پیدا و پنهان سقوط آزاد نفت خام تگزاس در دوشنبه سیاه
دوشنبه پیش بهای نفت خام تگزاس، به مقادیر منفی رسید که در این گزارش علت وقوع این رویداد و نتایج آن را بررسی خواهیم کرد.
به گزارش گروه بین‌الملل باشگاه خبرنگاران جوان، دوشنبه پیش قیمت نفت خام تگزاس یک روند کاهشی را در قیمت خود تجربه کرد. این روند کاهشی تا آنجا ادامه پیدا کرد که در اواخر روز دوشنبه رسانه‌های آمریکایی خبر از منفی شدن بهای نفت خام تگزاس را مخابره کردند. این خبر در ابتدا کمی عجیب به نظر می‌رسید و فهم آن نیاز به یک مطالعه اجمالی بر سازوکار توزیع نفت خام در بازار نفتی آمریکا داشت. هرچند که این بهای منفی نفت برای مدت زمانی طولانی طول نکشید، در هر صورت ثابت کرد که تا چه اندازه اقتصاد نفتی آمریکا می‌تواند نسبت به همه‌گیری ویروس کرونا آسیب‌پذیر باشد و اینکه در آینده نیز این الگوی نامتعارف بار دیگر ممکن است رخ دهد و خسارت زیادی را به فعالان اقتصادی در حوزه بازار نفتی آمریکا وارد کند.
چگونه بهای نفت خام تگزاس منفی شد؟
پیش از آنکه درباره علت و همچنین نتایج این رویداد به بحث بنشینیم، باید در ابتدا با سازوکار بازار موسوم به «فیوچر» در آمریکا آشنا شویم. شیوع ویروس کرونا در آمریکا بسیاری از کارخانه‌ها را به تعطیلی کشاند، پالایشگاه‌های نفت را بسیار کم کار کرد و در مجموع بازار نفتی این کشور را همانند سایر بازار‌ها به کسادی کشاند. همین امر باعث شد که قیمت نفت به خودی خود طی هفته‌های گذشته یک روند کاهشی، اما منطقی را طی کند.
حال بر اساس این سازوکار دادوستد نفتی در آمریکا، هر فردی می‌تواند در این بازار وارد شود و سرمایه‌گذاری کند. بدین معنا که بشکه‌های مشخصی از نفت خام را پیش خرید کند و در سررسید مشخص شده آن را تحویل بگیرد و در بازار آزاد، نفت خریداری شده را مجددا به فروش رسانده و از این واسطه‌گری سود ببرد.
نفت خام غرب تگزاس که از قبل پیش‌فروش شده پس از آنکه دریافت می‌شود، یا به طور مستقیم در بازار آزاد به فروش می‌رسد و یا آنکه در مخازن بزرگ نفتی ذخیره می‌شود تا با توجه به نوسانات بازار نفتی در زمان مناسب به فروش برسد.
۲۱ آوریل روز بسیار حساسی برای سوداگران بازار نفت خام در آمریکا است، چراکه این روز موعد تحویل ماهانه نفت خام پیش‌فروش شده محسوب می‌شود. یک بند بسیار مهم که در این قرارداد‌ها به چشم می‌خورد عبارت است از اینکه اگر در موعد مشخص شده نفت خام تحویل گرفته نشود، خریدار باید جریمه سنگینی را به تولیدکننده پرداخت کند.
اکنون صاحب قراردادی را در ابتدای روز ۲۱ آوریل در نظر بگیرید، این شخص از آنجایی که بازار نفتی بسیار کساد است و خریداران نفت خام بسیار کاهش پیدا کرده‌اند، تنها امیدوار است تا یک ظرفیت خالی برای ذخیره‌سازی نفت خام خود بدست بیاورد. زمان سریعا می‌گذرد و او هیچ مخزنی برای ذخیره نفت خود پیدا نمی‌کند، تحت این شرایط صاحب قرارداد حاضر است ضمن اهدای برگه خرید خود به فردی دیگر، پولی هم به او بدهد تا از یک جریمه بسیار سنگین در قبال تولیدکننده نفت در امان بماند. مثلا اگر فردی قرار باشد بشکه‌های نفتی خود را تقدیم به فرد دیگری کند و به‌علاوه به او ۴۰ دلار هم پرداخت کند، باز هم سود کرده چراکه در غیر اینصورت باید ۵۰ دلار به ازای هر بشکه و به عنوان خسارت به تولیدکننده نفت بدهد و این یعنی ضرر بیشتر!
چرا بهای نفت خام برنت منفی نشد؟
اما سوال دیگری که پیش می‌آید این است که چرا قیمت منفی برای همه نفت‌های خام آمریکا رخ نداده است؟ چرا برای مثال نفت برنت با آنکه ارزش زیادی از دست داد، منفی نشد؟ پاسخ به این سوال در نشریه «فوربز» اشاره شده است.
طبق گزارشی به قلم «سارا هنسن» دو دلیل عمده برای این اختلاف قیمت وجود دارد:
• نفت خام برنت در دریای شمال قیمت‌گذاری می‌شود و مخازن بسیار زیادی در آنجا وجود دارد که خیلی هم زود پر نمی‌شود، در نقطه مقابل مخازنی که قابلیت ذخیره‌سازی نفت خام تگزاس را دارد بسیار محدود است. همین امر باعث می‌شود که جایی برای ذخیر‌سازی نفت خام تگزاس وجود نداشته باشد.
• مسیر نفت‌کش‌ها در حمل و نقل نفت برنت بسیار روان‌تر و آسان‌تر است، حال آنکه محل بارگیری نفت خام در تگزاس مسیری پرترددی نیست و به نوعی در نقطه کوری قرار دارد. علاوه بر این بسیار از گزارش‌ها از تگزاس حاکی از آن بود که قایق‌های کوچک هم به مخازن ذخیره نفت تبدیل شده‌اند!
اقتصاد نفتی آمریکا می‌تواند دوباره سرپا می‌شود؟!
بخش اقتصادی سی‌ان‌ان طی گزارشی به روز‌های سخت اقتصادی نفتی آمریکا اشار کرده است. هرچند که قیمت نفت خام تگزاس آمریکا پس از چند ساعت مثبت شد، واقعا تنها همین مثبت شدن برای اقتصاد آمریکا خبر خوشی است؟!
در این گزارش آمده: «پس از نشست اوپک در اوایل ماه مارس و عدم توافق روسیه و عربستان بر میان تولیدات نفتی، جنگ نفتی آغاز شد. این جدال نفتی عربستان و روسیه، آمریکا را شدیدا متضرر کرد و کار را به آنجا رساند که بهای نفت خام تگزاس به منفی ۳۷.۶ دلار در هر بشکه برسد».
این گزارش در ادامه می‌افزاید: «برای اینکه اکثر تولیدکنندگان نفت آمریکا بتوانند در تجارت باقی بمانند، به طور متوسط قیمت نفت خام تگزاس باید حداقل بین ۴۰ تا ۴۵ دلار در هر بشکه باشد، چراکه هزینه استخراج نفت در این نقطه از آمریکا بسیار بالاست. در نقطه مقابل، نفت عربستان کم‌هزینه‌ترین نفت تولیدی در جهان است که به طور متوسط تنها ۸.۹۸ دلار در هر بشکه هزینه می‌تراشد. از سویی دیگر همین هزینه متوسط برای استخراج نفت در روسیه نیز به ۱۹.۲۱ دلار در هر بشکه می‌رسد».
این گزارش سی‌ان‌ان در ادامه به آمار‌هایی نیز اشاره می‌کند و از خطر ورشکستی شرکت‌های مرتبط با صنایع استخراج نفت و گار می‌گوید. بر اساس این گزارش، «حدود ۱۰۰ شرکت نفت و گاز می‌توانند در طی سال جاری در معرض ورشکستگی قرار دارند، اگر قیمت‌های نفت خام غرب تگزاس زیر ۴۰ دلار در هر بشکه باقی بماند، این شکست ناگزیر به وقوع خواهد پیوست».
آمریکا بازنده جدال نفتی عربستان و روسیه
در این بین برخی از مقامات آمریکایی اصرار دارند که اقدامات هماهنگ روسیه، عربستان و چین باعث منفی شدن قیمت نفت خام تگزاس غربی شده، بدین ترتیب که روسیه و عربستان طی هفته‌های اخیر و عدم توافق بر سر کاهش تولیدات خود، بازار نفتی را کاملا اشباع کردند و جایی برای تولیدات نفت آمریکایی آن هم با قیمتی منطقی باقی نگذاشتد و از سویی دیگر چین هم به تعهدات اخیر خود در خرید نفت از آمریکا عمل نکرده است. برخی از سناتور‌های آمریکایی معتقدند که اگر چین به تعهدات خرید نفت از آمریکا پایبند می‌بود، اکنون این بحران هرگز برای صنعت نفت آمریکا پیش نمی‌آمد.
بازار نفت در حالی با افت‌وخیز در قیمت روبروست، همزمان صادرکنندگان اصلی نفت در بازار جهانی به فکر ارائه راهکاری در این باره هستند. روسیه و عربستان سرانجام و پس از کشمکش‌های زیاد به کاهش ۹/۷ میلیون بشکه در روز راضی شدند. این توافق البته از ماه بعدی میلادی عملیاتی خواهد شد.با این وجود به اعتقاد بسیاری از فعالان بازار نفت این اقدام هم کمک خاصی به بهبود بازار نفتی نخواهد کرد.
سنگینی سایه بحران نفتی بر رابطه آمریکا و عربستان
در این میان اما آینده روابط عربستان و آمریکا تحت سایه شیوع ویروس کرونا و جنگ نفتی هم از اهمیت بالایی برخوردار است. خبرگزاری فرانسه طی گزارشی در همین رابطه و به نقل از «چنزیا بیانکو»، کارشناس امور کشور‌های خلیج فارس در اندیشکده «شورای روابط بین‌الملل اروپا»، تاکید می‌کند که که به رغم پیروزی عربستان در جنگ نفتی خطر از دست دادن بازار نفتی در آینده ریاض را تهدید می‌کند. ترامپ اخیرا اعلام کرده که شاید مجبور شود در حمایت از صنعت نفی ملی این کشور، واردات نفت از عربستان را متوقف کند.
در ادامه این گزارش به افت قیمت شدید بهای نفت در آمریکا اشاره شده و اینکه ریزش قیمت نفت آمریکا اقتصاد این کشور را با چالشی بسیار جدی مواجه کرده است. تاثیری منفی که تا سال‌ها شاید ادامه داشته باشد. بسیاری از قانون‌گذاران آمریکایی بخشی از این بحران را از بله قربان‌گوی همیشگی خود یعنی عربستان می‌بینند. بسیاری معتقدند که پس از سپری شدن شیوع ویروس کرونا در آمریکا، زمان تسویه حساب آمریکا و عربستان فرا خواهد رسید.
به هر ترتیب به چالش کشیده شدن صنعت نفت آمریکا تنها یکی از مشکلات پیش روی اقتصاد آمریکاست که زیر سایه همه‌گیری ویروس کرونا اصلا حال و روز خوبی ندارد. نقطه اتکای ترامپ در دوره‌های مختلف که همان رونق اقتصادی بوده با ظهور ویروس کرونا مورد هدف قرار گرفته شده، او و سایر جمهوری‌خواهان اکنون بیش از هر موقع دیگری نگران انتخابات پیش‌رو در نوامبر سال جاری میلادی هستند و ترس آن را دارند که مبادا بیکاری و رکورد اقتصادی تاثیری منفی بر کاهش آرای آن‌ها در انتخابات ریاست‌جمهوری داشته باشد.
انتهای پیام/
