یاقوت سرخ خراسان جنوبی، به نام کشاورز به کام دلال

به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از بیرجند، فصل بهار وتابستان که از راه می‌رسد، درختان شکوفه می‌دهند و غنچه‌ها حمایت از تولید محصولات برای صاحبانشان می‌شوند، درختانی که هر ساله صاحبانشان برای به ثمر نشستن آن‌ها تلاش زیادی کرده و وقت یک سال زندگی را به پایش می‌گذارند تا محصولی پر بار و نانی برای سفره و برکتی برای زندگیشان شود.

این روز‌ها اگر راهی روستا‌های خراسان جنوبی شوی درختانی به چشمت می‌خورد که گل‌های زردش نوید محصولی استراتژیک استان است، حرف از زرشک است زرشکی که در کشور آن را به نام خراسان جنوبی می‌شناسند و محصولی پر خاصیت است.

این روز‌ها درختان زرشک با به ثمر رسیدن گل‌های زرد رنگشان نوید فصل برداشت را در پاییز می‌دهند درختی با تیغ‌هایی تیز که اگر در دستانت فرو رود، تازه می‌توانی سختی برداشت این محصول را درک کنی.

راهی برخی از روستا‌های خراسان جنوبی می‌شوم روستا‌هایی که از همان دور درختان زرشک با گل‌های زرد رنگش در کنار هم گویی نقاشی شده اند، درحالی که بیل کشاورزی را به دست دارد و مسیر آب را برای رسیدن به پای درختان زرشکش فراهم می‌کند، به سراغش می‌روم قدش را راست می‌کند و با نگاهی بر درختان زرشکش می‌گوید: خدا را شاکرم امسال هم درختان زرشکمان خوب به ثمر رسیده اند و پاییز پر کاری را به امید خدا خواهیم داشت.

او گریزی به روز‌های برداشت این محصول استراتژیک زد و افزود: در هنگام فصل برداشت زرشک از همان صبح زود روانه مزارع زرشک می‌شویم و با چوب و قیچی زرشک‌ها را می‌چینیم، اما باید احتیاط کنیم تا مبدا زرشک رسیده و تازه له و خراب نشود.

سهم دست‌های زخم برداشته کشاورزان روستایی از گنج یاقوت سرخ کویر چقدر است؟

کشاورز ادامه داد: در هنگام برداشت این محصول بی توجه به زخم‌هایی که بر دستمان می‌نشینند تنها به فکر برداشت محصول هستیم، فکر مخارج فرزندان و گذران زندگی در لابه لای یاقوت‌های، بعد از سخنانش سوالی در ذهنم پدیدار می‌شود که سهم دست‌های زخم برداشته کشاورزان روستایی از گنج یاقوت سرخ کویر چقدر است؟ دست‌هایی که گویی به خار این درختچه‌ها خوک رده اند.

بهره برداران زحمت خار‌ها را به جان می‌خرند، اما به راستی آنچه از رهگذر شب‌های سرد بیدار خوابی و رنج دو سال باغبانی به دست می‌آورند جوابگوی رنج هایشان هست؟ دست رنجی که گاه با اندک باد و بورانی یا از پس رعد و برقی بر باد می‌رود.

دلهره‌های همیشگی برای خشک کردن محصول در هوای ناپایدار، سوء استفاده دلالان، نرخ پایین محصول و زحمت بسیار و... حالا دیگر تمام محصول چیده شده در هر جا که بشود پهن شده، چنگش را در زرشک‌ها فرو می‌برد؛ با احتیاط آن‌ها را در هوا پخش می‌کند تا باد از لابلایشان عبور کند و برگ و شاخه‌های جا مانده را با خود ببرد و از همه مهم‌تر دلالانی که با طمع سود بیشتر، زرشک را با شاخه پیش‌خرید می‌کنند و کشاورزانی هم خواسته یا ناخواسته فریب قیمت‌های ارائه شده از سوی دلال را خورده و دسترنجشان را بر باد می‌دهند.

اگر کشاورز بداند مسئول، ارگان یا نهادی در خرید زرشک با قیمت مناسب حمایتش می‌کنند، باز هم پای دلال را به مزارعش باز می‌کند؟ اگر حمایت متولیان برای کشاورزان تنها کود یا آموزش‌هایی کوتاه‌مدت نباشد، آینده‌ای روشن پیش روی این قشر و اقتصاد استان خواهد بود.

بیشتر بخوانید

• ۴ محصول باغی زیرپوشش کشاورز کارت قرار گرفت
• پتانسیل‌های اقتصادی گیاهان دارویی زیر ذره بین
•  تازیانه خشکسالی برتن کشاورزی / ثمره یک سال کار خوراک دام شد

سالانه بهره‌برداران زیادی به‌ویژه در روستا‌ها از این محصول ارتزاق می‌کنند و زرشکی مطلوب را برای صادرات به آن سوی مرز‌ها تولید می‌کنند و، اما چیزی که در این بین بازار خرید فروش زرشک را متلاطم می‌کند، دست‌درازی دلالان به مزارع زرشک بوده که عواقب سوء آن تنها گریبانگیر کشاورزان می‌شود، چراکه عده‌ای از دلالان با دسترنج کشاورزان زحمتکش به تجارت می‌پردازند بی‌آن‌که این قشر را در سود حاصل دخیل کنند.

اما این روز‌ها باغات خراسان جنوبی تا چشم کار می‌کند مملوء از درختچه‌های زرشکی هستند که این روز‌ها فصل گل دهی آن‌ها رسیده است، زرشکی که قرار است در فصل پاییز امسال ۹۰ هزار تن محصول را برای شرق کشور به ارمغان بیاورد.

محصولی راهبردی که برای خراسان جنوبی است و نان سفره حلال کشاورزان و بهره برداران است، اما آنچه همیشه مظلوم واقع می‌شود این است که تولید کنندگان این محصول با ارزش سود واقعی را از آن نمی‌برند و این دلالان هستند که هرساله قیمت واقعی را تعیین کرده و دسترنج یک ساله کشاورز را با هر نرخی که بخواهند می‌خرند.

احمدی که خود یکی از بهره برداران چندین ساله زرشک در خراسان جنوبی است گفت: از سالی که به یاد دارم من به همراه برادرانم در روستا زرشک برداشت می‌کنیم، اما هرساله در بخش فصل آنچه غمی بزرگ برایمان به ارمغان دارد، همان دلالان اند، دلالانی که قیمت را آن‌ها تعیین می‌کنند، ما هم گاهی مجبوریم در برابرشان تعظیم کنیم و با هر قیمتی که می‌گویند محصول را به فروش برسانیم چرا که اگر به فروش نرسانیم و محصول روی دستمان بماند سیاه می‌شود و آن وقت است که دیگر هیچ خریداری ندارد.

او افزود: گاهی مجبوریم با هزار التماس با همان قیمت پایین محصول را به دلال بفروشیم و سود واقعی به جیب همان دلال می‌رود.

احمدی گریزی به افت قیمت زرشک زرد و تصریح کرد: به یک باره قیمت هر کیلو زرشک در اوایل سال گذشته از ۱۵۰ هزار تومان به ۵۰ و در نهایت به ۲۵ تا ۳۵ هزار تومان رسید، اما با مداخلات انجام شده نرخ زرشک مرغوب و پفکی ۵۵ هزار تومان شد و بخش بسیاری از زرشک‌ها راهی سردخانه شد تا در موقع مناسب راهی بازار شود.

بهره بردار بخش کشاورزی خراسان جنوبی بیان کرد: از اواخر سال گذشته افت قیمت دوباره گریبان گیر زرشک کاران شده است و حال با رسیدن روز‌های گرم و شدت گرفتن کرونا و صادرات کم شاهد کاهش قیمت دوباره این محصول هستیم و زرشک‌ها در انبار هم اکنون با افت قیمت مواجه است و از کشاورز به کیلویی ۲۵ تا ۳۵ هزار تومان به صورت باد خورده خریداری می‌شود.

برای زرشک اقدام اساسی نشده است

احمدی گفت: زرشک پاک شده از کیلویی ۸۰ به ۶۰ هزار تومان در بازار رسیده و بازار آن خراب است و ضعف تبلیغات در معرفی این محصول از دیگر مشکلات است و برای زرشک اقدام اساسی نشده و باید برای جلوگیری از این بحران چاره اندیشی شود.

دیگر زرشک کار هم می‌گوید: این روز‌ها خرید و فروش زرشک از کشاورز بسته به کیفیت به نرخ ۲۵ تا ۳۵ هزار تومان به صورت پاک کرده است و البته خریداری هم نیست و شاهد بازگشت روز‌های بحرانی همانند سال گذشته هستیم و باید برای صادرات این محصول اقدام شود در غیر این صورت اوضاع سخت‌تر خواهد شد.

اسحاقی نماینده مردم شهرستان‌های قاینات و زیرکوه در مجلس شورای اسلامی هم معتقد است یکی از مهمترین ترفند‌های دلالان این است که در هنگام برداشت محصولاتی مانند زرشک و زعفران بازار را راکد بگذارند تا به حداقل قیمت برسد سپس آن را خریداری کنند.

زرشک برای بهره بردار سود چندانی ندارد

اسحاقی گفت: متاسفانه زرشک که یکی از محصولات استراتژیک خراسان جنوبی است، اما برای بهره بردار سود آن چنانی ندارد و همیشه پای دلالان در میان است.

او افزود: اما آنچه در این میان مشهود است اینکه زرشک محصولی پر خاصیت است که در کنار سود پایین در دنیا هم شهرت آن چنانی ندارد و در خراسان جنوبی سالانه به طور تقریبی ۲۲ تن زرشک تولید می‌شود، اما تنها ۵۰۰ تن از آن صادرات می‌شود.

قوسی رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی گفت: سال گذشته در هنگام بحران زرشک برای رفع آن بحران گام برداشتیم و حجم زیادی از زرشک‌های انبار شده زرشک کاران خریداری شد.

او افزود: طی ساله گذشته برنامه‌ریزی‌هایی برای صادرات توزیع مویرگی در کشور انجام شد و به طور تقریبی بازار رشد کرد، اما برای زرشک مشکل خاصی نداریم توزیع زرشک خوب است بیشتر بحران زرشک سال گذشته برای بهمن ماه واسفندماه بود که با مدیریت انجام شد و زرشک‌های مانده در انبار راهی بازار شد.

قوسی اظهار کرد: نمی‌توان دقیق گفت که چه میزان زرشک در تالار‌ها داریم که هنوز راهی بازار نشده است، اما نگرانی وجود ندارد و بازار روند آرامی دارد و حتی برخی زرشک کاران برای رشد بیشتر قیمت این محصول را نگهداری می‌کنند.

حال با این سخنان آنچه می‌توان نتیجه گرفت این است که ناشناخته بودن این محصول با ارزش علاوه بر اینکه در بازار‌های جهانی روی خوشی نشان نمی‌دهند همان اندک زرشکی که صادرات می‌شود به صورت فله‌ای وبی نام ونشان صادرات می‌شود.

درحالی می‌توان با صادرات زرشک سالیانه یک میلیارد دلار برای کشور ارزآوری داشت البته اگر عاملی برای سامان دهی باشد در غیر این صورت همان حکایت همیشگی یاقوت سرخ و دست درازی دلالان باز هم تکرار می‌شود.

منبع: تسنیم

انتهای پیام / س