سرگذشت «اعتراضات اکتبر» عراق در چهارمین سالگرد آن

در دوم اکتبر سال ۲۰۱۹ (۱۳۹۸) هزاران تن از جوانان عراق در اعتراض به فساد اقتصادی، کاهش رفاه، ضعف مدیریت دولتی و وجود سلاح بی ضابطه در این کشور به میدان التحریر (آزادی) بغداد رفتند. مانند همه اعتراضات دیگر در غرب آسیا این اعتراضات نیز با دخالت سرویس‌های جاسوسی بیگانه همراه و به خشونت کشیده شد.

در همان زمان فاش شد آمریکایی‌ها در پایگاه عین الاسد واقع در استان الانبار عراق یک اتاق عملیات ایجاد کرده و از عناصر بازمانده از رژیم بعث عراق، صهیونیست ها، سعودی‌ها و اماراتی‌ها نیز برای برهم زدن وضعیت عراق استفاده کردند.

با موج سواری محور آمریکایی بر اعتراضات برحق مردم عراق، این اعتراضات از مسیر اصلی خود خارج شده و به سمت سرنگونی دولت شیعی عراق پیش می‌رفت. علاوه بر این آمریکا، عربستان، امارات و رژیم صهیونیستی در شبکه‌های اجتماعی نیز احساسات عراقی‌ها را جریحه دار کرده و کمپین‌های مختلف به راه می‌انداختند. 

رسانه های خارجی از جمله شبکه‌های العربیه و الحدث عربستان به شکل مستمر درحال پوشش اخبار تحولات عراق بوده و تقریبا سایر برنامه‌های خود را قطع کرده بودند و درحالی که عناصر نفودی کشور‌های بیگانه درحال کشتن مردم معترض و نیرو‌های امنیتی عراق بودند، رسانه‌های خارجی از آن‌ها به عنوان قهرمان و انقلابی یاد می‌کردند.

در این میان گروهی از ماموران سرویس‌های بیگانه در میان مردم معترض رخنه کرده و به سمت نیرو‌های امنیتی شلیک کردند. پس از شروع تیراندازی در میان دو طرف در طول چندین روز صد‌ها نفر جان خود را دست دادند. براساس آماری که رسانه‌های عراقی منتشر کردند تعداد ۶۵۰ نفر از مردم و نیرو‌های امنیتی عراق در جریان این اعتراضات جان خود را از دست دادند.

این اعتراضات از بغداد شروع شد و به شهر‌های جنوبی و شیعه نشین عراق نیز سرایت پیدا کرد اما با وجود شدید شدن اعتراضات در این استان‌ها، در مناطق شمالی سنی نشین و اقلیم کردستان اعتراضاتی شکل نگرفت.

در ادامه اعتراضات عادل عبدالمهدی، نخست وزیر وقت عراق از منصب خود کناره گیری کرد و مصطفی الکاظمی به عنوان نخست وزیر موقت انتخاب شد. اما الکاظمی نیز نتوانست درخواست‌های جوانان عراقی را برآورده کند زیرا این اعتراضات تنها به دولت وقت عراق نبود بلکه انباشت سال‌ها خطا‌های دولت‌هایی بود که پیش از عبدالمهدی زمام عراق را بر دست داشتند.

پس از انتخاب الکاظمی و شروع همه گیری کرونا اعتراضات به آرامی کمرنگ شد. اما سران این اعتراضات ائتلاف‌هایی تشکیل دادند تا خواسته‌های خود را بتوانند بیان کنند. در همین راستا ائتلاف البیت الوطنی تشکیل شد. مصطفی الکاظمی که نخست وزیر موقت عراق بود با موجی جدید از فشار‌ها برای برگزاری انتخابات پارلمانی روبرو شد. 

در نخستین سالگرد اعتراضات اکتبر یا «ثوره تشرین» تعدادی از مردم بغداد در همان میدان التحریر تجمع کردند، اما این بار خواستار معرفی کسانی شدند که به سمت مردم تیراندازی کرده بودند، شدند و از نخست وزیر موقت عراق خواستند هرچه زودتر انتخابات را برگزار کند.  در اولین سالگرد جنبش تشرین گروه صدر به ریاست مقتدی صدر نیز به میان مردم معترض رفتند و با آن‌ها همراه شدند. اما این بار تظاهرات خشونت کمتری را به خود دید و بیشتر به سمت بیان خواسته‌های مسالمت آمیز مردم عراق پیش رفت.

پس از برگزاری انتخابات پارلمانی که منجر به انتخاب روسای سه گانه عراق یعنی نخست وزیر، رئیس پارلمان و رئیس جمهور می‌شود، حزب البیت الوطنی که نماینده مردم معترض جنبش تشرین بود توانست ۹ کرسی را بدست بیاورد. علاوه بر ورود نمایندگان این مردم معترض روزنه‌هایی امیدی نیز برای مردم این کشور باز شد.

دومین سالگرد تظاهرات اکتبر تنها ۱۰ روز مانده به برگزاری انتخابات پارلمانی زودهنگام با تجمع مردم در میدان التحریر بغداد برگزار و بر تحقق خواسته‌های خود در مبارزه با فساد تاکید شد و معترضان خواستار برگزاری انتخاباتی شفاف و سالم شدند.

سومین سالگرد این اعتراضات در حالی برگزار شد که نمایندگان مجلس دچار اختلافات درونی برای انتخاب نخست وزیر بودند و جریان صدر پارلمان را در اقدامی اعتراضی ترک کرده بود و به گفته برخی رسانه‌ها حامیان این جریان در میان معترضان در حد فاصل پل الجمهوریه و منطقه سبز بغداد دیده شدند.

پس از کارشکنی‌های بسیار آمریکایی‌ها و کشور‌های حامی آشفتگی در عراق، سرانجام محمد شیاع السودانی، نخست وزیر حال عراق از سوی چارچوب هماهنگی شیعیان به عنوان نخست وزیر انتخاب شد و در چهارمین سالگرد تظاهرات اکتبر تجمعی چند صد نفره در میدان التحریر بغداد جمع شدند که حاکی از خاموش شدن شعله اعتراضات است زیرا السودانی از زمانی که روی کار آمده است نشان داده به فکر منافع عراق است و تلاش خود را برای بهتر وضعیت این کشور به کار گرفته است.