسيار ارزشمند است. در بحث بازرسي و كارهايي كه انجام مي‌دهيم گاهي اوقات به موضوعات مهمي مي‌رسيم كه جنبه شخصي نداشته و جنبه عمومي دارد. دادستان و رئيس كل دادگستري مي‌تواند از سازمان بخواهد تا روي آن كار كنيم. سازمان بازرسي با ابزار بازرسي و كارشناسان مجرب خود مي‌تواند به خوبي اين كار را انجام دهد. ما سعي داريم براي پروژ‌ه‌هاي مهم دولتي از كارشناس‌هاي مطمئن‌تر و مجرب‌تر استفاده كنيم كه همچنين مي‌توانيم از اين كارشناسان در امور دادگستري‌ها هم استفاده كنيم.
انتهاي پيام/س2
