کشف بقایای معماری در شهر باستانی ناتل

به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از ساری، به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، عبدالرضا مهاجری نژاد سرپرست هیأت کاوش در محوطه باستانی ناتل با بیان اینکه محوطه باستانی در این روستا کنار علیا در شهرستان نور واقع است، گفت: پلان باروی قلعه کشف شده مدور است که دور تادور آن به منظور افزایش ساختار دفاعی خندق حفر شده است.

وی افزود: مصالح اصلی ساخت این بنا را قلوه سنگ‌های رودخانه‌ای با ابعاد متوسط و بزرگ و آجر تشکیل می‌دهد که ھم در کف‌سازی و هم در دیوار بکار رفته است.

سرپرست هیأت کاوش در محوطه باستانی ناتل این قلعه را مربوط به دوره صفویه شامل یک ساختمان مرکزی و حمام دانست و گفت: پلان ساختمان مرکزی آن مستطیل شکل بوده و دیواری به صورت رواق مانند در اطراف ساختمان مرکزی وجود دارد که دیوارهای آن با بنای اصلی چفت و بست نشده که خود این امر می تواند دلیلی بر تعلق این دیوار به دوره بعد باشد.

مهاجری نژاد با اشاره به استفاده از آجر، ملات گچ و آھک در ساخت دیوارهای ساختمان مرکزی افزود: در قسمت داخلی بنا، روی اندود گچ دیوارها به رنگ قرمز رنگ آمیزی و در قسمتهای دیگر این بنا و به خصوص آنجا که از سنگ برای ساخت دیوارها استفاده شده از ملات گل استفاده شده است.

وی از بخش‌ھای دیگر این قلعه به آب انبار و حوض آب به شکل شش ضلعی اشاره کرد که دیواره اندود و کف آن آجر فرش شده و آب انبار توسط قلوه سنگهای رودخانه ای ساخته شده است.

سرپرست ھیأت کاوش در محوطه باستانی ناتل گفت: به دلیل عبور رودخانه از بخش جنوبی محوطه و سنگ های فراوان در بستر این رود، سنگ از جمله مصالح قابل دسترس و فراوان در این منطقه است.

مهاجری نژاد افزود: در فصل سوم کاوش و خاکبرداری از قسمت ورودی بنای قلعه و در قسمت شرقی آن با دو ترانشه به ابعاد ١٠*١٠ انجام گرفت که در پی آن کف آجرفرش، دیوارهای سنگی و چندین فضای محصور اتاق مانند به دست آمد که پیش از ورودی اصلی بنا ساخته شده و هر کدام کاربری خاص خود را داشته است.

وی با بیان اینکه این فضاھا برای محل نگهداری اسب، اتاق نگهبانان و اتاق انتظار و... ساخته شده بود، گفت: اگرچه مشخص شدن وضعیت کامل معماری در این بخش ادامه کاوش‌ها را در سالهای آینده می طلبد و نیاز به بررسی بیشتر دارد.

مهاجری نژاد با بیان اینکه معماری این بنا دو دوره متفاوت را نشان می دهد، افزود: یک دوره که مربوط به استقرار در قلعه و زمان آن است و دوره دیگر در واقع به دوران بعد از تسخیر قلعه و زمانی باز می گردد که این بنا کاربرد خود را به عنوان یک بنای نظامی و دفاعی از دست داده است.

سرپرست هیأت کاوش باستان شناسی محوطه باستانی ناتل این تغییرات در بعضی از قسمتهای بنا را به خوبی قابل مشاهده دانست و افزود: ایجاد تغییر در آن قسمت از بنا که دارای قرینه هستند و اضافه کردن دیوارهای جدید و الحاق دیوارھای آجری به دیوارهای سنگی و کم کردن عرض درگاه های ورودی و ... تغییراتی ھستند که در کاوش‌های این فصل بطور مشهود به چشم می خورند.

این باستان شناس گفت: در قسمتی نیز آثار یک کوره به دست آمده که تغییرات مشهود معماری در فضای اطراف آن اینطور نشان می‌دھد که این ساختار کوره در دوران بعدی معماری این بنا ایجاد شده است.

مهاجری نژاد با اشاره به ساختار کوره که بسیار سالم و دست نخورده است، افزود: با توجه به انباشت سیلیس در بخشی از ترانشه، چندین قطعه شیشه و قطعات تغییر شکل یافته آن می‌توان گفت این کوره تبدیل سیلیس به شیشه بوده که شاید با توجه به تغییر کاربری بنای قلعه به منطقه صنعتگری دور از ذھن نباشد.

وی گفت: آثار کف در عمق پایین تر از کف یک اتاق که بصورت گمانه پیشرو مشخص شد خود نشان دھنده این است که معماری این محوطه به یک دوره تعلق دارد.

سرپرست هیأت کاوش باستان شناسی محوطه باستانی ناتل با بیان اینکه در منابع اسلامی مربوط به این منطقه عنوان شهر قدیم ناتل به عنوان شهر متعلق به قرون اولیه و میانه هجری اشاره شده افزود: در جستجوی آثار و بقایای شهر قدیم کل منطقه مورد بررسی قرار گرفت و سرانجام در حاشیه رودخانه ای که از جنوب محوطه قلعه می گذشته است در برش دیواره رودخانه آثار و بقایای معماری مشاهده شد.

مهاجری نژاد گفت: در این سازه معماری پی آثار با استفاده از قلوه سنگ های رودخانه ای و دیوارها توسط آجر بر روی دیوار سنگی بنا شده اند که این دیوارها بر خلاف معماری بنای قلعه، در محل اتصال دو دیوار از چفت و بست استفاده شده است.

وی با اشاره به کشف سفال‌های شاخص مربوط به قرون سوم و چهارم از این محوطه افزود: سفال هایی با تزیینات لعاب پاشیده و نقاشی زیر لعاب، سفال ھای اسگرافیاتو و سفال ھای به سبک سلادون که توسط خمیر کائولین ساخته شده اند، از سفال های شاخص این محوطه بشمار می روند.

این باستان شناس، یک مهر شیشه ای کتیبه دار به خط کوفی و مهره ھای تزئینی که با رنگ های زرد و سیاه و بصورت نواری و مواج تزیین شده را بخشی از آثار به دست آمده از قرن چهارم هجری دانست و گفت: از آنجا که تمامی آثار گمانه لایه نگاری متعلق به قرون سوم و چھارم هجری است، این طور به نظر می رسد که این منطقه با وقوع سیلابی عظیم که آثار آن لایه ای رسوبی در حدود ٣ متر را بر جای گذاشته، متروک شده است و از دوره صفوی با توجه به موقعیت مکانی و نواحی جنگلی منطقه اهالی برای ساخت و بنای قلعه به این منطقه رجوع کرده اند.

انتهای پیام/