۲۵ گونه جانوری خراسان جنوبی در معرض خطر انقراض

هر ساله در سومین جمعه ماه می، هزاران نفر در سراسر جهان با مراسم مختلف آگاهی رسانی و آموزشی، در برنامه‌های اقدام عملی برای حفاظت از گونه‌های در معرض تهدید و در خطر انقراض، در روز جهانی گونه‌های در معرض خطر (Day Species Endangered) شرکت می‌کنند.

 حاتمی به مناسبت این روز در جمع خبرنگاران گفت: در سال جاری، این روز (۱۷ ماه می ۲۰۲۴ مصادف شده است با ۲۸ اردیبهشت ماه ۱۴۰۳) و این روز که برای اولین بار در سال ۲۰۰۶ تعیین و برگزار شد، به منظور آگاهی از میزان شکنندگی حیات زیست‌مندان ایجاد شد که چگونگی و چرایی حفاظت از گونه‌های در معرض خطر از آسیب‌ها و اهمیت آن را به ما یادآوری می‌کند. 

وی افزود: انسان همواره برای زندگی به محیط زیست و تنوع زیستی موجود در آن وابسته بوده است، به عبارتی بشر برای رفع نیاز‌های خود از ابتدایی‌ترین تا بالاترین آن به منابع طبیعی متکی است. متأسفانه ما انسان‌ها خود را میزبان این طبیعت زیبا دانسته و به راحتی به حریم میزبانان اصلی آن تجاوز نموده و باعث نا امنی وازمیان رفتن بسیاری از گونه‌های باارزش گیاهی وجانوری و زیستگاه‌های آنها شده‌ایم که تداوم از دست دادن گونه‌ها و اکوسیستم‌ها، تمام حیات روی زمین از جمله ما انسان‌ها را تهدید می‌کند؛ بنابراین اقدامات ضروری برای معکوس کردن سرنوشت حیاتی‌ترین گونه‌های در خطر تهدید و انقراض، حمایت از احیای زیستگاه‌ها و اکوسیستم‌های آنها و ترویج استفاده پایدار از آنها توسط بشر به شدت مورد نیاز است.

مدیرکل حفاظت محیط زیست استان بیان کرد: استان خراسان جنوبی (سومین استان پهناور ایران) با مساحت ۱۵۰۸۰۰ کیلومترمربع و با شرایط اقلیمی متنوع در شرق کشور واقع شده است و بخش اعظم وسعت استان خراسان جنوبی را مناطق خشک و نیمه‌خشک تشکیل می‌دهد، اما به هیچ وجه این سرزمین چهره یکنواختی ندارد و به منظور حفاظت از تنوع زیستی موجود، نمونه‌هایی شاخص از طبیعت و زیستگاه‌های استان در قالب مناطق حفاظت شده، پناهگاه‌های حیات وحش، پارک‌های ملی، آثار طبیعی ملی و مناطق شکار ممنوع انتخاب و تا حد توان حفاظت و حراست می‌شوند. 

 حاتمی افزود: استان خراسان جنوبی هم اکنون دارای ۱۲ منطقه چهارگانه شامل ۹ منطقه حفاظت شده درمیان و سربیشه، آرک و گرنگ، شاسکوه، مظفری، باقران، کمر سرخ، پطرگان، استند و پلنگ آباد و ۳ پناهگاه حیات وحش نای بندان طبس، کجی نمکزار نهبندان و رباط شور است که حدود ۱۵ درصد از مساحت استان را شامل می‌شود. 

مدیرکل حفاظت محیط زیست استان خراسان جنوبی گفت: تنوع سیما و مناظر باعث میزبانی و حضور متنوع حیات وحش گیاهی و جانوری شده است، اما این غنای گونه‌ای نباید موجب غرور شود؛ چراکه برابر طبقه بندی ملی گونه‌های جانوری، از گونه‌های استان خراسان جنوبی ۲۵ گونه در معرض خطر انقراض و ۸۸ گونه حمایت و حفاظت شده می‌باشند. همچنین ۱۴ گونه از رده‌های جانوری استان در فهرست سرخ IUCN قراردارد و نیز ۴۵ گونه جانوری استان در ضمیمه‌های کنوانسیون CITES واقع شده اند.
وی تصریح کرد: اگر برای حفاظت گونه‌های ارزشمند و در خطر انقراض مثل یوزپلنگ ایرانی (زیستگاه اصلی در پناهگاه حیات وحش نای‌بندان شهرستان طبس)، هوبره آسیایی (زیستگاه اصلی دشت کریزان شهرستان زیرکوه) و... اقدام لازم صورت نگیرد، در آینده‌ای نه چندان دور شاهد انقراض این گونه‌های ارزشمند در استان و کشور خواهیم بود و به سرنوشت گونه‌هایی همچون شیر ایرانی و ببرمازندران که امروز جز نامی از آنها باقی نمانده و در کمتر از یک قرن گذشته منقرض شده‌اند، دچار خواهند شد. 

حاتمی در پایان سخنانش گفت: از جمله گونه‌های شاخص استان مندرج در فهرست رده بندی ملی حفاظتی گونه‌های مهره‌دار پستانداران: یوزپلنگ، پلنگ، گربه پالاس، گربه شنی (در معرض خطر انقراض). سیاه‌گوش، کاراکال، قوچ و میش، کل و بز، آهو، جبیر، شاه روباه، کفتار، زرده بر، گربه وحشی و روباه شنی (حمایت و حفاظت شده). پرندگان: هوبره، عقاب طلایی، بحری، پلیکان پا خاکستری، هما، کرکس سیاه، کرکس مصری (در معرض خطر انقراض). زاغ بور، پلیکان سفید، فلامینگو، درنای معمولی، حواصیل‌ها، لک لک‌ها، اردک مرمری، بوتیمار کوچک، کلیه پرندگان شکاری و گوشتخوار از قبیل سایر عقاب‌ها، بازها، قوش‌ها، قرقی‌ها، کرکس‌ها، بوف، جغدها، کورکورها، سنقر‌ها و سارگپه‌ها (حمایت و حفاظت شده). خزندگان: بزمجه بیابانی، افعی شاخدار ایرانی، کفچه مار کبری (در معرض خطر انقراض). سوسمار خاردم ایرانی، آگاماها، گکو‌ها و لاسرتا‌ها (حمایت و حفاظت شده) اشاره کرد.