در ۱۶ مرداد ۱۳۵۹ ستاد عالی انقلاب فرهنگی، جهاد دانشگاهی را در راستای اهداف انقلاب فرهنگی ایران تاسیس نمود. با تبدیل ستاد به شورای عالی انقلاب فرهنگی، اساسنامه جهاد دانشگاهی در ۱۱ آذر ۱۳۶۵ بازنگری و تصویب شد. در این اساسنامه بر فعالیتهای فرهنگی و تحقیقاتی به منظور اسلامی شدن دانشگاه‌ها تاکید شده است. همچنین در ۲۲ آبان ۱۳۶۹ شورای عالی انقلاب فرهنگی، جهاد دانشگاهی را به عنوان پلی میان دانشگاه و بخش صنعتی، خدماتی کشور معرفی کرد. علاوه بر این انجام فعالیتهای علمی و فرهنگی هم بر عهده این نهاد می‌باشد. در ۱۴ آبان۱۳۷۰ اساسنامه جدیدی به تصویب نهایی شورای عالی انقلاب فرهنگی رسید و جایگزین اساسنامه قبلی شد.
جهاد دانشگاهی در راستای اهداف و وظایف خود در سال ۱۳۷۲ اقدام به تاسیس موسسه آموزش عالی جهاد دانشگاهی به عنوان یک موسسه غیرانتفاعی از نوع دوم نمود. این مؤسسه شعبه‌های خود را در اهواز، اصفهان، رشت، همدان، کاشمر، اردکان، اشکذر و یزد راه‌اندازی کرد که از این میان، سه مؤسسهٔ وابسته در استان‌های خوزستان، یزد و اصفهان به ترتیب به مؤسسهٔ آموزش عالی مستقل دارای هیأت امنای اختصاصی تبدیل شده و در کرمانشاه نیز مؤسسه آموزش عالی جهاد دانشگاهی کرمانشاه تأسیس شد. در این میان مؤسسهٔ آموزش عالی جهاد دانشگاهی در تهران پس از ارتقای کیفی و کمی، به دانشگاه غیردولتی غیرانتفاعی علم و فرهنگ ارتقاء یافت. در سال ۱۳۹۲سه شعبهٔ این مؤسسه در استان یزد نیز در قالب دانشگاه غیردولتی غیرانتفاعی علم و هنر ارتقا یافتن
تعریف جهاد دانشگاهی
در اساسنامه جهاد دانشگاهی، این نهاد این گونه تعریف شده است: جهاد دانشگاهی نهادی عمومی و غیردولتی زیر نظر شورای عالی انقلاب فرهنگی، از لحاظ اداری، استخدامی و مالی تابع مقرراتی است که به تصویب هیات امنای جهاد دانشگاهی برسد.
اهداف جهاد دانشگاهی
اهداف تعیین شده برای جهاد دانشگاهی را می‌توان موارد زیر دانست:
- گسترش تحقیقات و شکوفایی استعداد‌ها در سطح جامعه برای رسیدن به خود اتکایی
- توسعه امور فرهنگی با همکاری حوزه و دانشگاه
- گسترش طرحهای کاربردی به منظور به کارگیری نتایج پژوهش
وظایف کلی جهاد دانشگاهی
وظایف جهاد دانشگاهی عبارتند از: ترویج فرهنگ وهنر اسلامی، مقابله با غربزدگی، انجام تحقیقات کاربردی، پیگیری طرحهای تحقیقاتی جهاد، ارایه خدمات علمی-فنی، حمایت از دانشجویان و پژوهشگران مستعد، اجرای دوره‌های رسمی آموزش‌های علمی-کاربردی، ایجاد زمینه‌هایی برای اشتغال بیشتر فارغ التحصیلان دانشگاهی
تشکیلات جهاد دانشگاهی
جهاد دانشگاهی شامل حوزه‌های پشتیبانی و امور مجلس، پژوهشی، آموزشی، فرهنگی، اشتغال و واحد‌ها و پژوهشکده‌ها است.
حوزه پشتیبانی
فعالیتهای اداری و مالی جهاد دانشگاهی در حوزه پشتیبانی صورت می‌گیرد. جهاد دانشگاهی در حال حاضر علاوه بر دفتر مرکزی دارای ۳۹ واحد است (که ۱۴ واحد آن در شهر تهران و بقیه در مراکز دانشگاهی شهرستان‌ها استقرار دارند). همچنین تعداد ۱۱ پژوهشکده، ۷ سازمان و مرکز و ۹ موسسه و شرکت به ثبت رسیده نیز تحت پوشش این نهاد فعالیت دارند. معاونت پژوهشی و امور مجلس جهاد دانشگاهی با ۲ اداره کل امور اداری و امور مالی و همچنین ۴ دفتر (فنی، حقوقی، طرح و برنامه و امور مجلس) امور ستادی و پشتیبانی این نهاد را به عهده داشته است.
حوزه پژوهشی
حوزه پژوهشی وظایف پژوهشی مثل انجام تحقیقات کاربردی و توسعه‌ای، ارایه مشاوره و خدمات علمی و فنی و پیگیری و بهره برداری از نتایج طرحهای تحقیقاتی را بر عهده دارد. معاونت پژوهش و فناوری جهاد دانشگاهی با هدف برنامه ریزی، نظارت و ارزیابی، و هماهنگی فعالیتهای این بخش طراحی و ایجاد شده است. به طورکلی فعالیتهای حوزه پژوهشی به دو بخش ستادی-اجرایی یا صف تقسیم می‌شود. فعالیتهای ستادی در معاونت پژوهش و فناوری و فعالیتهای اجرایی در واحد‌ها و پژوهشکده‌ها و توسط گروه‌های پژوهشی و مراکز خدمات تخصصی انجام می‌شود.
حوزه فرهنگی
تبلیغ و ترویج فرهنگ و هنر اسلامی، برنامه ریزی فرهنگی و تربیتی، ایجاد آمادگی فکری و افزایش دانش و بینش دینی و سیاسی در قشر جوان به منظور مقابله با غربزدگی و انحرافات فرهنگی در چارچوب سیاست‌های فرهنگی کشور، رویکرد اساسی جهاد دانشگاهی در حوزه فرهنگی است. طبق بررسی و ارزیابی فعالیتهای فرهنگی جهاد دانشگاهی کشور بر اساس ۱۷شاخص و متد احصائی از سوی دفتر برنامه ریزی و توسعه فرهنگی کشور معاونت فرهنگی جهاد دانشگاهی آذربایجان غربی به عنوان معاونت بر‌تر معرفی و مقام معاونت فرهنگی نخست را در کشور کسب کردکه معاونت فرهنگی جهاد دانشگاهی آذربایجان غربی به همراه ۶ واحد دانشگاه الزهرا که با ۸۶ امتیاز، در رتبه دوم و واحد دانشگاه علوم پزشکی تهران با ۸۲. ۵ امتیاز، در رتبه سوم و واحد فارس با ۸۲ امتیاز، و لرستان با ۸۱. ۵ امتیاز و سیستان و بلوچستان با ۸۰. ۵ در رتبه‌های بعدی و در گروه A جای گرفته‌اند که معاونت فرهنگی جهاد دانشگاهی آذربایجان غربی که در رتبه اول این گروه نخست جای دارد و بقیه واحدهای دانشگاهی کشور و دانشگاههای تهران در درجه و گروه‌ها و رتبه‌های بعدی (B، C، D، …) قرار گرفته‌اند. [۱] معاونت فرهنگی جهاد دانشگاهی
حوزه اشتغال
جهاد دانشگاهی با درک مسایل و مشکلات فارغ التحصیلان دانشگاهی و به منظور بهره گیری از تونایی‌های بالقوه آنان برای ایجاد زمینه‌های اشتغال قشر تحصیل کرده، فعالیت‌ها و برنامه‌های علمی، پژوهشی و اطلاع رسانی خود را در زمینه اشتغال در سال ۱۳۷۷ آغاز کرد و در سال ۱۳۷۹ با توسعه فعالیتهای خود سازمان همیاری اشتغال فارغ التحصیلان دانشگاه‌ها را تاسیس نمود که در ۴ حوزه آموزشی، پژوهشی، اطلاع رسانی و امور اجرایی فعالیت می‌نماید.
آغاز تحقیقات در زمینه تولید اعضای انسانی در بدن حیوانات، اجرای طرح شناسایی پروتئین‌های غشای سلول‌های بنیادی، تولد نسل سوم بزهای تراریخته، راه اندازی رشته‌های دکترای پژوهش محور و ساخت ۱۴ دکل حفاری نفت ازجمله فعالیت‌ها و دستاوردهای جهاد دانشگاهی در سال ۱۳۹۱ است.
آغاز تحقیقات در زمینه تولید اعضای انسانی در بدن حیوانات
رییس پژوهشکده زیست فناوری جانوری پژوهشگاه رویان در اصفهان گفت: پروژه تحقیقاتی تولید اعضای پیوندی انسانی در بدن حیوانات توسط محققان این پژوهشکده آغاز شده است.
به گفته ˈمحمدحسین نصر اصفهانیˈ، این پروژه در حال حاضر تحقیقاتی است اما ظرفیت بالینی شدن نیز دارد.
در این پروژه می‌توان در مرحله جنینی، حیوانی را که قرار است یک عضو نداشته باشد با سلول‌های بنیادی انسانی و یا سلول‌های بنیادی یک حیوان دیگر مکمل سازی کرد؛ بنابراین با رشد جنین حیوان، سلول‌هایش بدن خود را می‌سازد و سلول‌های تکمیلی مکمل شده آن عضو موردنظر را می‌سازد.
به این ترتیب می‌توان حیواناتی را به وجود آورد که یکی از اعضای آن‌ها از سلول انسان و یا حیوان دیگری باشد و احتمال دارد که در آینده این اعضا قابلیت پیوند را داشته باشند.
اجرای طرح شناسایی پروتئین‌های عشای سلول‌های بنیادی در ایران
پژوهشگر بخش زیست‌شناسی سامانه‌های مولکولی پژوهشگاه رویان گفت: پروژه شناسایی پروتئین‌های غشای سلول‌های بنیادی جنین انسانی به همت متخصصان ایرانی و با همکاری پژوهشگران پنج کشور آسیا و اقیانوسیه در ایران اجرا می‌شود.
به گفته ˈفائزه شکریˈ، این پروژه از سوی سازمان جهانی پروتئومیکس انسانی (HUPO) که مقر آن در سوئد قرار دارد تعریف و به بخش آسیا و اقیانوسیه این سازمان ارایه شده است.
کشورهای تایوان، چین، استرالیا، کره جنوبی، سنگاپور به سرپرستی ایران اجرای این پروژه را برعهده گرفته‌اند.
پروتئین‌هایی که روی سطح غشای سلول‌ها قرار دارند، مانند گمرک آن سلول عمل و تمام خصوصیات سلول را کنترل می‌کنند. به عنوان مثال این سلول نسبت به محیط چه واکنشی را نشان می‌دهد و یا چه پیام‌هایی را به محیط اطراف خود می‌فرستد.
تولد نسل سوم بزهای تراریخته
رییس پژوهشکده زیست فناوری جانوری پژوهشگاه رویان اصفهان گفت: بزهای تراریخته ˈشنگولˈ، ˈمنگولˈ و ˈحبه انگور ˈ و دو بزغاله شبیه سازی شده ˈحناˈ همچنان زنده هستند و نسل سوم آن‌ها نیز متولد شده است.
به گفته ˈمحمدحسین نصر اصفهانیˈ حال عمومی این حیوانات که حدود چهار سال پیش به روش‌های شبیه سازی و تراریخته (ترنس ژن) در پژوهشکده رویان اصفهان متولد شده‌اند، بسیار مناسب است و به زاد و ولد خود ادامه می‌دهند.
یکی از برنامه‌های اصلی پژوهشکده رویان اصفهان، تکثیر بیشتر حیوانات شبیه سازی شده به منظور تولید دارو از شیر آن‌ها است. در شیر این حیوانات پروتئین لازم برای تولید دارو وجود دارد اما برای تولید دارو باید دستکم روزانه ۵۰۰ کیلو از شیر این دسته حیوانات در دسترس باشد.
هدف اصلی از تولد این حیوانات نیز، تولید داروهای فاکتور ۹ و فاکتور TPA از شیر آن‌ها برای درمان سکته‌های مغزی و قلبی است که می‌تواند برای کشور صرفه اقتصادی بسیار بالایی داشته باشد.
به گفته نصر اصفهانی، هم اکنون بیش از ۱۲ مورد از این حیوانات متولد شده‌اند.
راه اندازی رشته‌های دکترای پژوهش محور
جهاد دانشگاهی به عنوان یکی از بازوهای شورای عالی انقلاب فرهنگی در طول سال‌های اخیر در حوزه نفت وگاز بسیار فعال بوده است و محققان این نهاد در نظر دارند که ۱۴ دکل حفاری نفت را در کشور بسازند.
همچنین طراحی و ساخت سیستم رانش واگن‌های مترو، ساخت بیمارستان سلول درمانی، ساخت ده‌ها فرستنده رادیویی FM در توان‌های مختلف، اجرای سه طرح کلان ملی با حمایت سازمان گسترش ونوسازی صنایع ایران و وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و طراحی و ساخت نیروگاه هیبریدی از دیگر دستاوردهای جهاد دانشگاهی در سال‌های اخیر است.
راه اندازی رشته‌های دکترای پژوهش محور
رییس جهاددانشگاهی گفت: یکی از مهم‌ترین فعالیتهای علمی جهاددانشگاهی در سال گذشته ورود به حوزه‌های دکتری پژوهش محور و اخذ سهمیه آن از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری است.
به گفته ˈمحمدحسین یادگاریˈ، راه اندازی رشته‌های تخصصی کاربردی و مهارتی برای دانشگاه جامع علمی و کاربردی و گسترش آموزش‌های علمی و تخصصی کوتاه مدت از مهم‌ترین فعالیتهای آموزشی جهاددانشگاهی بوده است.
همچنین گسترش ارتباط با حوزه‌های علمیه و اجرای مقدمات راه اندازی پژوهشکده قرآن از دیگر فعالیتهای فرهنگی جهاددانشگاهی عنوان شده است.
سایر فعالیتهای جهاد دانشگاهی
جهاد دانشگاهی همچنین تاکنون در حوزه‌های مختلف پزشکی، فنی مهندسی، کشاورزی، علوم پایه و علوم انسانی خدمات ارزنده‌ای داشته و توانسته است در پیاده سازی و تجاری سازی ایده‌های نو، تبدیل دانش به فناوری و نیز تبدیل فناوری به ثروت فعالیتهای گسترده‌ای را انجام دهد.
علاوه براین جهاددانشگاهی در حوزه‌های آموزشی نیز فعالیت گسترده‌ای را در کشور انجام داده است؛ هم اکنون ۱۲۵ مرکز آموزش‌های کوتاه مدت تخصصی با ۴۴۲ موضوع آموزشی در جهاد دانشگاهی فعالیت می‌کند و سالیانه بیش از ۶۰۰ هزار فراگیر ازاین آموزش‌ها بهره‌مند می‌شوند.
همچنین در مراکز جهاد دانشگاهی آموزش‌های متنوع، مکمل، هدفمند و منطبق بر نیازهای جامعه ارایه می‌شود و ۴۳ واحد جهاد دانشگاهی در یک شبکه گسترده و فعال در سطح کشور در جوار دانشگاههای معتبر مشغول ارایه خدمات فرهنگی هستند.
در زمینه چاپ و انتشار کتاب نیز جهاد دانشگاهی در سال جاری ۴۵۰۰ عنوان کتاب که بیشتر آن‌ها دانشگاهی هستند، منتشر کرده است.
انتهای پیام/