باشگاه خبرنگاران جوان - وزارت نفت طی یک سال اخیر دستاورد‌های کلیدی در سه محور سازمان کشور‌های صادرکننده نفت (اوپک)، مجمع کشور‌های صادرکننده گاز (GECF) و مجمع بین‌المللی انرژی (IEF) داشته است؛ برای مثال با هدف تثبیت جایگاه ایران در بازار جهانی نفت، جمهوری اسلامی ایران در اجلاس ۱۸۹ کنفرانس اوپک که ۲۰ آذر ۱۴۰۳ برگزار شد، به‌عنوان رئیس کنفرانس وزارتی اوپک برای سال ۲۰۲۵ انتخاب شد. این انتخاب با توجه به شرایط حساس بازار جهانی نفت و برگزاری نهمین سمینار بین‌المللی اوپک در تیر ۱۴۰۴، فرصتی ارزشمند برای توسعه دیپلماسی انرژی ایران فراهم کرده است، کارشناسان معتقدند این موقعیت می‌تواند به تقویت نفوذ ایران در تصمیم‌گیری‌های کلان بازار نفت منجر شود.

برگزاری نهمین سمینار بین‌المللی اوپک در تیر ۱۴۰۴، فرصتی ارزشمند برای توسعه دیپلماسی انرژی ایران فراهم کرده است، همچنین نقش‌آفرینی ایران در ایجاد همگرایی میان اعضای اوپک و تولیدکنندگان غیراوپکی برای اتخاذ تصمیم‌های کلیدی، بار‌ها مورد تحسین قرار گرفته است. وزارت نفت همچنین گزارش‌های تحلیلی دوره‌ای از تحولات بازار جهانی نفت و فرآورده‌های نفتی تهیه و ارائه کرده که به‌عنوان ابزاری مهم برای تصمیم‌گیری‌های راهبردی در این سازمان مورد استفاده قرار گرفته است. این اقدام‌ها نشان‌دهنده تعهد ایران به شفافیت و همکاری در سطح بین‌المللی است.

میزبانی موفق و تقویت امنیت ملی

یکی از نقاط عطف عملکرد وزارت نفت در سال ۱۴۰۳، میزبانی موفقیت‌آمیز بیست‌وششمین اجلاس وزارتی مجمع کشور‌های صادرکننده گاز در تاریخ ۱۸ آذر در تهران بود. این اجلاس با حضور وزرای ۱۲ کشور عضو اصلی شامل الجزایر، بولیوی، مصر، گینه استوایی، ایران، لیبی، نیجریه، قطر، روسیه، ترینیداد و توباگو، امارات متحده عربی و ونزوئلا، همچنین پنج کشور ناظر (آذربایجان، عراق، موزامبیک، موریتانی و سنگال) و نمایندگان عمان به‌عنوان میهمان برگزار شد.

برگزاری این رویداد در شرایط سیاسی حساس منطقه از منظر سیاسی دستاوردی بزرگ برای اثبات امنیت و ثبات ایران در عرصه بین‌المللی به شمار می‌رود. وزارت نفت با پیگیری‌های مستمر موفق شد این اجلاس را به‌صورت حضوری و با مشارکت بالای اعضا برگزار کند. بیانیه نهایی اجلاس که نتیجه توافق جمعی وزرا بود، مواضع مهم سیاسی و ژئوپلیتیکی ایران را منعکس کرد. ازجمله موارد کلیدی درج‌شده در این بیانیه می‌توان به «ابراز نگرانی عمیق درباره تشدید تنش‌های ژئوپلیتیکی در خاورمیانه و حملات عامدانه علیه ایران» و «تأکید بر همبستگی با مردم خاورمیانه و تسلیت به قربانیان خشونت در منطقه» اشاره کرد.

همچنین ایران موفق شد از تغییر اساسنامه مجمع برای افزایش دوره دبیرکلی از ۲+۲ به ۳+۳ سال جلوگیری کند که نشان‌دهنده نفوذ دیپلماتیک کشور در این نهاد است. گفت‌و‌گو‌های اجلاس همچنین بر چالش‌ها و فرصت‌های صنعت گاز، ازجمله امنیت عرضه، پایداری زیست‌محیطی و همکاری‌های فناورانه متمرکز بود که زمینه‌ساز تقویت جایگاه ایران به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین دارندگان ذخایر گازی جهان شد.

لزوم سیاست‌زدایی از بخش انرژی جهان

تأثیرگذاری بر سیاست‌های کلان انرژی مجمع بین‌المللی انرژی (IEF) با حضور وزرای نفت و انرژی ۷۲ کشور تولیدکننده، مصرف‌کننده و ترانزیت‌کننده انرژی، بستری برای تعیین خط‌مشی کلان انرژی جهان است. ایران به‌عنوان عضو دائم هیئت اجرایی این مجمع، با وجود تحریم‌های ظالمانه ایالات متحده، حضوری هدفمند و مقتدرانه در نشست هیئت اجرایی (که سالی دو بار برگزار می‌شود) داشته و موفق به تبیین مواضع خود در راستای حداکثرسازی منافع ملی شده است.

نمایندگان وزارت نفت در این نشست، ضمن دفاع از حقوق تولیدکنندگان به‌ویژه ایران، بر لزوم سیاست‌زدایی از بخش انرژی تأکید کرده و از تصویب تصمیم‌هایی که به ضرر کشور‌های تولیدکننده باشد، جلوگیری کرده‌اند. ایران همچنین به‌عنوان دومین دارنده بزرگ ذخایر گازی جهان، در مباحث مربوط به «گذار انرژی» نقش فعالی ایفا کرده و با ترویج گاز طبیعی به‌عنوان سوختی به‌نسبت پاک، کشور‌های مصرف‌کننده را به سرمایه‌گذاری و انتقال فناوری در این حوزه تشویق کرده است.

این تلاش‌ها با هدف توسعه صنعت گاز کشور و افزایش درآمد‌های ارزی از صادرات گاز صورت گرفته است. یکی از دستاورد‌های مهم دیگر، جلوگیری از تعلیق عضویت ایران در این مجمع به دلیل عدم پرداخت حق عضویت از سال ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۴ بود. با وجود مشکلات ناشی از تحریم‌ها و نبود دسترسی به سوئیفت، ایران با ارائه مستندات لازم، اعضا را متقاعد کرد که عضویت و حق رأی خود را حفظ کند. در نهایت، در سه ماهه سوم سال ۲۰۲۴، با همکاری شرکت ملی نفت ایران، معوقات حق عضویت از سال ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۳ پرداخت و نگرانی‌ها درباره تعلیق عضویت برطرف شد. پرداخت حق عضویت سال‌های ۲۰۲۴ و ۲۰۲۵ نیز در دستور کار قرار دارد.

تقویت دیپلماسی انرژی و تثبیت جایگاه جهانی

عملکرد وزارت نفت دولت چهاردهم در حوزه سازمان‌ها و مجامع بین‌المللی انرژی نشان‌دهنده تعهد این وزارتخانه به تقویت دیپلماسی انرژی و دفاع از منافع ملی است. انتخاب ایران به‌عنوان رئیس کنفرانس اوپک در سال ۲۰۲۵، میزبانی موفق اجلاس GECF در تهران و نقش‌آفرینی فعال در IEF، همگی گواهی بر موفقیت ایران در تثبیت جایگاه خود در بازار‌های جهانی انرژی هستند. این دستاورد‌ها نه‌تنها از منظر اقتصادی، بلکه از دیدگاه سیاسی و ژئوپلیتیکی نیز اهمیت بسزایی دارند و نویدبخش آینده‌ای روشن برای صنعت نفت و گاز کشور در عرصه بین‌المللی هستند.

منبع: شانا