استان گلستان با داشتن چاه‌های متعدد آب کشاورزی و زیرساخت‌های مناسب، می‌تواند به یکی از قطب‌های مهم آبزی‌پروری کشور تبدیل شود.

استفاده از آب این چاه‌ها برای پرورش ماهی، نه تنها به بهره‌وری بهینه از منابع آبی کمک می‌کند، بلکه به افزایش تولید و تامین پروتئین حیوانی در منطقه نیز می‌انجامد و می‌تواند اشتغال‌زایی و درآمدزایی قابل توجهی را برای کشاورزان و اهالی منطقه به همراه داشته باشد.

پرورش ماهی در چاه‌های آب کشاورزی مزایای متعددی دارد. از جمله این مزایا می‌توان به کاهش هزینه‌های تولید، استفاده بهینه از منابع آبی، افزایش تولید محصولات پروتئینی و ایجاد اشتغال پایدار اشاره کرد.

همچنین، با توجه به کاهش منابع آبی و خشک‌سالی‌های مکرر در سال‌های گذشته، بهره‌گیری از چاه‌های آب کشاورزی برای پرورش ماهی می‌تواند راهکاری مؤثر برای مقابله با این چالش‌ها باشد.

استان گلستان با توجه به پتانسیل‌های بالای خود در زمینه آبزی‌پروری و وجود زیرساخت‌های مناسب، می‌تواند با بهره‌گیری از دانش فنی و تجربیات موفق در این زمینه، گام‌های مؤثری برای توسعه این صنعت بردارد. از این‌رو، حمایت از سرمایه‌گذاران و کارآفرینان در این حوزه، ایجاد تسهیلات مناسب و ارائه آموزش‌های تخصصی به کشاورزان، می‌تواند به تسریع روند توسعه و رونق پرورش ماهی در چاه‌های آب کشاورزی کمک کند.

در نهایت، توسعه پرورش ماهی در چاه‌های آب کشاورزی استان گلستان، نه تنها به بهبود وضعیت اقتصادی و اجتماعی منطقه منجر می‌شود، بلکه می‌تواند الگویی موفق برای سایر مناطق کشور نیز باشد که با همت و تلاش مسئولان، سرمایه‌گذاران و کشاورزان، می‌تواند آینده‌ای روشن و پایدار را برای صنعت آبزی‌پروری در گلستان رقم بزند.

چاه‌های کشاورزی فرصتی طلایی برای گسترش پرورش ماهی

طرح‌های پرورش ماهی با استفاده دو منظوره از چاه‌های آب کشاورزی در گلستان نیازمند توجه و حمایت بیشتری است تا از این ظرفیت به عنوان یکی از راه‌های افزایش بهره‌وری در استفاده از منابع آبی و افزایش درآمد بهره‌برداران این بخش، استفاده بهینه شود.

استان گلستان تا سال ۱۴۰۴ نیازمند نزدیک‌به ۱۰۰ میلیون مترمکعب آب برای بخش پرورش ماهی و آبزیان است که با توجه به تجربه دوره‌های خشکسالی و افزایش دمای استان، این نیاز آبی در آینده کاهش خواهد یافت که در این شرایط با بهره‌برداری همزمان از آب چاه‌های مجاز کشاورزی برای پرورش ماهی و کشاورزی ضمن حفظ تولید، فرصت‌های شغلی جدید در منطقه ایجاد خواهد شد.

این طرح در گلستان که دارای ۱۷ هزار حلقه چاه آب کشاورزی مجاز است، برای نخستین بار در سال ۹۶ به صورت آزمایشی توسط کارشناسان شیلات آغاز شد و در سال ۹۸ با ایجاد ۲۰۸ استخر پرورش ماهی در کنار چاه‌های آب کشاورزی، این طرح به بهره‌برداری رسید.

به گفته کارشناسان بخش کشاورزی گلستان، افزایش بهره‌وری آبی، توسعه صنعت ماهی‌گیری، ایجاد فرصت‌های شغلی جدید، تامین محصولات غذایی و کمک به توسعه صنعت گردشگری و جذب گردشگران در مناطق کشاورزی استان از جمله مزایای گسترش طرح‌های پرورش ماهی با بهره‌گیری از ظرفیت چاه‌های آب کشاورزی است.

یکی از کارشناسان حوزه آب در گلستان، اظهار کرد: پرورش ماهی سردابی و گرمابی در فصل غیرکشاورزی می‌تواند در زمین‌های آبخور چاه‌های کشاورزی حفر شده در آبخوان‌های سطحی با عمق کمتر از ۲۰ متر انجام شود. این طرح شامل حدود ۱۴ هزار حلقه از ۲۰ هزار حلقه چاه مجاز استان است.

بهره‌وری بهینه از منابع آبی با پرورش ماهی

سیدمحمد حسینی ادامه داد: با بازگرداندن آب پس از پرورش ماهی به آبخوان سطحی، بدون آسیب به منابع آب زیرزمینی و با احداث تاسیسات تغذیه مصنوعی، می‌توان به تولید پایدار و ایجاد فرصت‌های شغلی جدید دست یافت.

اجرای طرح‌های پرورش ماهی در جوار چاه‌های آب کشاورزی در گلستان توسط دستگاه‌های مرتبط در استان برای جذب متقاضیان علاقمند و سرمایه‌گذاری در این زمینه با جدیت در دست پیگیری و اجرا است. نمونه بارز آن بهره‌برداری از طرح پرورش ماهی قزل آلا در روستای عرب بوران شهرستان گالیکش به همت یک کشاورز است.

پرورش دهنده ماهیان قزل آلا و خاویاری در روستای عرب بوران گالیکش گفت: ایجاد زیرساخت‌ این طرح را از سه سال قبل شروع کرده و امسال به مرحله تولید ماهی قزل آلا رسانده‌ام که حاصل آن ایجاد اشتغال پایدار برای ۲ خانوار در منطقه است.

حبیب زیوری افزود: این طرح در زمینی به مساحت ۶۰۰ متر مربع با ایجاد استخر بتنی آماده شده که در هر دوره پرورش، ظرفیت پرورش ۱۰ هزار قطعه بچه ماهی قزل آلا را دارد.

وی ادامه داد: نزدیک به هشت هزار ماهی قزل آلا آماده برداشت و عرضه به بازار در این استخر وجود دارد که ضمن حمل به بازارهای شهرهای همجوار، برخی خانواده‌ها نیز با حضور در این مزرعه، اقدام به خرید ماهی قزل آلا می‌کنند.

زیوری افزود: برای ایجاد این استخر پرورش ماهی قزل آلا از آورده شخصی استفاده کرده‌ام ولی برای توسعه آن و اجرای سقف نیاز مبرم به همراهی بانک‌ها در تامین اعتبار دارم.

تأثیر اقتصادی و اجتماعی طرح‌های پرورش ماهی

مدیرکل شیلات گلستان در خصوص اهمیت پرورش ماهی با استفاده از ظرفیت چاه‌های آب کشاورزی در استان، گفت: طبق داده‌های آماری ۱۷ هزار حلقه چاه آب کشاورزی مجاز در گلستان وجود دارد که برنامه این اداره کل استفاده از ظرفیت این چاه‌ها برای ایجاد مراکز پرورش ماهی است.

اسماعیل جباری یادآور شد: تاکنون بیش از ۲ هزار مرکز تولید ماهیان گرمابی، سردابی و خاویاری با استفاده از ظرفیت چاه آب کشاورزی در گلستان ایجاد شده است.

مدیر امور اراضی جهاد کشاورزی گلستان نیز در خصوص صدور مجوز برای تغییر کاربری زمین اجرای طرح پرورش ماهی در حاشیه چاه‌های آب کشاورزی استان، گفت: صدور مجوزهای تغییر کاربری زمین برای متقاضیان واجد شرایط در استان براساس رعایت قانون و در راستای تولید پایدار و ایجاد فرصت‌های شغلی جدید انجام می‌شود که طرح پرورش ماهی از جمله آن است.

محمود بزی به خبرنگار ایرنا افزود: این مدیریت در راستای وظیفه ذاتی، از طرح‌های بخش کشاورزی برای حفظ امنیت غذایی، حمایت لازم را برای متقاضیان علاقمند به سرمایه‌گذاری در صدور مجوز تغییر کاربری زمین انجام می‌دهد.

وی ادامه داد: سرمایه‌گذاری در بخش پرورش ماهیان با بهره‌گیری از ظرفیت چاه‌های آب کشاورزی دارای پروانه بهره‌برداری در استان می‌تواند ضمن مدیریت منابع آبی در شرایط کنونی مواجه با تغییر اقلیم و بروز خشکسالی، تحول در تولید آبزیان، ایجاد فرصت‌های شغلی جدید و پایدار، رونق صنعت گردشگری کشاورزی و بالا بردن شاخص‌ اقتصادی منطقه، نقش آفرین باشد.

بزی ایجاد طرح پرورش ماهی در روستای عرب بوران گالیکش را یکی از نمونه‌های بارز سرمایه‌گذاری در حوزه تولیدات پایدار، ایجاد فرصت‌های شغلی جدید و کمک به رشد و شکوفایی اقتصاد کشاورزان استان در آینده معرفی کرد.

جلال زنگانه معاون حفظ کاربری اراضی مدیریت امور اراضی جهاد کشاورزی گلستان نیز گفت: از ابتدای امسال ۱۲۶ مجوز تغییر کاربری برای اجرای طرح‌های کشاورزی و غیرکشاورزی مرتبط در استان صادر شد که از این تعداد، فقط هفت مورد آن در بخش غیرکشاورزی از جمله ایجاد سردخانه و صنایع تبدیلی و تکمیلی محصولات کشاورزی بود.

استفاده از چاه‌های آب کشاورزی در استان گلستان برای توسعه پرورش ماهی، فرصتی استثنایی برای بهینه‌سازی مصرف منابع آبی، افزایش بهره‌وری و ایجاد درآمدهای مکمل برای کشاورزان است.

این روش که بر پایه سیستم‌های توام کشاورزی و آبزی‌پروری (آکواپونیک) استوار است، نه تنها به کاهش هدررفت آب کمک می‌کند، بلکه باعث تولید محصولات کشاورزی و ماهی با کیفیت بالا و ارگانیک می‌شود.

استان گلستان با دارا بودن منابع آبی غنی، زمین‌های حاصلخیز و اقلیم مناسب، پتانسیل بالایی برای تبدیل شدن به یکی از قطب‌های پیشرو در این زمینه دارد.

موفقیت این طرح مستلزم توجه به چالش‌هایی همچون کیفیت آب، نیاز به سرمایه‌گذاری اولیه، آموزش کشاورزان است که حمایت دولت، سازمان‌های مرتبط و بخش خصوصی در قالب ارائه تسهیلات مالی، آموزش‌های تخصصی و ایجاد زیرساخت‌های لازم، نقش کلیدی در اجرای موفق این طرح ایفا می‌کند.

شکوفایی پرورش ماهی در کنار کشاورزی می‌تواند به عنوان یک راه‌حل پایدار برای افزایش درآمد کشاورزان، ایجاد اشتغال و حفظ منابع طبیعی در استان گلستان مطرح شود.

گلستان ۶۴۲ هزار هکتار زمین کشاورزی دارد که سالیانه به دور از خشکسالی نزدیک به پنج میلیون تُن انواع محصول کشاورزی شامل کشاورزی، دامی، باغی و صید و ماهیان پرورشی تولید می‌شود.

منبع ایرنا