باشگاه خبرنگاران جوان؛ زهره شعبانی _تصور کنید  مزرعه‌ای که به امید برداشت محصول، شبانه‌روز آبیاری شده است. حال، با هر گامی که به سمت مزرعه برمی‌داریم، زمین خشک و ترک‌خورده زیر پاهایمان، صدای فریاد طبیعت را می‌شنویم. چاه‌های غیرمجاز، به‌مانند زخم‌ های عمیقی بر پیکره کهک، هر روز بیشتر و بیشتر از منابع آب زیرزمینی می‌بلعند.

کهک، یکی از مناطق خشک و کم‌آب ایران است که سال‌ها با مسئله کمبود آب دست و پنجه نرم می‌کند. در این منطقه، تعداد زیادی چاه غیرمجاز وجود دارد که به‌صورت غیرقانونی حفر شده‌ و منابع آب زیرزمینی را نشانه رفته اند.

کهک زخمی از چاه‌های غیرمجاز

آمار‌ها نشان می‌دهد بیشترین چاه‌های غیر مجاز در کهک است؛ موضوع چاه‌های غیرمجاز به‌ویژه در مناطق خشک و کم‌آب مانند کهک، از اهمیت بسیاری برخوردار است. استفاده از چاه‌های غیرمجاز، نه تنها منابع آبی را تهدید می‌کند بلکه محیط زیست و اقتصاد منطقه را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد.

۷۸ درصد چاه‌های این شهرستان غیرمجاز است

گلچین پور، فرماندار شهرستان می گوید:کهک از ۹۰۰ حلقه چاه این شهرستان ۷۰۰ حلقه چاه غیرمجاز است، این چاه‌ها باید پلمب شوند، اما اقدامات کافی انجام نمی‌شود و باید جدیت بیشتری در پیگیری‌ها به کار گرفته شود.

او افزود:مسئولیت اصلی بر عهده آب منطقه‌ای است. آب منطقه‌ای باید شکایت خود را به دادستانی یا دادگاه ارجاع دهد و حکم پلمب دریافت کند. البته روند کار در جریان است، اما به نظر می‌رسد نسبت به سال گذشته، جدیت کمتری در این زمینه وجود دارد.

به گفته او با توجه به اینکه این منطقه گردشگری است، بسیاری از چاه‌های غیرمجاز در مناطق ویلایی و خارج از الگوی مصرف قرار دارند. این چاه‌ها باید پلمب شوند و اقدامات کنترلی شرکت آبفا و آب منطقه‌ای باید تقویت شود.

حل معضل چاه‌های غیر مجاز کهک این نیازمند همکاری دستگاه‌ها و قوه قضاییه

محمد دانشور، معاون حفاظت و بهره‌برداری از منابع آب شرکت آب منطقه‌ای قم در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان گفت: از ۷۵۰ حلقه چاه غیرمجاز شناسایی شده، ۲۶۰ حلقه مهر و موم شده‌اند.

او با بیان اینکه حل معضل چاه‌های غیر مجاز این شهرستان این نیازمند همکاری دستگاه‌های مختلف و قوه قضاییه است، گفت: سال گذشته، با دستور قضایی، در عرض دو و نیم ماه عملیات پلمب انجام شد، اما به دلیل اعتراضات زیاد، دادستان دستور توقف داد و مقرر شد که هر چاه به صورت جداگانه بررسی شود تا مشخص شود که آیا مجاز است یا خیر؟

دانشور گفت: آمار غیررسمی نشان می‌دهد که تعداد چاه‌های غیرمجاز بیشتر از ۷۵۰ حلقه است و بسیاری از آنها ثبت نشده‌اند. برخی از این چاه‌ها در حریم قنات‌ها قرار دارند و باعث خشک شدن قنات‌ها می‌شوند که تأمین آب شرب را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

او افزود: سال گذشته، اولویت بر حفظ قنات‌ها قرار گرفت. این اقدامات در راستای اجرای طرح احیا و تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی و صیانت از منابع آبی انجام شده است. تاکنون ۳۹۰ حلقه چاه غیرمجاز در قم مسدود شده‌اند و ۶۷۰ دستگاه کنتور هوشمند بر روی چاه‌ها نصب شده است تا نظارت بر برداشت آب از منابع آب بهبود یابد

آن سوی حفاری چاه‌های غیرمجاز

به گفته کارشناسان کمبود آب نیاز مبرم به آب برای کشاورزی و شرب، کشاورزان و ساکنان محلی را به سمت حفاری چاه‌های غیرمجاز سوق می‌دهد.

 عدم وجود نظارت‌های کافی و نبود مجازات‌های سخت‌گیرانه راه را برای حفاری چاه‌های غیرمجاز باز می‌کند.

برخی افراد به دلیل فشار‌های اقتصادی، اقدام به حفاری چاه‌های غیرمجاز می‌کنند تا از منابع آبی بهره‌برداری کنند.

ارمغان تلخ حفاری غیر مجاز

کارشناسان می‌گویند:استفاده بی‌رویه از چاه‌های غیرمجاز، باعث کاهش شدید منابع آب زیرزمینی و افت سطح آب در منطقه شده است.

همچنین حفاری چاه‌های غیرمجاز باعث تخریب زیستگاه‌های طبیعی و کاهش تنوع زیستی می‌شود. کاهش منابع آب، مشکلات اجتماعی و اقتصادی متعددی از جمله کاهش محصولات کشاورزی، بیکاری و مهاجرت را را به دنبال دارد.

ضرورت حفظ منابع آبی کهک

به زعم کارشناسان افزایش نظارت‌ها و اعمال مجازات‌های سنگین برای حفاری چاه‌های غیرمجاز، آموزش و آگاهی‌رسانی برگزاری کمپین‌های آموزشی و افزایش آگاهی عمومی در مورد عواقب حفاری چاه‌های غیرمجا و استفاده از فناوری‌های نوین برای مدیریت منابع آب و کاهش مصرف بی‌رویه ضروری به نظر می‌رسد..

اینکه ۷۰۰ حلقه چاه غیرمجاز در این منطقه وجود دارد و نیاز به پلمب دارند، نشان‌دهنده جدیت مسئله و نیاز به اقدامات فوری و موثر است. نظارت‌های بیشتر و جدیت در پیگیری این موضوع می‌تواند به حفظ منابع آب منطقه کمک کند.

خطرات چاه‌های غیرمجاز و فرونشست زمین

مهدوی، کارشناس شرکت آب منطقه‌ای قم می‌گوید:یکی از مهم‌ترین پیامد‌های حفاری و استفاده غیرمجاز از چاه‌ها، فرونشست زمین است.

او افزود:فرونشست زمین پدیده‌ای است که در آن سطح زمین به علت کاهش آب زیرزمینی و از دست رفتن حجم توده‌های خاک، به‌تدریج یا ناگهانی فرو می‌ریزد. این پدیده می‌تواند تأثیرات جبران‌ناپذیری بر محیط زیست، زیرساخت‌ها و زندگی مردم داشته باشد.

مهدوی گفت: چاه‌های غیرمجاز با برداشت بیش از حد از منابع آب زیرزمینی، باعث کاهش شدید سطح آب زیرزمینی می‌شوند. این کاهش منجر به از دست رفتن توده‌های خاک و فرونشست زمین می‌شود.

او افزود:فرونشست زمین می‌تواند به زیرساخت‌های شهری مانند جاده‌ها، پل‌ها و ساختمان‌ها آسیب برساند. این امر نیاز به هزینه‌های بالای تعمیر و بازسازی دارد.

کارشناس شرکت آب منطقه‌ای قم می‌گوید:فرونشست زمین می‌تواند به زمین‌های کشاورزی و محصولات آسیب برساند و بازدهی زراعی را کاهش دهد. این موضوع باعث ضرر‌های اقتصادی زیادی برای کشاورزان می‌شود.

او افزود: فرونشست زمین می‌تواند زیستگاه‌های طبیعی را تخریب کرده و باعث کاهش تنوع زیستی شود. این پدیده می‌تواند تأثیرات منفی بر اکوسیستم‌های محلی داشته باشد و در مناطق مسکونی، فرونشست زمین می‌تواند به ساختمان‌ها و منازل آسیب رسانده و زندگی ساکنان را به خطر بیاندازد.

چاه‌های غیرمجاز در کهک، یک مشکل جدی است که نیاز به توجه فوری و اقدامات موثر دارد. می‌توان با نظارت بیشتر و اعمال قوانین سخت‌گیرانه‌تر و استفاده از فناوری‌های نوین، جلوی حفاری و استفاده از چاه‌های غیرمجاز گرفته شود. با توجه به این خطرات جدی، نیاز است که همه افراد جامعه، از مسئولان تا شهروندان با پدیده چاه‌های غیرمجاز و فرونشست زمین همکاری کنند تا از آینده‌ای بهتر برای منطقه کهک و سایر مناطق مشابه اطمینان حاصل شود.

تنها نظاره‌گر نباشیم. اگر امروز اقدام نکنیم، فردا دیر خواهد بود. آینده کهک، در گروی تصمیمات و اقدامات امروز ماست. بیایید همگی دست به دست هم دهیم و با جدیت بیشتری این بحران را مدیریت کنیم، تا کهک بار دیگر سبز و پربار شود.