تروئیکای اروپایی: ایران برای تنش‌زدایی درباره برنامه اتمی خود گام‌های عملی بردارد

سه کشور انگلیس، فرانسه و آلمان موسوم به تروئیکای اروپایی در بیانیه‌ای مشترک در نشست فصلی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که یک نسخه آن در تارنمای وزارت خارجه انگلیس منتشر شد با اشاره به تدابیر جبرانی کشورمان در برجام، ادعا کردند: ایران طی پنج سال گذشته، فعالیت‌های هسته‌ای خود را به سطح جدیدی رسانده که برای کشوری بدون برنامه تسلیحات هسته‌ای بی‌سابقه است.

آن‌ها درباره انگیزه ایران برای اجرای بیانیه ۴ مارس (۱۴ اسفند)، توافقی که برپایه حسن نیت کشورمان برای حل و فصل مسائل ادعایی پادمانی صورت گرفت، ابراز تردید کرده و با سیاه‌نمایی درباره اقدامات ایران در چارچوب قانون راهبردی مجلس (قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از منافع ملت ایران)، مدعی شدند: آژانس نمی‌تواند درباره ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران اطمینان دهد.

سه کشور اروپایی در ادامه فضاسازی تبلیغی علیه برنامه اتمی کشورمان ادعا کردند که تصمیم ایران برای لغو مجوز تعدادی از بازرس‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که در چارچوب حقوق حاکمیتی مطرح در ماده ۹ موافقتنامه جامع پادمان صورت گرفت، در کنار عدم اجرای پروتکل الحاقی «به طور جدی بر قابلیت‌ها و فعالیت‌های راستی‌آزمایی و نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تأثیر می‌گذارد.»

تروئیکا در بخش دیگری از این بیانیه، بدون اشاره به اینکه کدام کشور مقصر وضع موجود در اجرای برجام است و با تعلل در تصمیم‌گیری، مذاکرات وین را به بن‌بست کشاند، خواستار بازگشت ایران به اجرای کامل تعهدات توافقات سال ۹۴، اجرای پروتکل الحاقی و بیانیه ۴ مارس شدند.

آن‌ها ادعا کردند: ایران اکنون باید گام‌های جدی و معناداری بردارد که نشان دهنده تمایل واقعی این کشور برای تنش زدایی و بازسازی اعتماد ضروری بین ایران و جامعه بین المللی است.

سه کشور اروپایی با بیان این ادعا که «پیشرفت‌های هسته‌ای ایران به طور قابل‌توجهی به امنیت بین‌المللی آسیب می‌زند و معماری جهانی منع اشاعه را تضعیف می‌کند»، ادعا کردند: «ما در کنار شرکای بین المللی خود به رایزنی‌ها در مورد بهترین راه حل برای رفع تردید‌های فزاینده در مورد ماهیت صلح آمیز برنامه هسته‌ای ایران ادامه خواهیم داد.»

آن‌ها با تکرار ادعا‌های نخ‌نما علیه برنامه صلح آمیز هسته‌ای ایران، مدعی شدند: ما به راه حل دیپلماتیک متعهد و برای استفاده از تمام اهرم‌های دیپلماتیک موجود به منظور جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای آماده هستیم.

ایران پس از امضای برجام در سال ۱۳۹۴ با هدف لغو تحریم‌های ظالمانه، به عنوان کشوری مسئولیت پذیر، تعهدات خود را بدون عیب و نقص اجرا کرد و این مساله در ۱۶ گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی مورد تائید قرار گرفت. اما پس از ورود دونالد ترامپ به کاخ سفید، تحریم‌هایی که به واسطه برجام رفع شده بود، با تصمیم یکجانبه وی برای خروج از این توافق در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷ (۸ می ۲۰۱۸) بازگردانده شد.

جمهوری اسلامی ایران در سال ۲۰۱۸ سازوکار حل اختلاف را در چارچوب کمیسیون مشترک برجام در سطح وزیران امور خارجه اعضای باقی‌مانده در این توافق فعال کرد. در نتیجه این نشست، طرف‌های عضو برجام با صدور بیانیه‌ای، ۱۱ تعهد را برای جبران خسارت‌های اقتصادی ناشی از اقدام یکجانبه آمریکا مطرح کردند.

اما اجرای نامتوازنِ این توافق از یک طرف و فشار‌های ناشی از اعمال و تشدید تحریم‌های یکجانبه آمریکا از طرف دیگر، باعث شد تا یکسال پس از خروج آمریکا از برجام، شورای‌عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران تصمیماتی در راستای متوقف کردن گام به گام اجرای اقدامات داوطلبانه تعهدات هسته‌ای با اعطای فرصت‌های ۶۰ روزه به دیپلماسی، اتخاذ کند.

ایران تا یک سال پس از خروج آمریکا از برجام به تمامی تعهداتش ذیل این توافق عمل کرد تا به کشور‌های اروپایی که وعده می‌دادند آثار خروج واشنگتن از توافق را جبران می‌کنند، فرصت دهد تا برای تحقق این وعده تلاش کنند، اما با توجه به اینکه کشور‌های اروپایی به وعده‌هایشان عمل نکرده‌اند، ایران نیز در چند گام تعهداتش ذیل برجام را کاهش داد.

دولت دموکرات جو بایدن پس از روی کار آمدن در ژانویه ۲۰۲۱، اقدام یکجانبه دولت سابق این کشور را برای خروج از توافق ایران و گروه ۱+۵ محکوم کرد، اما همچنان سیاست‌های فشار حداکثری دولت دونالد ترامپ را در پیش گرفته است.

در واقع، تجربه نشان داده است که کاخ سفید به رغم ادعای دیپلماسی اراده لازم را برای تصمیم‌گیری در زمینه بازگشت به برجام و جبران سیاست شکست خورده دولت دونالد ترامپ رئیس جمهور سابق آمریکا علیه ایران ندارد.

مذاکرات برای از سرگیری اجرای برجام در هشت دور با حضور نمایندگان گروه ۱+۴، اتحادیه اروپا و ایران در وین برگزار شد. هیات آمریکایی نیز به صورت غیر مستقیم در گفتگو‌ها حاضر بود، اما نتیجه مذاکرات به دلیل عواملی همچون تناقض در رفتار، تعلل در تصمیم‌گیری، زیاده‌خواهی و طرح درخواست‌های جدید از سوی آمریکا معطل ماند.

ایران به عنوان کشوری مسئولیت پذیر همواره اعلام کرده است که برای عقد توافقی پایدار و قابل اتکا که تحریم‌ها را به نحوی تضمین شده رفع کند و موضوعی به عنوان اهرم فشار جهت استفاده علیه ایران در آینده باقی نماند، آمادگی دارد.

منبع: ایرنا