کاشان شهری که بادگیرهای آن از برق گیسوان طلایی خورشید نفس در سینه حبس کرده است

به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از اصفهان،گرمایی حدود 40 تا 48 درجه که گاهی نیز در روزهای پرحرارت تیرماه میزان آن به شدتی بیش از انتظارثبت می شود.

اینجا شبانه‌روز کولرها در تلاطم و گردش است تا شاید ذره‌ای از گرمای طاقت‌فرسای کویر را از جان بندگان خدا دورکند.

صبح‌ها که رایحه خنکای شب هنگام کویر فقط تا ساعت هفت اثری از آثارش باقی است پس از آن جایش را به گردش موتور و چرخش پمپ کولرهای آبی می دهد اما کولرها نیز نفسشان از شدت گرما و غبار و خاک بادهای گرم به شماره می افتد آنچنان که توگویی آب جوش بر پوشال کولر ریخته ای و مشتی خاک بر دهانه آن داده‌ای تا فقط با حرارت جانت را نوازش دهد.

تکاپوی مردم تا ساعت 12 ظهر کمی قابل تحمل و در جریان است اما عقربه‌های ساعت که به حوالی ساعت 12 ظهر تا 14 رسید دیگر گنجشک ها را هم روی شاخه درختان نمی‌بینی چه برسد به آدم‌ها که تحمل تابش برق طلایی خرمن گیسوان خورشید را چون چتری از حرارت و گرمای سوزان ندارند.

گرما و تابش خورشید علاوه بر بی تاب کردن افراد و تاثیراتی بر دمای هو اثراتی مستقیم بر وضعیت جوی، خاک، محصولات کشاورزی، دام و طیور دارد آنگونه که میزان عملکرد را کاهش و هزینه‌های تولید را افزایش می‌دهد لذا باشگاه خبرنگاران جوان در این زمینه ضمن مصاحبه تخصصی با مسوولان جهاد کشاورزی،شرکت آب و فاضلاب و اداره هواشناسی کاشان در این خصوص نظرات کارشناسانه و علمی آنها را به صورت اجمالی برای شما مخاطبان محترم بیان می‌کند:

*چرخ فلکی از گرما و ریزگردها و غبار بر پهنه کویر

رییس اداره هواشناسی کاشان گفت:منطقه کاشان چون در حاشیه کویر مرکزی ایران قراردارد و متاثر از پدیده‌های جوی جهانی مثل «پرفشار آزور، تغییرات اقلیمی و خشکسالی‌های متمادی» است باعث گرمایش این منطقه‌شده‌است.

عباس ارغوانی، میانگین سالانه دمای کاشان را 19و هفت دهم درجه سانتیگراد دانست و گفت: میانگین این دما در سردترین ماه سال به 4 و هشت دهم درجه و در گرم‌ترین ماه سال به 34 درجه سانتیگراد می‌رسد که در طو ل دوره آماری ثبت شده بالاترین دمای آن 48 درجه سانتیگراد در تیرماه سال‌های 1349 و 1355 و پایین‌‎ترین دمای آن مربوط به دیماه سال 1386بوده است.

وی، با تاکید بر اینکه درصد رطوبت خاک به علت خشکسالی‌های متمادی طی سال‌های جاری در کاشان کاهش یافته‌است گفت:این عامل و نزدیکی به دریاچه نمک باعث شده است تا آستانه حرکت ذرات ریزخاک از هشت متر بر ثانیه به چهار متر بر ثانیه کاهش یابد و در نتیجه عامل افزایش پدیده گرد و غبار محلی در این منطقه جدای از عوامل خارجی گرد و غبار منطقه‌ای از کشورهای سوریه، عراق و عربستان شود.

به‌گفته‌وی،پدیده گرد و غبار علت افزایش پدیده گازهای گلخانه‌ای در منطقه و این عامل نیز دلیل تداوم روند گرما تا ساعات پایانی روز شده‌است.

*آغاز گرما در کاشان از پنجره بهار

رییس اداره هواشناسی کاشان، روند فصل گرما در کاشان را از اواسط دومین ماه بهار در اردیبهشت تا اواسط مهرماه برشمرد و گفت: میزان گرما در ماه‌های تیر و مرداد به اوج خود می‌رسد.

ارغوانی،با اشاره به اینکه همیشه برای مردم منطقه این سوال مطرح است دمایی که احساس می‌شود با دمای اعلامی هواشناسی تفاوت فاحش دارد گفت:علت این امر این است که دماسنج‌های هواشناسی در پناهگاه‌های مخصوص (جعبه اسکرین سفید رنگ) و استاندارد جهانی در ارتفاع یک متر و نیمی سطح از زمین در سایه و به دور از نور آفتاب جانمایی شده است تا دما را به عنو ان دمای واقعی هوا ثبت کند.

وی، تصریح کرد: با توجه به اینکه عوامل محیطی مانند پوشش خاک، نوع فعالیت و نور خورشید می‌تواند تاثیر مستقیم بر دمای احساسی مردم داشته باشد کارشناسان حوزه‌های مختلف باید دماهای هواشناسی را به دمای احساسی تبدیل کنند.

به‌گفته‌وی، بیشترین دما امسال با 44و چهار دهم درجه سانتیگراد در روز 11 تیرماه ثبت شده‌است.

*اداره هواشناسی کاشان یکی از ایستگاه‌های اصلی جهانی

رییس اداره هواشناسی کاشان، با تاکید بر اینکه اداره هواشناسی کاشان یکی از ایستگاه‌های اصلی جهانی و قدیمی‌ترین اداره‌های هواشناسی کشور با برند جهانی(OIFK) است که در تمام پیش‌بینی‌ها و مسیرهای هوایی از پارامترهای آن استفاده می‌شود گفت:این اداره در سال 1341 فقط سه سال پس از تاسیس سازمان هواشناسی ایران تاسیس شد.

ارغوانی، با اشاره به اینکه بیش از 20 پارامتر جوی در این اداره در هر ساعت و 24 ساعته ثبت و گزارش می‌شود اظهارداشت: سیستم‌های خودکار و نیمه‌خودکار نیز این پارامترهای جوی برداشت شده را کنترل می‌کند.

*گرما عامل افزایش هزینه تولید و کاهش عملکرد محصول

مدیر جهاد کشاورزی کاشان، نیز در ادامه با تاکید بر تاثیرات نوسانات دمایی ماهانه برروی محصولات کشاورزی و خسارات ناشی از آن گفت:گرما عامل تبخیر فراوان آب و کاهش منابع آبی عامل خشکی زمین،کاهش عملکرد، افزایش نرخ هزینه‌های تولید محصول، کاهش فاصله نسل آفات و طغیان آن تولید می‌شود.

مجید کافی‌زاده، در خصوص کاهش فاصله نسل آفات افزود: برخی از آفات چند نسلی می باشند یعنی از زمان تخم تفریق تا ظهور حشره بالغ آن آفت چند نوبت در سال اتفاق می افتد اما وقتی گرما زیاد می‌شود فاصله این دوره زندگی کوتاه و تعداد آن افزایش می یابد که این افزایش باعث طغیان آفت می شود.

به‌گفته‌وی، در این زمینه می‌توان به آفت «کنه دو نقطه ای تارتن » که منجر به ایجاد خسارات در محصو ل سیب، پسته، پنبه و بادمجان می شود، اشاره‌کرد.

وی،همچنین افزایش گرما را عامل تشدید خسارت آفات در محصول سیب و آلو و توقف رشد در محصولات رو به رشد دانست و افزود: طغیان گرما باعث آفتاب سوختگی و ترک خوردگی پوست انار، سیاه شدن مغز گردو، سوختگی بخشهای رویشی گیاه(حتی در مناطق کوهستانی با توجه به شدت گرما در سال جاری ) و جمع شدن مغز پسته بر روی درخت می‌شود.

به‌گفته ‌وی، گرما باعث افزایش هزینه تولید، پایین آمدن عملکرد محصول و کاهش بازار پسندی آن می‌شود و همچنین هزینه نگهداری، آبیاری و خرید سموم دفع آفات را نیز بالا می‌برد.

*اثرات مخرب درجه حرارت بالا در طول روز

مدیر جهاد کشاورزی کاشان، پدیده گرما و گرد و غبار را نیز عامل کاهش فتوسنتز در گیاهان عنوان کرد و گفت: درجه حرارت بالا در طول روز اثرات مخرب مستقيم با افزايش دماي بافتهاي گياه و غير مستقيم با افزايش تبخير و تعرق و در نتيجه تغيير رطوبت بافتهاي گياه را دارد.

کافی‌زاده، با اشاره به اینکه اثرات مخرب دماي بالا در دو مرحله رشد رويشي و زایشی ظهور پیدا می‌کند گفت: تاثير بر فتوسنتز برگها، کاهش سطح سبزينه اي برگهاي گياه به دلیل سوختگی ناشی از شدت تابش آفتاب و در نتيجه کاهش شديد فرايند فتوسنتز، تغيير در غشاي سلولي و کاهش ظرفيت انتقال فرآورده هاي فتوسنتزي، کاهش درصد رطوبت برگها، کم شدن فعاليت آنها ، کاهش ظرفيت جذب آب، برهم خوردن توازن آب و غذا در بافتهاي گياهي از اثرات مخرب افزایش دما برروی فرآيندهاي فيزيولوژيکي در فتوسنتز است.

*ارتباطی بین دما و فتوسنتز

وی افزود: مقدار فتوسنتز و تعرق با افزايش دما تا بيشينه دما افزايش مي يابد، در دماهاي بالاتر از بيشينه آنزيم‌ها از كار مي افتند، بيشينه واكنش‌هاي مختلف مختل مي شوند و فتوسنتز كاهش مي يابد.

به گفته وی، افزايش دما تاثير بر تنفس گياه و در نتيجه تاثير بر بافتهاي سازنده اندامهاي جديد شامل کاهش فعاليتهاي زايشي گياه و همچنین تاثير سوء بر کيفيت ميوه دارد.

کافی‌زاده‌تصریح‌کرد: رسيدگي نامنظم ميوه، ريزش قبل از رسيدگي، کاهش اندازه در ميوه ها، کم رنگ شدن ميوه، افزايش ميزان پوسيدگي درختان، زبر و ضخيم شدن پوست ميوه، کاهش درصد رطوبت ميوه و پوست،خشك شدن گياه ، بر هم خوردن تعادل فتوسنتز و تنفس گياهي، آفتاب سوختگي و سوختگي ساقه از اثرات درجه حرارتهاي بالا است.

وی، همچنین برتاثير سوء بر ميزان باروري و عملکرد محصول، تاخير نمو ريشه گياه و پيري پيش از بلوغ و پژمردگي تاکید کرد و گفت: کاهش سرعت رشد اندام، کوتاهی زمان پرشدن و رسيدگي دانه، کاهش کيفيت دانه و افزايش دانه هاي نارس از دیگر اثرات درجه حرارت بالا است.

*روشهاي عملي مبارزه با تنش گرمايي

به گفته وی،اجرای روشهاي که بیشتر مديريتي و قبل از کاشت محصول يا احداث باغ است، استفاده از شيب و جهت شيب، فواصل کشت از نظرمقدار تابش ورودي و تجمع حرارت، افزایش سايه اندازي، افزودن و حفظ کاه وکلش و بقایای گیاهی در سطح خاک که باعث کاهش دماي خاک و کاهش تبخیر مي شود و ایجادبادشکن ها از روشهاي غير مستقيم در مبارزه با تنش گرمايي است.

کافی زاده، روشهاي مديريتي که در طول دوره رشد گياه يا بهره برداري از باغات، استفاده از مواد ضد تعرق روي برگها و اندامهاي گياه، افزايش آبياري سطحي و باراني، استفاده از اطلاعات هواشناسي کشاورزي، اصلاح مناطق پراکنش ارقام زراعي را از روشهاي مستقيم مبارزه با تنش گرمايي برشمرد.

وی افزود:به دلیل افزایش دمای هوا و ادامه خشکسالی از ابتدای سال جاری تاکنون به محصولات کشاورزی، خسارات سنگینی وارد شده که میزان دقیق خسارت در دست بررسی است.

*هر کولر 19 لیتر در ساعت آب برداشت می کند

مدیرعامل آبفای کاشان نیز با تاکید بر اینکه کاشان در منطقه گرم و خشک در حاشیه دشت کویر ایران قرار گرفته و با بحران جدی آب مواجه است گفت:میزان تبخیر بالا، متوسط بارندگی سالانه نصف متوسط بارندگی کشور و یک ششم بارندگی در جهان است.

محمدرضا اسدی با اشاره به اینکه میزان تبخیر در جهان 700 میلی لیتر و در ایران دو هزار و 100 و در کاشان سه هزار میلی لیتر است افزود: سرانه مصرف روزانه آب در ایران 200لیتر ، در جهان 150 لیتر و در کاشان در برخی ماه های سال از جمله تابستان به بیش از دو برابر متوسط جهانی می رسد.

وی، افزود: میزان مصرف روزانه آب در حال حاضر در این شهر به 105 هزارمتر مکعب رسیده که نسبت به سال گذشته پنج هزار متر مکعب افزایش داشته و اوج مصرف در چند سال گذشته به دلیل گرمای بی سابقه را مو جب شده است.

به گفته وی، یک کولر چهار هزار و پانصد ساعتی 19 لیتر آب برداشت می کند که این مقدار آب مصرفی کولرهای آبی در گرمای ۴۸ درجه کاشان به ۳۰۰ تا ۳۵۰ لیتر در شبانه روز هم می‌رسدکه حاصل ضرب آن در حدود ۱۰۰ هزار خانوار کاشانی که هر کدام به طور متوسط ۲ کولر دارند، رقم قابل توجهی می‌شود.

رییس هیات مدیره شرکت آبفای کاشان در پایان با تاکید بر اینکه گرما عامل افزایش مصرف آب ، استحمام و شستشو است گفت:ذخایر راهبردی آب منطقه در حال تمام شدن است، برداشت بی رویه از منابع زیرزمینی آب در این منطقه باعث تغییر جهت آب های زیرزمینی و هجوم آب های شور از طرف دریاچه نمک به سمت منابع اندک آب شیرین شده است.

اسدی افزود: گرما و خشکسالی و مصرف بی رویه منابع آبی زیرزمینی جهت مقاصد کشاورزی در دهه های اخیر افت سطح آب های زیرزمینی دشت کاشان و تشدید فرونشست زمین را سبب شده است.

وی گفت: برداشت ما از سفره‌های زیرزمینی کاشان در تمام بخش‌ها حدود ۴۴۰ میلیون متر مکعب است در حالیکه آورد آن ۴۰۰ میلیون متر مکعب است.

به گفته وی، هر شهروند کاشانی به طور متوسط روزانه 200 ليتر آب مصرف مي‌کند که اگر جمعيت 500 هزار نفري کاشان روزانه فقط يک ليتر در مصرف آب صرفه‌جویی کند با مشکل کم آبي مواجه نخواهدشد.

گزارش از حرمت سادات متولی

انتهای پیام/م