حجت الاسلام محمدباقر مشکاتی،کارشناس تاریخ اسلام و فعال رسانه در یادداشتی با عنوان راز عشق فزاینده و بی پایان انسان‌ها به امام حسین علیه السلام نوشت:طبق آموزه‌های قرآنی و احادیث رسیده از ائمه معصومین علیهم السلام، عشق به امام حسین علیه السلام در دل مؤمنان، یک محبت الهی و خدادادی است. در واقع عشق به حسین عشق به خدای حسین است. رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) وقتی امام حسین علیه السلام را در کودکی در آغوش خویش گرفته، فرموده است: «إِنَّ لِقَتْلِ الْحُسَیْنِ حَرَارَةً فِی قُلُوبِ الْمُؤْمِنِینَ لَا تَبْرُدُ أَبَداً»؛ به راستی که برای شهادت حسین علیه السلام حرارت و داغی در دل‌های مؤمنان است که هرگز سرد و خاموش نمی‌شود»(مستدرک الوسائل محدث نوری، ج ۱۰، ص ۳۱۸)
محتوا و مضمون این حدیث با بسیاری از روایات دیگر درباره امام حسین (ع) همخوانی دارد و به همین دلیل، از اهمیت خاصی برخوردار است. روایات مشابه دیگری نیز وجود دارد که به مضمون حرارت عشق به امام حسین (ع) در دل مؤمنان اشاره دارند.
این حدیث شریف بیانگر عمق تأثیر شهادت امام حسین علیه السلام بر دل‌های مؤمنان است. به عبارت دیگر، شهادت حضرت، داغی بر دل مؤمنان نهاده که تا ابد باقی خواهد ماند و عشق و ارادت به ایشان در قلب‌ها همیشه زنده و پویا خواهد بود.
· حدیث عشق حسینی در قلب مومنان
حدیث عشق حسینی بسیار گویا و در عین حال رازآلود است. در اهمیت و تبیین این فرمایش گهربار گفتنی زیاداست اما در این مجال به ذکر چند نکته اشاره می‌کنم:
۱. تبیین عمق عشق به امام حسین (ع): این حدیث به خوبی بیانگر عمق و ماندگاری این عشق در دل مؤمنان است و نشان می‌دهد که عشق به امام حسین (ع) یکی از مهم‌ترین مفاهیم معنوی و عرفانی در شیعه و صرفاً یک احساس گذرا نیست، بلکه یک نور و حرارت دائمی در دل مؤمنان است که هرگز خاموش نمی‌شود.
۲. تأکید بر اهمیت واقعه کربلا: شهادت امام حسین (ع) یکی از مهم‌ترین وقایع تاریخ اسلام است که تأثیر عمیقی بر شیعیان و بسیاری از مسلمانان گذاشته است.
۳. توجیه عزاداری برای امام حسین (ع): این حدیث، عزاداری برای امام حسین (ع) را امری پسندیده و دارای ثواب فراوان می‌داند و نشان می‌دهد که این عزاداری، نشانه‌ای از عشق و ارادت به آن حضرت است.
۴. محبت حسینی عامل پیروی از ایشان: این روایت و احادیث مشابه نشان می‌دهند که ثواب و پاداش فراوانی را در پی دارد و عشق ورزی به امام حسین (ع)، تاثیر شگرفی در دل مومنان می‌گذارد و به معنای پیروی از راه و روش ایشان و اهل بیت (ع) است.
برخی از مهم‌ترین روایات نبوی در این زمینه عبارتند از اینکه پیامبر اکرم (ص فروموده اند: «حسن و حسین، دو سرور جوانان اهل بهشت هستند. «حسن و حسین، پاره‌های تن من هستند». « هر کس مرا دوست داشته باشد، حسن و حسین را نیز دوست خواهد داشت و هر کس آنها را دوست داشته باشد، خداوند او را دوست خواهد داشت».
بنابراین عشق فزاینده و ارادت بی کرانه‌ای که شیعیان و بسیاری از مسلمانان و موحدان عالم به امام حسین علیه السلام دارند، ریشه در روایات و احادیثی دارد که از معصومین علیهم السلام نقل شده است. این روایات، به روشنی بر جایگاه والای امام حسین علیه السلام و اهمیت عشق ورزی و محبت به ایشان تاکید دارند.
• مبانی قرآنی محبت حسینی در دل‌های مومنان
قرآن کریم به طور گسترده‌ای به موضوع محبت و دوستی پرداخته است. آیاتی زیادی به صورت مستقیم و غیرمستقیم بر اینکه خداوند محبت اولیای و دوستان خود را در قلب مؤمنان قرار می‌دهد، وجود دارد. قرآن کریم به طور کلی بر محبت به اهل بیت پیامبر اکرم (ص) تأکید دارد؛ آیات تطهیر و مباهله از جمله این آیات هستند که نشان می‌دهند اهل بیت (ع) پاک و معصوم هستند و محبت به آنها، محبت به خدا محسوب می‌شود.
بسیاری از روایاتی که بر اهمیت محبت به امام حسین علیه‌السلام و اهل بیت (علیهم السلام) تأکید دارند. تفسیر و تبیینی بر آیات کلی قرآن در مورد محبت و ولایت هستند.
تجربه تاریخی هم شیعیان نشان می‌دهد که محبت به امام حسین علیه‌السلام در قلب مؤمنان جایگاه ویژه‌ای دارد. این محبت، ریشه در واقعه کربلا و شخصیت والای امام حسین علیه‌السلام دارد واز سویی این محبت، ریشه در ایمان و توحید دارد و از سوی خداوند مورد تأیید است.
در آیه شریفه ۹۶ سوره مبارکه مریم است و به طور کامل چنین آمده است:« إنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحَاتِ سَیَجْعَلُ لَهُمُ الرَّحْمَنُ وُدًّا»؛ به‌درستی که کسانی که ایمان آورده‌اند و کار‌های شایسته انجام داده‌اند، خداوند رحمان محبتی (ودّی) برایشان قرار خواهد داد.
این آیه یکی از آیات بسیار مهم قرآن کریم است و در تفسیر آن روایات متعددی از اهل بیت (ع) نقل شده است که نشان می‌دهد این آیه درباره امیرالمؤمنین علی (ع) و شیعیان ایشان نازل شده است.
این آیه مفاهیم کلیدی دارد در واقق راز محبت و مودت به اهل بیت به ویژه عشق امام حسین علیه السلام را برای همگان برملا و آشکار می‌کند. شرط اصلی برای اینکه خداوند محبت خود را در دل‌ها قرار دهد، «ایمان»به خدا و انجام «اعمال صالح» است. واژه «ودّ» به معنای «محبت«، دوستی و علاقه شدید است. خداوند متعال به کسانی که ایمان آورده و عمل صالح انجام داده‌اند، محبتی ویژه و عمیق عطا می‌کند.
لقب «رحمان» یکی از اسماء الحسنی خداوند است و به معنای بسیار مهربان و بخشنده است. خداوند رحمان، به بندگان مؤمن خود محبت می‌کند و آنها را از نعمت‌های فراوان خود از جمله عشق ورزی به اولیای خویش، چون اباعبدالله الحسین (ع) بهره‌مند می‌سازد.
ارتباط این آیه با امام حسین (ع) در این است که اهل بیت (ع) و امام حسین علیه السلام از اولیای خاص خداوند هستند از آنجایی که امام حسین (ع) از فرزندان امیرالمؤمنین علی (ع) و یکی از ائمه معصوم است، محبت به ایشان نیز مشمول این آیه می‌شود. این اولیای الهی، تجلی ایمان و عمل صالحی هستند که در این آیه و در دیگر آیات قرآنی بدان اشاره شده است. مگر نه این است که صحنه عاشورا، شکوه و تجلی ایمان و عمل صالحِ حضرت سیدالشهدا (ع) است که از فرش به عرش الهی اوج گرفته است.
این آیه بیانگر این است که محبت به اهل بیت (ع) از جمله حرارت عشق امام حسین (ع)، نتیجه ایمان و عمل صالح اولیاء الله است و خداوند متعال ا محبت آنان را در دل مؤمنان قرار می‌دهد.
در نتیجه، آیه «سیجعل والرحمن ودا» نشان می‌دهد که محبت به اهل بیت (ع) از جمله امام حسین (ع)، یک نعمت بزرگ الهی است و خداوند متعال این محبت را در دل مؤمنان قرار می‌دهد. این محبت، ریشه در ایمان و عمل صالح دارد و باعث سعادت دنیا و آخرت مؤمنان می‌شود. در واقع محبت به اهل بیت (ع) از جمله پاداش‌های بزرگ برای مؤمنان است و خداوند متعال به آنها وعده داده است که در دنیا و آخرت از نعمت‌های فراوان خود بهره‌مند شوند.
• عشق حسینی، منبع آرامش انسان‌ها
با نگاهی به مبانی قرآنی و آموزه‌های روایی که گفته شده می‌توان به اسرار و فلسفه عشق عمیق و پایدار همه انسان‌های موحد و آزاده جهان به امام حسین علیه‌السلام، نیز پی برد. عشقی که قرن‌هاست همچنان پرشور و زنده است و مرز‌های جغرافیایی و فرهنگی را درنوردیده است.
هر چه انسان‌ها بیشتر درباره ابعاد مختلف شخصیت و زندگی امام حسین علیه‌السلام مطالعه می‌کنند، عشق آنها به ایشان عمیق‌تر می‌شود، اما عواملی که به این عشق عمق و گستردگی می‌بخشند، متنوع و چندلایه هستند:
۱. نیاز روحی انسان: در دنیای پر از آشوب و بی‌عدالتی، انسان‌ها به دنبال آرامش و معنویت هستند. عشق به امام حسین علیه‌السلام، به عنوان یک منبع آرامش و امید، این نیاز روحی را پاسخ می‌دهد.
۲. عواطف انسانی: عشق به امام حسین علیه‌السلام، ریشه در عواطف انسانی همچون شفقت، همدلی، مهرورزی و عدالت‌خواهی دارد. شهادت مظلومانه ایشان، دل‌های میلیون‌ها نفر را به سوی خود جلب کرده است.
۳. پاسخگویی به نیاز‌های زمانه: پیام عاشورا، همواره متناسب با نیاز‌های زمانه و جامعه است و به همین دلیل، این عشق، همواره جدید و به‌روز است. در نهایت، عشق به امام حسین علیه‌السلام، یک عشق فراتر از زمان و مکان است. این عشق، ریشه در عمق جان انسان‌ها دارد و به آنها قدرت می‌دهد تا در برابر سختی‌ها ایستادگی کنند و به سوی کمال حرکت کنند.
۴. شخصیت بی‌نظیر امام حسین علیه‌السلام: ایشان نماد ایثار، شجاعت، عدالت و آزادگی هستند. زندگی و شهادت ایشان الگویی بی‌بدیل برای انسان‌های آزاده و حق‌طلب است.
۵. قیام عاشورا و پیام آن: قیام عاشورا نه تنها یک واقعه تاریخی، بلکه نمادی از مبارزه حق علیه باطل است. پیام این قیام، یعنی ایستادگی در برابر ظلم و ستم، همواره الهام‌بخش انسان‌ها بوده است.
۶. اثرگذاری بر فرهنگ و هنر: فرهنگ و هنر اسلامی، به ویژه ادبیات و شعر، نقش بسیار مهمی در ترویج عشق به امام حسین علیه‌السلام داشته است. نوحه‌خوانی، سینه‌زنی و برگزاری مراسم عزاداری، از جمله این فعالیت‌ها هستند.
۷. تجدید خاطره قیام عاشورا: هر ساله با فرا رسیدن ماه محرم و اربعین، خاطره قیام عاشورا زنده می‌شود و این امر، عشق به امام حسین علیه‌السلام را تقویت می‌کند.
۸. انتقال از نسلی به نسل دیگر: عشق به امام حسین علیه‌السلام، از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌شود و به همین دلیل، همواره زنده و پویاست.