باشگاه خبرنگاران جوان - کتله خور از طولانی‌ترین غار خشکی و آهکی کشف شده در دنیا است که کیفیت بلور‌ها و قندیل‌ها، زیبایی و تعدد طبقاتش، آن را به یک نمونه منحصر‌به‌فرد تبدیل کرده است و کارکردی بین المللی به عنوان یک جاذبه گردشگری دارد.

این جاذبه‌ بی‌بدیل که در فاصله تقریبی ۱۵۰ کیلومتر از شهر زنجان قرار دارد، عمیق‌ترین غار ایران است که تاکنون شناسایی شده در وصف زیبایی این غار همین بس که اگر غار علیصدر همدان به دریاچه آبی‌اش می‌بالد، کتله خور اوج شکوه اشکال آهکی را اعم از چکیده و چکنده به تصویر کشیده است.

 بلور‌های آهکی که منظره بی‌نظیری را در جای‌جای کتله خور پدید آورده‌اند.کتله به معنی کوه کم ارتفاع است. از آنجا که غار نیز در دل چنین کوهی قرار دارد، واژه کتله را به عنوان بخش اول نام برگزیده‌اند.

خور نیز معنای خورشید را می‌دهد که به عنوان بخش دوم اسم غار انتخاب شده ؛کتله خور نیز به معنی کوهی است که خورشید از پشت آن طلوع می‌کند.

غار کتله خور در دل کوه ساقیزلو قرار دارد و از نوع غار‌های خشکی‌آبی ایران است و نخستین‌بار این غار آهکی در سال ۱۳۰۰ هجری شمسی کشف شد و حدود ۳۰ سال بعد در سال ۱۳۳۱ به ثبت ملی رسید.

این غار تاکنون طولانی‌ترین غار شناسایی شده در ایران می‌دانند که نزدیک به ۱۳ هزار متر طول دارد و دارای هفت طبقه است که از این تعداد فقط سه طبقه تاکنون به طور کامل شناسایی شده و حاصل فرسایش آهکی است و قدمتش به ۱۲۰ میلیون سال پیش می‌رسد. طبقات رویی غار خشک و طبقات زیرین آن دارای آب است.

همچنین از نظر اهمیت توریستی دومین غار ایران پس از غار علیصدر همدان می‌دانند.

قسمتی از غار که برای بازدید گردشگران آماده‌سازی شده است، در طبقه اول قرار دارد و شامل دو بخش دالان و تالار است. ندیل‌های زیبا و انواع اشکال چکنده (استالاکتیت) و چکیده (استالاگمیت)، اشکال گل کلمی و خوشه انگوری بخش مهمی از زیبایی‌های این غار هستند که به هنگام بازدید غرق تماشای آنها خواهید شد.

ستون‌های آهکی عظیم که از به هم پیوستن استالاکتیت‌ها و استالاگمیت‌ها شکل گرفته‌اند، از دیگر پدیده‌های دیدنی غار کتله خور به شمار می‌روند که مانع از فروریختن سقف غار هم می‌شوند.

شگفت انگیزترین غار‌های ایران

غار کتله خور زنجان با آیین‌های مردم گرماب و روستا‌های اطراف نیز گره خورده و در آن شاهد رسم عروس‌گردانی می‌توان بود. ماجرا از این قرار است که پس از اتمام مراسم عروسی و پیش از آنکه عروس و داماد به خانه خود بروند، همراه میهمانان به داخل غار کتله خور می‌روند و پس از کمی گشت و گذار در تالار عروس و داماد غار، به جشن و پایکوبی می‌پردازند. به باور مردم محلی این کار برای عروس و داماد یمن و برکت به همراه دارد و باعث خوشبختی آنان می‌شود. 

برای بازدید از غار کتله خور باید به شهر گرماب از توابع شهرستان خدابنده استان زنجان بروید. به این منظور شهر‌های زنجان و همدان نزدیکترین مراکز استانی به شهر گرماب و غار کتله خور هستند.