باشگاه خبرنگاران جوان؛ حسین مهدی‌تبار - پس از بیش از پنجاه سال حکومت، رژیم اسد در سوریه چند هفته پیش نهایتاً سرنگون شد. احمد حسین که بیشتر با نام جهادیش محمد الجولانی شناخته می‌شود، حمله به رژیم را رهبری کرد. او که اهل سوریه است، در دوران حضور خود در عراق از سال 2003 تا 2006 برای القاعده جنگید و در همین دوره به نام الجولانی شناخته شد. پس از پنج سال زندانی شدن توسط نیروهای آمریکایی در عراق، در سال 2011 به سوریه بازگشت تا گروه جهادی جبهه النصرة را تشکیل دهد که یکی از شاخه‌های محلی القاعده بود. در سال 2016، او از القاعده جدا شد و جبهه تحریر الشام (HTS) را تشکیل داد. علی‌رغم تلاش‌های او برای نمایش تصویری معتدل‌تر، HTS به سرعت متهم به سرکوب مخالفان در بخش‌هایی از شمال شرقی سوریه شد که تحت کنترل خود درآورد و حکومتی استبدادی را در آنجا اعمال کرد.

حال، الجولانی امیدوار است که تمام سوریه را تحت کنترل درآورد. او تلاش‌های خود را برای نمایش اعتدال و شمول‌گرایی افزایش داده است تا اطمینان حاصل کند که جوامع دینی و قومی مختلف سوریه آرامش پیدا کنند و به نیروهای خود دستور داده است تا از غارت یا حملات تلافی‌جویانه خودداری کنند. به نظر می‌رسد تلاش‌های او موثر بوده است: پس از دیدار اخیر در دمشق با دیپلمات‌های آمریکایی که آن را "خوب" و "بسیار سازنده" توصیف کردند، ایالات متحده جایزه 10 میلیون دلاری که سال‌ها پیش برای سر او گذاشته بودند را لغو کرد. اروپایی‌ها نیز به نظر می‌رسد که به HTS تمایل بیشتری پیدا کرده‌اند و بحث‌هایی برای حذف نام تروریستی این گروه آغاز کرده‌اند.

خطر این است که به محض اینکه رژیم جدید سنی عرب تحت رهبری الجولانی مستقر شود و احساس امنیت بیشتری کند، رنگ‌های قبلی خود را دوباره نشان دهد. در آن زمان، یک رژیم اسلام‌گرای رادیکال در سوریه مستقر خواهد شد، کشوری که اهمیت بسیار بیشتری از افغانستان، سودان یا دیگر مکان‌هایی دارد که چنین داستان‌هایی در آنجا اتفاق افتاده است.

چه اقداماتی می‌توانند دولت‌های غربی یا مردم سوریه برای جلوگیری از چنین نتیجه‌ای انجام دهند؟ آنها نمی‌توانند ماهیت جنگجویان HTS را که به‌دلیل سال‌ها جنگ سخت شده‌اند تغییر دهند. هیچ‌کس نیازی به تغییر در حال حاضر ندارد، در مراحل اولیه، زمانی که این گروه‌ها آسیب‌پذیر بوده و بنابراین در حال ایجاد صداهای صلح‌آمیز هستند.

دولت‌های غربی و مردم سوریه می‌توانند، با این حال، فشار زیادی برای تقسیم قدرت به صورت غیرمتمرکز در سوریه جدید وارد کنند تا از خساراتی که جهادی‌ها ممکن است وارد کنند جلوگیری کنند. اگر جهادی‌ها تنها بر دمشق، حمص، حما و استان ادلب حکمرانی کنند و قدرت خود را در زمینه حکمرانی دیکتاتوری متمرکز محدود کنند، وضعیت می‌تواند قابل کنترل‌تر باشد. علوی‌ها می‌توانند در ادارات محلی خود در سواحل امن بمانند. همین امر برای دروزی‌ها در جنوب غربی، کردها در شمال شرقی و جوامع مسیحی پراکنده در کشور نیز صدق می‌کند.

چنین نتیجه‌ای به‌طور چشمگیری در منافع بیشتر مردم سوریه و همچنین قدرت‌های غربی است که نگران ظهور یک رژیم اسلام‌گرای رادیکال جدید در دمشق هستند. همچنین این نتیجه به شدت با مخالفت ترکیه مواجه خواهد شد، که در حال حاضر به دنبال از بین بردن مدل خودمختاری محلی است که در بخش شمال شرقی سوریه تحت رهبری کردها وجود دارد. رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه در تاریخ 23 دسامبر اظهار داشت که موضع ترکیه همیشه این بوده است که "یکپارچگی ارضی سوریه و ساختار واحد آن را تحت هر شرایطی حفظ کند و ما هیچ‌گاه از این موضوع عقب‌نشینی نخواهیم کرد."

در این بین، ترکیه همچنان حامی اصلی HTS است و همچنین یک نیروی نیابتی سوری به نام ارتش ملی سوریه (SNA) را به کار می‌گیرد که از جهادی‌های سنی و مزدوران تشکیل شده است. این گروه در حال حاضر به حمله به ادارات خودمختار تحت رهبری کردها و نیروهای دموکراتیک سوریه که از سوی آمریکا حمایت می‌شوند، در شمال و غرب سوریه مشغول است.

منبع: نشنال اینترست