نزدیکی مقتدی صدر به مقاومت؛ چرخشی تاکتیکی یا اتحادی استراتژیک؟

به گزارش گروه بین‌الملل باشگاه خبرنگاران جوان، دوست و دشمن دائمی در عرصه سیاست، معنا ندارد؛ دشمن یا رقیب دیروز می‌تواند دوست امروز باشد و این همان چیزی است که مقتدی صدر، روحانی جنجالی شیعی را به نیرو‌های بسیج مردمی یا الحشد الشعبی نزدیک کرده است. دیروز نشست مشترک رهبران مقاومت عراق به میزبانی «شیخ اکرم الکعبی» دبیرکل مقاومت اسلامی نُجَباء برگزار شد و طی آن علاوه بر رهبر جریان صدر، فرمانده «کتائب سیدالشهداء» و نماینده دبیرکل «عصائب اهل‌الحق» حضور داشتند. این همان صدری است که در فوریه سال ۲۰۱۷، پیشنهاد انحلال نیرو‌های الحشد الشعبی و تبدیل آن‌ها به مراکز اجتماعی و فرهنگی را داده بود. چرخش‌های سیاسی این روحانی شیعی مسئله‌ای جدید نیست و وی از زمان سقوط رژیم بعث تا به امروز، طیف گسترده‌ای از بازیگران داخلی و خارجی عراق را در صف دشمنان خود قرار داده و موضع‌گیری‌های کوتاه مدت متناقضی اتخاذ کرده است.

مقتدی صدر به دنبال چیست؟

جریان نوصدری را می‌توان آمیزه‌ای از عرب‌گرایی، ملی‌گرایی و در گام آخر مذهب‌گرایی رقیق معرفی کرد. اعتقاد به عرب‌گرایی غلیظ و تقدم آن بر مذهب به حدی که مقتدی صدر تز مرجعیت عربی را در مخالفت با آیت‌الله سیستانی مطرح و حتی خود را مقلد آیت‌الله حائری عراقی مقیم قم معرفی کرده است، منحرف دانستن غالب جریانات شیعه از آرمان‌های اصلی و متهم کردن آن‌ها به سکولاریسم مخفی و برتر دانستن رهبری مقتدی صدر بر جریان سیاسی شیعه را که دلیل مخالفت وی با نیرو‌های نظامی عصائب، فضیلت و النجبا شده است، می‌توان از جمله بنیان‌های جریان نوصدری دانست.

مواضع متناقض صدر و اختلافات وی با گروه‌های شیعی

حمایت از نخست وزیری نوری مالکی در سال ۲۰۰۶ و درگیری با او پس از دو سال، اعلام کناره‌گیری از دنیای سیاست در سال ۲۰۱۴ و بازگشت به آن تنها چند هفته بعد، مخالفت با دولت حیدر العبادی، نخست وزیر سابق عراق و حضور در اعتراضات علیه عادل عبدالمهدی به دنبال تداوم اعتراضات مردمی در عراق، چکیده‌ای از موضع گیری‌های متناقض صدر و نیز اختلافات او با گروه‌های شیعی است. با این حال، اقدام تروریستی آمریکا در به شهادت رساندن سپهبد قاسم سلیمانی و متعاقب آن، مصوبه پارلمان عراق برای اخراج نیرو‌های نظامی آمریکایی از عراق، بستری برای نزدیکی وی به سایر گروه‌های شیعی از جمله الحشد الشعبی فراهم کرد.

اخراج نظامیان آمریکا از عراق؛ موضع ثابت صدر

روز یکشنبه (۱۵ دی) پارلمان عراق با حضور بیش از ۱۷۰ نماینده، جلسه‌ای فوق‌العاده برگزار کرد که طی آن لایحه اخراج نیرو‌های نظامی خارجی از این کشور، به تصویب رسید. نمایندگان پارلمان عراق در این جلسه که با حضور «محمد الحلبوسی» رئیس پارلمان و عادل عبدالمهدی، نخست‌وزیرِ پیشبرد امور برگزار شد، از دولت عراق خواستند از هرگونه بهره‌برداری نیرو‌های خارجی از محدوده آبی، سرزمینی، هوایی عراق ممانعت به عمل آورد. به دنبال این تصویب، مقتدی صدر که همواره مخالف حضور نظامیان آمریکایی در عراق بود، در توئیتی نوشت که این مصوبه، پاسخی در حد و اندازه تجاوز‌های آمریکا علیه حاکمیت عراق و تشدید اقدامات خصمانه منطقه‌ای آن و دشمنی آن با دین و مذهب نیست و پیشنهاد داد که همه گروه‌های مقاومت در داخل عراق و سایر گروه‌های خارج از این کشور، اقدام به تشکیل محور مقاومت جهانی یا همان «گروه‌های مقاومت بین‌المللی» کنند.

فراخوان  برای تظاهرات میلیونی مردم عراق علیه آمریکا

مقتدی صدر که هم‌اکنون رهبری ائتلاف پارلمانی سائرون را نیز به عهده دارد، روز سه‌شنبه و پس از دیدار با رهبران و فرماندهان مقاومت با انتشار بیانیه‌ای خواهان برگزاری تظاهرات میلیونی در محکومیت حضور نیرو‌های آمریکایی در این کشور و نقض حاکمیت کشورش شد.

به بیان صدر «آسمان، زمین و حاکمیت عراق از سوی نیرو‌های مهاجم نقض شده است. همگی جمع شوید (متحد شوید) و سستی نورزید؛ چرا که عراقتان شما را فریاد می‌زند. کوتاهی نورزید.». این فراخوانِ به‌جا و به‌هتگام با استقبال فوری گروه‌های مختلف مقاومت روبرو شد.

چرخش صدر برای دستیابی به هدف دیرینه

مهم‌ترین شهرت مقتدی صدر، مخالفت با حضور کشور‌های خارجی به ویژه آمریکا در عراق است. وی پس از سقوط صدام در سال ۲۰۰۳ با تشکیل گروه شبه‌نظامی «جیش المهدی» که شمار آن‌ها در زمان اوج فعالیت به ۶۰ هزار نفر می‌رسید در زمانی که دولت مرکزی قوی در عراق تشکیل نشده بود از امنیت عمومی، بیمارستان‌ها، مدارس و خیابان‌ها محافظت می‌کرد. صدر در این دوران به عنوان یک شخصیت قدرتمند، سال‌ها در برابر نیرو‌های خارجی ائتلاف آمریکایی در شهرک صدر بغداد، کوت، اماره، کربلا و کوفه جنگید.

وی در روز ۲۰ فوریه سال ۲۰۱۷، راه حل خود را برای صلح در عراق ارائه داد که یکی از نکات برجسته آن که خشم گروه‌های شیعی مقاومت را برانگیخت، پیشنهاد انحلال نیرو‌های الحشد الشعبی بود. صدر همچنین خواستار بیرون‌راندن تمامی نیرو‌های خارجی (حتی دوست) از خاک عراق شده بود. همین مقتدی صدر، دیروز با گروه‌هایی که تنها سه سال پیش خواستار انحلالشان شده بود، تشکیل جلسه داد. «نصر الشمرى» سخنگوی جنبش نجباء در رابطه با این نشست گفت:» این نشست به منظور ایجاد یک جبهه مقاومت واحد برای اخراج نیرو‌های امریکایی تشکیل شد و توافق شد که در این زمینه با هماهنگی کامل تلاش شود.» در نهایت، به نظر می‌رسد نزدیکی صدر به این گروه‌ها را بیشتر باید اقدامی تاکتیکی در نظر گرفت تا اتحادی استراتژیک، زیرا با توجه به چرخش‌های سیاسی مداوم و موضع گیری‌های متناقض او، پذیرش پایبندی وی به یک اتحاد، دشوار به نظر می‌رسد.

انتهای پیام/