به گزارش سرويس بين‌‌الملل باشگاه خبرنگاران، منافع بسیاری از کشورها، نه تنها همسایگان جغرافیایی متعارف آن ، بلکه کشورهای عضو ناتو ، و به ویژه ایالات متحده آمریکا، به مبارزه برای گسترش حضور خود در آسیای مرکزی رقم خورده است .
بحران فعلی در اوکراین به طور چشمگیری کشورهای منطقه مستقل مشترک المنافع را ناچارا دستخوش تغییر کرده است، و بسیاری از فرآیندهای سیاسی در این منطقه دگرگون شده است.
وخامت روابط با غرب، روسیه را در سرعت بخشیدن به روند همگرایی در چارچوب کشورهای مستقل مشترک المنافع ( اتحادیه گمرکی ، اتحادیه اقتصادی اوراسیا ، سازمان پیمان امنیت جمعی ) و گسترش همکاری با کشورهای آسیای میانه خواهان شرکت در فرآیندهای یکپارچه‌سازی ، سوق داده است .
با این حال ، واشنگتن ، در مواجهه با این شرایط ، و در ادامه برنامه سلطه بر جهان ، با هدف مقابله با گسترش نفوذ روسیه و چین در منطقه ، و تسریع روند توسعه و ادغام اوراسیا ، در سال‌های اخیر برای حفظ حضور خود در آسیای مرکزی تلاش زیادی کرده است .
توجه بیش از حد ایالات متحده به دولت‌های آسیای میانه با دلایل بسیاری توجیه می‌گردد ، به طور عمده ، می‌توان به موارد ذیل اشاره داشت : منابع قابل توجه طبیعی منطقه و همچنین موقعیت ژئواستراتژیک خود منطقه، که اجازه تاثیرگذاری مستقیم بر سیاست ، اقتصاد ، و امنیت چین ، روسیه ، ایران ، هند ، و تعدادی از کشورهای دیگر را می‌دهد.
"جورج دبلیو بوش" رئيس جمهور سابق آمریکا، در ماه اوت سال 2004 ، اظهار داشت : "واشنگتن به دنبال ایجاد جای پایی محکم در این منطقه ، بر اساس اهداف و منافع بلند مدت واشنگتن است ( بدون تعیین هر گونه محدودیت زمانی برای حضور ایالات متحده در منطقه) .
در نتیجه آمریکا بر اساس همین اهداف منافع‌گرانه خود ، اقدام به ساخت یک سیستم امنیتی در منطقه کرد که نه تنها با منافع کاخ سفید سازگار است، بلکه پایگاه‌های موقت و پیشرفته نظامی در ازبکستان، قرقیزستان و تاجیکستان ، و همچنین دسترسی به حریم هوایی، با امکان استفاده از پایگاه‌های نظامی در قزاقستان و حتی در ترکمنستان را، فراهم خواهد کرد .
توجه و اهمیت دادن نسبت به منطقه آسیای مرکزی ، در طول دهه گذشته توسط ایالات متحده و ناتو کاملا مشهود بوده است ، نه تنها بر اساس برنامه‌های مربوط به دسترسی به منابع نفت و گاز در منطقه ، بلکه در آماده‌سازی خود برای رویارویی احتمالی ، به خصوص با چین و در صورت لزوم با روسیه و ایران مورد توجه بوده است .
اجرای‌سازی این برنامه‌ها نیاز به استفاده گسترده از ابزارها و تکنیک‌ها دارد ، از جمله ابزراهای نظامی- سیاسی ، مالی و و نفوذ تبلیغاتی در منطقه از طریق همکاری با کشورهای آسیای مرکزی ، به ویژه از طریق برنامه "مشارکت برای صلح" .
در مورد واشنگتن، ابزار بسیار مهم برای نفوذ در منطقه آسیای مرکزی ، استفاده ابزاری از سازمان‌های مختلف غیر دولتی(NGO) است، که نه تنها فرآیندهای اجتماعی و سیاسی در آسیای مرکزی را هماهنگ می‌کنند ، بلکه با استفاده از کودتاهای "مخملی" یا " انقلاب‌های رنگی "سعی به بیرون راندن رژیم سیاسی مخالف منافع ایالات متحده دارند .
این هدف ، تلاش‌ها برای تضعیف وضعیت اجتماعی و سیاسی در حوادث مارس 2005 و آوریل 2010 در قرقیزستان ، شورش توده‌ای در اندیجان ، ازبکستان در سال 2005 ، و در ژانواوزن قزاقستان در سال 2011 را تائید می‌کند .
نکته قابل توجه این است که در تظاهرات منطقه ، از طریق "گروه بین‌المللی بحران" (یک سازمان غیردولتی آمریکایی بسیار بزرگ در آسیای مرکزی ، واقع در شهر اوش در جنوب قرقیزستان) ، اطلاعات مهمی در مورد تظاهرات در اندیجان ، نمنگان ، مناطق فرغانه ازبکستان ، در منطقه خودمختار گورنو- بدخشان تاجیکستان ، و در کشورهای دیگر در منطقه جمع آوری شده است .
اطلاعات به دست آمده ، به ویژه در مورد قرقیزستان- تاجیکستان و قرقیز- ازبک ، روابط قرقیزستان- چین و تاجیکستان و ازبکستان ، و در مورد وضعیت در مناطق مرزی ، از نزدیک در واشنگتن رصد می‌گردد و در ارتقاء انواع مختلف اختلافات اجتماعی و سیاسی بین ایالتی استفاده (برنامه ریزی) می‌شود .
بسیاری از کشورهای آسیای مرکزی امروزه بر روسیه متمرکز شده اند . قزاقستان ، قرقیزستان و تاجیکستان بخشی از سازمان پیمان امنیت جمعی هستند ، قزاقستان چندی پیش به اتحادیه اقتصادی اوراسیا نیز پیوست .
با این حال ، ایالات متحده قصد ندارد به طور کامل کنترل منطقه را از دست بدهد . در این راستا ، واشنگتن ازبکستان را به عنوان راحت‌ترین پایگاه برای گسترش نفوذ خود در منطقه انتخاب کرده است .
بزرگترین دولت از نظر جمعیت در منطقه مذکور ، که روابط اش با مسکو مثل کشورهای همسایه گرم نیست ؛ ازبکستان تاکنون دو بار در سازمان پیمان امنیت جمعی عضو شده است و در هر دو بار این سازمان را ترک کرده است . علاوه بر این ، تاشکند روابط تیره و تار با همسایگان خود دارد و ایالات متحده آمریکا بسیار علاقه‌مند به تشدید تنش‌ها در مرزهای جنوبی روسیه است .
به منظور تقویت نفوذ خود در ازبکستان ، ایالات متحده در نظر دارد به این کشور تجهیزات نظامی زیر را ارائه دهد : 308 وسیله نقلیه MRAP زرهی و 20 دستگاه خودروی زره پوش، که توسط وزارت امور خارجه آمریکا ، معاون دستیار وزیر امور خارجه برای آسیای میانه ، "دانیل روزنبلوم" به این مورد اشاره شده باست .
هزینه این بسته نظامی پیشنهادی و بی‌سابقه‌ی آمریکا برای آسیای میانه حدود 150 میلیون دلار برآورد شده است . با تحویل تجهیزات مذکور ، ایالات متحده به طور همزمان در تامین امنیت قلمرو ازبکستان "برای تعمیر و نگهداری از تجهیزات" با تعداد قابل توجهی از پرسنل نظامی ایالات متحده ، نقش آفرینی خواهد کرد .
کارشناسان مستقل بر این باورند که این "بسته‌های نظامی" ممکن است فرصتی مغتنم برای باز کردن یک پایگاه نظامی آمریکا در آینده باشد ؛ در نزدیکی شهر ترمز ، در فرودگاه نظامی کاکایدی ، در ازبکستان که یک پایگاه آمریکایی تا سال 2005 در آنجا وجود داشت ؛ در خان آباد ، پس از حوادث اندیجان ، هنگامی که واشنگتن از شورش ضد دولتی حمایت کرد ، پایگاه مذکور آمریکایی بسته شد .
از طرفی دیگر واشنگتن در مورد نزدیکی و گرمی روابط مسکو و دوشنبه نیز نگران است ، و البته برای یکپارچه‌سازی تاجیکستان در اتحادیه گمرکی (CU) - اتحادیه اقتصادی اوراسیا (EEU) دل خوشی ندارد . اخیرا دو نماینده از وزارت امور خارجه ایالات متحده برای بحث در مورد این مسائل ، و تاثیر آنها بر منافع ایالات متحده وارد شهر دوشنبه شده‌اند . معاون وزیر خارجه در امور آسیای مرکزی ، دانیل روزنبلوم ، و همکارش ، متخصص در امور دموکراسی ، حقوق بشر و آزادی‌های مذهبی بین‌المللی استیون فلداشتین در این ماموریت شرکت دارند.
کمی زودتر ، و برای همان هدف ، تویوو کلار ، رئیس بخش آسیای مرکزی از خدمات اقدام خارجی اروپا نیز از تاجیکستان دیدار کرد. کارشناسان بازدید مقامات ایالات متحده را با انتخابات پارلمانی ماه مارس در تاجیکستان ، و با تمایل واشنگتن برای تقویت موقعیت خود در این کشور و جلوگیری از ایجاد روابط حسنه با مسکو مرتبط می‌دانند .
برای تقویت نفوذ خود در قرقیزستان و جداسازی آن از مسکو ، کاخ سفید سفیر جدید ایالات متحده در این کشور را منصوب کرد . فعالیت رسمی آقای ریچارد مایلز در سال‌های اخیر منجر به سرنگونی اجباری دولت و انشعابات در دولت‌های کشورهای مستقل مشترک المنافع و شرق اروپا ، (جایی که او توسط واشنگتن و برای همین اهداف به این کشورها فرستاده شده بود) ، منجر گردیده است .
از آنجایی که این هدف توسط سفیر قبلی آمریکا در قرقیزستان ، پاملا سپراتلن ، محقق نشده بود ، وی توسط وزارت امور خارجه به یک کشور " کمتر پیچیده "- ازبکستان - انتقال داده شد.
بنابراین ، نباید امید داشت که واشنگتن در آینده‌ای نزدیک ، هدف ایجاد یک متحد طرفدار آمریکا در منطقه ، تشدید درگیری بین ایالتی بین کشورهای آسیای مرکزی در زمینه‌های دین ، انرژی ، آب و استفاده از زمین ، به خصوص بین ازبکستان ، تاجیکستان و قرقیزستان را رها کند .
علاوه بر این ، ایالات متحده آمریکا بدون شک به دنبال تقویت این فعالیت‌ها پس از بحران اوکراین ، به منظور ایجاد مشکلات اضافی برای روسیه در مرزهای جنوبی و در مناطق دیگر اهتمام خواهد داشت .
منبع: نیو ایسترن اوت لوک
انتهای پیام./.