مرکز رسانه و روابط عمومی مرکز ملی فضای مجازی در دوازدهمین گزارش از پرونده ویژه «فضای مجازی و حکمرانی کشورها»، به موضوع قانون‌گذاری و حکمرانی فضای مجازی در کشور کانادا می‌پردازد و ابعاد مختلف قوانین و سیاست‌های حاکم بر فضای مجازی این کشور را بررسی می‌کند.

معروف است که «کانادا یک جامعه برخط است» چراکه کانادایی‌ها از سایر کشور‌های جهان زمان بیشتری را در اینترنت سپری می‌کنند.

کشور کانادا واقع در شمال قاره آمریکای شمالی از جمله کشور‌های عضو اتحادیه مشترک المنافع است که پادشاه انگلستان با تعیین یک فرماندار کل در این کشور‌ها کماکان اعمال نفوذ دارد، اما تصمیمات سیاسی و قانون‌گذاری آنها مستقل انجام می‌شود.

این کشور به دلیل سیاست‌های مهاجرتی خود کشوری با تنوع ملیت‌های مختلف به شمار می‌رود و جمعیت آن روبه افزایش است.

اولین دسترسی به اینترنت در کانادا در سال ۱۹۸۸ اتفاق افتاد. در آن زمان، کانادا به شبکه‌ی اینترنت جهانی متصل شد و از طریق گروه تحقیقاتی به نام CANARIE به تبادل اطلاعات پرداخت.

در اوایل، تعداد کاربران اینترنت در کانادا بسیار محدود بود، ولی به تدریج با رشد تکنولوژی و افزایش دسترسی به اینترنت، این تعداد در دهه ۱۹۹۰ و ۲۰۰۰ به سرعت افزایش پیدا کرد.

براساس برآورد‌های متعلق به جامعه کانادا، در سال گذشته میلادی از میان جمعیت ۴۰ میلیونی این کشور، ۳۶.۴۷ میلیون کاربر ثابت اینترنت وجود داشت که حدودا ۹۴ درصد جمعیت را شامل می‌شد.

همچنین کانادا ۳۱ میلیون کاربر رسانه‌های اجتماعی دارد که معادل ۸۲ درصد از جمعیت این کشور است.

شبکه‌های اجتماعی پرکاربر؛ از فیسبوک تا لینکدین!

در میان شبکه‌های اجتماعی پرکاربرد در کانادا، فیسبوک با ۲۶ میلیون کاربر تقریباً ۷۳ درصد جمعیت را دربر می‌گیرد و بیشترین آمار را به خود اختصاص داده است؛ در رتبه دوم شبکه اجتماعی لینکدین (linkedin) قرار دارد که ۲۳ میلیون کاربر کانادایی دارد.

لینکدین یک شبکه اجتماعی تجاری و اشتغال‌محور آمریکایی است؛ علت استفاده زیاد از آن در کانادا به سیاست مهاجرپذیری این کشور برمی گردد و افرادی که به این کشور وارد می‌شوند با استفاده از این پلتفرم به جستجوی کار می‌پردازند.در رتبه‌های بعدی اینستاگرام و تیک تاک قرار دارند.

همچنین در میان پیام رسان‌ها نیز، ۶۰ درصد از جمعیت کاربران از فیس بوک مسنجر استفاده می‌کنند؛ همچنین واتساپ، فیس تایم (برنامه تماس اختصاصی شرکت اپل) و آی مسنجر) (iMessenger در رتبه‌های بعدی قرار دارند.

با توجه به ضریب نفوذ بالای اینترنت در کشور کانادا، قوانین متعددی از سال‌های گذشته تاکنون برای نظارت بر فضای مجازی و پلتفرم‌ها در کانادا تصویب شده است که با توجه به نیاز زمان به روزرسانی می‌شود. در این گزارش به بررسی این قوانین می‌پردازیم:

قانون حفاظت از اطلاعات شخصی و اسناد الکترونیکی ۲۰۰۰

قانون حفاظت از اطلاعات شخصی و اسناد الکترونیکی کانادا با هدف تنظیم نحوه جمع آوری، استفاده و افشای اطلاعات شخصی توسط سازمان‌های تجاری در سراسر کانادا (به استثنای ایالت‌های کبک، آلبرتا، و بریتیش کلمبیا که قوانین حریم خصوصی خاص خود را دارند) تدوین شده است.

براساس این قانون سازمان‌ها باید قبل از جمع آوری اطلاعات شخصی، هدفی را که اطلاعات برای آن جمع آوری می‌شوند، مشخص کنند.

همچنین سازمان‌ها موظفند پیش از جمع آوری، استفاده یا افشای اطلاعات شخصی، رضایت آگاهانه فرد را دریافت کنند. سازمان‌ها باید اطلاعات شخصی را تنها برای اهدافی که اعلام کرده‌اند استفاده یا افشا کنند و پس از آنکه دیگر نیازی به آن اطلاعات ندارند باید آنها را حذف کنند.

همچنین براساس این قانون افراد حق دارند به اطلاعات شخصی خود که توسط یک سازمان نگهداری می‌شود دسترسی داشته باشند و درخواست اصلاح آن را بدهند. از سویی سازمان‌ها تنها مجاز به جمع آوری اطلاعاتی هستند که برای اهداف مشخص شده ضروری است و اطلاعات غیرضروری نباید جمع آوری شود.

قانون مبارزه با هرزنامه‌ها ۲۰۱۰

هدف اصلی قانون مبارزه با هرزنامه‌ها، محافظت از شهروندان کانادا در برابر هرزنامه‌های الکترونیکی، نرم افزار‌های مخرب و اقدامات کلاهبرداری مرتبط با فناوری‌های الکترونیکی است.

طبق این قانون، هر سازمان یا فردی که قصد دارد پیام‌های الکترونیکی تجاری مثل ایمیل‌ها یا پیامک‌های تبلیغاتی به کاربران ارسال کند، باید ابتدا رضایت آگاهانه کاربر را دریافت کند.

همچنین هر پیام الکترونیکی طبق این قانون، باید شامل اطلاعاتی باشد که به طور واضح و مشخص هویت فرستنده را معرفی کند.

طبق این قانون، تمام پیام‌های تجاری باید حاوی گزینه‌ای باشند که کاربران به راحتی بتوانند از دریافت پیام‌های آتی انصراف دهند. گزینه لغو اشتراک باید ساده و بدون هزینه باشد، و سازمان‌ها موظفند درخواست‌های لغو اشتراک را در مدت ۱۰ روز عملی کنند.

همچنین این قانون استفاده یا توزیع نرم افزار‌های مخرب (مثل ویروس‌ها، تروجان‌ها و بدافزارها) از طریق پیام‌های الکترونیکی را ممنوع می‌کند.

قانون مقابله با آسیب‌های آنلاین ۲۰۲۴

طبق قانون مقابله با آسیب‌های آنلاین پلتفرم‌ها موظف هستند اقداماتی برای کاهش خطر مواجهه کاربران با محتوای مضر مانند نفرت پراکنی، تصاویر غیراخلاقی کودکان و محتوای تحریک کننده خشونت اتخاذ کنند؛ همچنین پلتفرم‌ها باید ویژگی‌های طراحی شده برای محافظت از کودکان، مانند تنظیمات مناسب برای سنین مختلف، را پیاده سازی کنند.

پلتفرم‌ها همچنین ملزم به حذف محتوای توزیع شده بدون رضایت (مثل تصاویر خصوصی) و محتوای سوءاستفاده جنسی از کودکان در عرض ۲۴ ساعت پس از گزارش آن هستند.

قانون آسیب‌های آنلاین به طور خاص ۷ دسته از محتوای مضر را هدف قرار می‌دهد: محتوایی که یک کودک را قربانی جنسی می‌کند یا یک بازمانده را دوباره قربانی می‌کند، محتوای صمیمی که بدون رضایت پخش می‌شود، محتوایی که نفرت پراکنی را ترویج می‌کند، محتوای مرتبط با افراط گرایی یا تروریسم خشونت آمیز، محتوای تحریک کننده خشونت، محتوای مورد استفاده برای سوءاستفاده از کودکان و محتوایی که کودک را وادار به آسیب رساندن به خود می‌کند.

تعهدات مربوط به این ۷ دسته از محتوای مضر تحت سه وظیفه سازماندهی می‌شود: وظیفه مسئولیت پذیری. وظیفه حمایت از کودکان و وظیفه غیرقابل دسترس ساختن مطالب خاص.

استراتژی ملی امنیت سایبری کانادا

استراتژی ملی امنیت سایبری کانادا یک چارچوب جامع برای حفاظت از زیرساخت‌های حیاتی کانادا در برابر تهدیدات سایبری است.

هدف این استراتژی تقویت مقاومت سایبری، بهبود توانایی‌های امنیتی و مقابله با تهدیدات رو به افزایش است.

این سیاست‎ها بر تقویت همکاری‌ها بین دولت، بخش خصوصی و نهاد‌های آکادمیک برای مقابله با تهدیدات سایبری تاکید دارند.

همچنین یکی از خطوط جدی این سیاست‌ها افزایش آگاهی و آمادگی مردم و کسب‌وکار‌ها در مواجهه با خطرات سایبری است.

نگاهی به نهاد‌های قانون‌گذار فضای مجازی

در کانادا، چندین سازمان و نهاد وجود دارند که نظارت بر فضای مجازی و اینترنت را بر عهده دارند. این نهاد‌ها معمولاً وظایف مربوط به سیاست‌گذاری، امنیت سایبری و حفاظت از حریم خصوصی را انجام می‌دهند. برخی از این نهاد‌ها عبارتند از کمیسیون ارتباطات کانادا (CRTC): این نهاد مسئول نظارت بر ارتباطات در کانادا است و به تنظیم بازار ارتباطات و رسانه‌ها می‌پردازد.

اداره حفاظت از اطلاعات و حریم خصوصی کاناد (OPC):این نهاد وظیفه نظارت بر اجرای قانون حفاظت از اطلاعات و حریم خصوصی را دارد و به حفاظت از حقوق حریم خصوصی افراد در فضای دیجیتال می‌پردازد.

مرکز امنیت سایبری کانادا (CCCS): این مرکز به شناسایی و مدیریت تهدیدات سایبری و ارائه مشاوره به نهاد‌های دولتی و خصوصی در زمینه امنیت سایبری می‌پردازد.