باشگاه خبرنگاران جوان؛ عاشوری – سازمان ملل متحد سوم مارس برابر با ۱۲ اسفند را به عنوان «روز جهانی حیات وحش» اعلام کرده است. این روز امسال با شعار «تأمین مالی برای حفاظت از حیات وحش؛ سرمایه گذاری روی مردم و سیاره» نامگذاری شده است.

تورج صادقی، معاونت محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی استان گیلان در این خصوص می‌گوید: پایداری بوم سازگان‌ها به تنوع زیستی و به طور ویژه به بقاء گونه‌های شاخص و کلیدی آنها وابسته است و گونه‌های کلیدی که همانند چتری برای حفظ سایر گونه‌ها در طبیعت عمل می‌کنند، از درجه حساسیت و آسیب پذیری بالایی در برابر عوامل نامساعد محیطی و دخالت‌های بی رویه برخوردار هستند.

به گفته او، تغییرات جمعیتی و شرایط کیفی زیست گونه‌های شاخص، معیار مناسبی برای بیان میزان مداخلات انسانی و دستکاری انسان‌ها بر محیط زیست طبیعی است.

بازدید از موزه تنوع زیستی گیلان امروز رایگان است

حسین علی نژاد، رئیس اداره نظارت بر حیات وحش استان گیلان هم گفت: مجمع عمومی سازمان ملل متحد (UNGA) در سال ۲۰۱۳ در شصت و هشتمین نشست خود؛ سوم مارس مصادف با ۱۲ اسفند ماه را به عنوان روز جهانی حیات وحش اعلام کرد.

او افزود: به همین مناسبت، بازدید از موزه‌ تاریخ طبیعی و تنوع زیستی گیلان واقع در طبقه همکف اداره کل حفاظت محیط زیست استان با توجه به نقش و اهمیت بی بدیل خود در معرفی و نمایش گونه‌های ارزشمند تنوع زیستی رایگان است.

رئیس اداره نظارت بر حیات وحش گیلان تصریح کرد: این اقدام علاوه بر شناساندن هرچه بیشتر زیست بوم‌های مختلف و گونه‌های حیات وحش، ارزش حفظ و نگهداری تنوع زیستی را به عموم یادآوری می‌کند.

موزه تاریخ طبیعی و تنوع زیستی گیلان واقع در طبقه همکف اداره کل حفاظت محیط زیست استان با داشتن بیش از ٣٠٠ نمونه تاکسیدرمی (پوست آرایی شده) از پستانداران، پرندگان، خزندگان و دوزیستان و نیز مجموعه‌ای زیبا از حشرات، کانی ها، مرجان‌ها و سنگواره‌ها و گیاهان در مقیاسی کوچک برای علاقه‌مندان به نمایش گذاشته است و سالانه چند صد نفر با هدف آموزش از این موزه دیدن می‌کنند.

گیلان یکی از متنوع‌ترین استان‌ها در تنوع زیستی ایران

این استان یکی از متنوع‌ترین تنوع زیستی ایران را دارا است، حدود ۴۵ درصد از گونه‌های جانوری کشور در این استان جای گرفته است و حیواناتی چون مرال، شوکا، کل و بز، قوچ و میش، گراز، پلنگ، سیاھگوش، گربه جنگلی، گربه وحشی، گرگ، شغال، روباه معمولی، کفتار، خرس قھوه‌ای، راسو، خارپشت اروپایی، شنگ، رودک، سمور، فک خزری، راکون، خفاش، خرگوش، موش صحرایی و تشی از مهمترین گونه‌های جانوری گیلان است.

در عین حال آلودگی‌های محیط زیستی از جمله آلودگی خاک، آب و هوا، تخریب زیستگاه‌های اصلی استان مانند جنگل ها، مراتع، تالاب‌ها و محیط زیست کوهستان، افزایش بی رویه سلاح‌های شکاری از جمله عوامل تهدیدکننده حیات وحش در گیلان است که در صورت کنترل نشدن، این ظرفیت‌ها را با آسیب جدی رو‌به‌رو خواهد کرد. 

توجه به ارزش‌های متنوع گونه‌های جانوری در برنامه ریزی‌های توسعه، ایجاد حس حمایت از حیات وحش در سطوح جامعه، انجام پژوهش کاربردی و بنیادی به منظور شناخت و مدیریت گونه‌های جانوری و احیای زیستگاه و جمعیت آنها، فراهم کردن امکانات، تجهیزات و نیروی کیفی و کمی مورد نیاز حفاظتی و جلوگیری از تخریب زیستگاه‌ها نیز از جمله مواردی است که می‌تواند شرایطی مطلوب را برای پویایی و پایداری گونه‌های جانوری کشور و زیستگاه‌های آنها فراهم کند.

آموزش زیست بوم تالابی و پرندگان در پناهگاه حیات وحش سلکه 

همچنین برگزاری دوره‌های آموزشی آشنایی با پرندگان مهاجر در خانه محیط زیست پناهگاه حیات وحش سلکه یکی از برنامه‌های حفاظت از محیط زیست و حیات وحش استان است که هر از گاهی اجرا می‌شود.

امین آقایی، رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان صومعه سرا با اعلام این مطلب از حضور جمعی از دانش آموزان شهرستان انزلی در خانه محیط زیست پناهگاه حیات وحش سلکه برای آموزش با استفاده از وسایل موجود و پرنده نگری خبر داد.

به گفته او، این دوره آشنایی با زیست بوم و پرندگان تالابی به خصوص پرندگان مهاجر زمستان گذران که در پناهگاه حیات وحش سلکه زیست می‌کنند، برای حدودا ۵۰ نفر از دانش آموزان در خانه محیط زیست شهرستان صومعه سرا برگزار شد و در ادامه این دانش آموزان به وسیله دوربین‌های چشمی از برجک مربوطه با رعایت کلیه جوانب حفاظتی اقدام به پرنده نگری کردند.

رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان صومعه سرا تصریح کرد: خانه محیط زیست صومعه سرا با توجه به پناهگاه سلکه با اهتمام محیط بانان محیط زیست مأمن مناسبی برای پرندگان و همچنین مکان بسیار مفیدی برای آموزش در خصوص زیست بوم تالابی و پرندگان در سطح استان گیلان است.

تالاب سلکه در بخش جنوبی تالاب بین المللی انزلی و در محدوده شهرستان صومعه‌سرا به عنوان «پناهگاه حیات وحش» مورد حفاظت اداره کل حفاظت محیط زیست گیلان قرار دارد و یکی از زیستگاه‌های مهم زمستان‌گذرانی پرندگان آبزی آبچر در استان است.

گیلان میزبان مهمترین گونه‌های حیات وحش

بنا بر اعلام معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی گیلان، محیط زیست این استان دارای ١٥ منطقه تحت مدیریت شامل یک پارک ملی، ۴ اثر طبیعی ملی، ۵ پناهگاه حیات وحش و ۵ منطقه حفاظت شده است. این استان همچنین ۶ منطقه شکار ممنوع (اشکورات، استیل، ناو اسالم، دیلمان درفک، اژدهابلوچ و جیرنده) دارد.

گونه‌های جانوری همچون بزرگترین گیاهخوار (مرال)، گوشتخوار (خرس قهوه‌ای) و بزرگترین گربه‌سانان (پلنگ) کشور در گیلان جای گرفته است. وجود تنها پستاندار گوشتخوار آب‌های داخلی کشور (شنگ) و تنها پستاندار دریای کاسپین (فک خزری) از دیگر ویژگی‌های مهم محیط زیست استان است.

این استان اکوسیستم‌های متنوع بسیاری از نظر دریایی، تالابی، رودخانه‌ای، جنگلی، کوهستانی و مرتعی با تنوع زیستی فراوان دارد. وجود طیف گسترده‌ای از تغییرات آب و هوایی و همچنین اقلیمی با کم و زیاد شدن ارتفاع و زیستگاه گونه‌های جانوری و گیاهی منجر شده است تا گیلان با وجود مساحت کم، یکی از متنوعترین گونه‌های جانوری و گیاهی را در خود جای دهد.

گیلان میزبان مهمترین گونه‌های کلیدی و شاخص جنگل‌های هیرکانی شمال نظیر مرال، شوکا، خرس قهوه‌ای و نیز بزرگترین جمعیت پلنگ ایرانی است که حفاظت و پویایی جمعیت آنها نیازمند توجه ویژه همگانی را طلب می‌کند.