باشگاه خبرنگاران جوان؛ فریناز حسینجانی- در روز‌هایی که انتظار می‌رفت پرتقال و مرکبات شهرستان عنبرآباد وارد بازار شود، اما باغ‌داران این شهرستان از نابودی باغ‌های خود در اثر بیماری زوال مرکبات خبر می‌دهند به گونه‌ای که به علت این عارضه صد‌ها درخت خود را قطع کرده‌اند.

 به گفته فرماندار عنبرآباد بیش از ۱۰۰ هکتار از باغ‌های مرکبات این شهرستان بر اثر بیماری زوال از بین رفته و به زمین‌های زراعی تبدیل شده است.

کشاورزان می‌گویند اگر وضعیت به همین روال باشد تا چند سال دیگر خبری از مرکبات در جنوب استان نخواهد بود.

کارشناسان هم معتقدند گرمای شدید هوا در تابستان خسارت بیماری زوال را تشدید کرده است.

این در حالی است که ۳۰۰ هزار درخت مرکبات باغ‌های موسسه کشت و صنعت جنوب استان از این عارضه مصون مانده‌اند.

بینا مدیرعامل موسسه کشت و صنعت جنوب استان می‌گوید: پس از سه سال تحقیق و کار شبانه‌روزی و آزمایشات میدانی توانستیم به ترکیبات بیولوژیکی و طبیعی دست یابیم و نه تنها آسیبی به باغ‌های ما وارد نشده بلکه بهبود کمی و کیفی تولید داشتیم.

وی گفت: طرحی را به وزارت جهاد کشاورزی ارائه دادیم که در صورت حمایت حاضریم اطلاعات خود را در اختیار کشاورزان منطقه و کشور قرار دهیم.

رئیس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی جنوب استان کرمان گفت: عارضه زوال مرکبات یکی از چالش‌های مهم مرکبات در جنوب کشور و به خصوص جنوب استان کرمان است.

احمد آئین افزود: بیماری زوال مرکبات اولین بار در سال ۸۹ در این منطقه مشاهده شده و این عارضه بیشتر در درختان مثمر و بارده ارقام پرتقال، نارنگی و گریپفروت با پایه بکرایی و مکزیکن لایم ( لیموترش ) مشاهده میشود.

آئین تصریح کرد: گسترش عارضه و میزان خسارت آن در مناطق کوهپایه‌ای، که غالباً از پایه بکرایی استفاده میشود، بیشتر از نواحی دشت است.

وی عنوان کرد: شدت عارضه در فصل تابستان بیشتر بوده و با خنک شدن هوا) از نیمه دوم مهرماه به بعد کاهش پیدا می‌کند.

آئین گفت: بررسی‌های انجام شده در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی جنوب استان کرمان، نقش تغییرات اقلیمی افزایش گرما و کاهش رطوبت نسبی هوا (تنش‌های کم آبی) آبیاری نامناسب (و نقش لیبروباکتر، فایتوپلاسما و قارچ‌های آوندی را در بروز این عارضه ثابت کرده است.

وی افزود: با توجه به نقش کلیدی عوامل اقلیمی در بروز زوال مرکبات و هم چنین تنوع عوامل پاتوژنیک ایجاد کننده عارضه زوال مرکبات، باید از روش‌های عمومی برای مدیریت این عارضه استفاده کرد.

آئین با اشاره به اینکه یکی از این روش‌ها کمک به تقویت درخت از طریق توسعه سیستم ریشه و بهبود تغذیه مناسب و مسائل آبیاری و به باغی است افزود: برای مدیریت تلفیقی عارضه زوال مرکبات، توجه و اعمال تیمار‌های مدیریتی بر پایه کود‌های زیستی، ترکیبات القاء کننده مقاومت، تقویت درختان با تغذیه صحیح و آبیاری مناسب و در نهایت کنترل شیمیایی عوامل بیمارگر، مد نظر است. آئین بیان کرد: براساس نتایج تحقیقات انجام شده، مهمترین توصیه‌های کاربردی که می‌توان برای مدیریت این عارضه انجام داد هرس زمستانه و حذف نرک‌ها و شاخه‌های خشک و بلافاصله ضدعفونی محل هرس است.

همچنین مصرف بهینه عناصر غذایی و کود حیوانی) گاوی پوسیده (در زمان مناسب بصورت نواری یا چال کود، بر اساس نتایج آزمون خاک وآب، دادن آب مورد نیاز، اما با دفعات بیشتر (با افزایش تعداد نازل) ۹۱ عدد با فاصله یک متر (و افزایش طول لوپ) حدوداً ۹۱ متر (و قرار دادن آن زیر سایه انداز درخت به صورت مارپیچ، استفاده از توری به عنوان سایبان) از اوایل خرداد تا اواسط شهریورماه (کاربرد مالچ برگ) کائولن به نسبت ۴ درصد در اواسط خرداد ماه به صورت پاشش بر روی درخت از دیگر راه‌های جلوگیری از این عارضه است.

آئین افزود: باغداران جنوب کرمان در احداث باغات جدید از پایه‌های ولکامریانا و یا نارنج استفاده کنند و به هیج وجه از پایه‌های بکرایی و لیموترش استفاده نکنند.

مدیر امور باغبانی جنوب کرمان گفت: از ابتدای آبان ماه سال جاری برداشت مرکبات از سطح  ۳۳ هزار هکتار باغات جنوب کرمان آغاز شده است.

صادق حسین زاده گفت: از سطح ۳۳ هزار هکتار باغات مرکبات منطقه پیش بینی می‌شود میزان قریب به ۶۰۰ هزار تن محصول برداشت شود.

وی افزود: این میزان محصول پس از سورت و بسته بندی روانه بازار مصرف داخل و یا خارج کشور می شود.

وی بیان کرد: جنوب کرمان در تولید مرکبات مقام دوم و مقام سوم سطح را در کل کشور به خود اختصاص داده است.

حسین زاده تصریح کرد: مرکبات این منطقه سالم و بدون استفاده از سموم است و تولید محصول مرکبات در جنوب کرمان بدون استفاده از آفت کش و علف کش و با استفاده از کود‌های حیوانی و مبارزه تلفیقی آفات انجام شده که از نظر کیفیت و سلامت محصول بی نظیر می‌باشد.

وی گفت: در منطقه جنوب کرمان شهرستان‌های عنبر آباد و جیرفت بیشترین تولید مرکبات را به خود اختصاص داده است.

صادق زاده تاکید کرد: بیشترین رقم مرکبات تولید شده در جنوب کرمان رقم محلی با پیش بینی تولید ۱۵۹ هزار تن و سپس پرتقال رقم والنسیا با تولید بیش از ۱۳۵ هزار تن می‌باشد. 

تا کنون محصول حدود ۳۰ درصد باغات مرکبات منطقه که عمدتا در کوهستان هستند برداشت شده است.

خسارت به مرکبات با پایه بکرایی در جنوب کرمان

مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی جنوب کرمان نیز گفت: عارضه زوال مرکبات اغلب موجب خسارت به درختانی می شد که پایه آنها بکرایی بود.

کرد ساردویی افزود: پس از ظهور این عارضه سازمان جهاد کشاورزی جنوب کرمان با همکاری و مشارکت مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی جنوب استان کرمان، موسسات تحقیقاتی گیاه پزشکی و باغبانی و دانشگاه ها اقدامات متعددی در خصوص مطالعه، پژوهش و شناسایی عوامل ایجاد کننده، راه های پیشگیری و مدیریت آن به انجام رساند.

وی عنوان کرد: بر اساس نتایج مطالعات انجام شده و با هدف آشنا شدن بهره برداران با روش های مدیریت این عارضه، چندین مورد طرح عملیاتی در قالب پایلوت ها و پروژه های تحقیقاتی ترویجی با حمایت سازمان جهادکشاورزی، از طریق مرکز تحقیقات کشاورزی جنوب استان کرمان در مناطق مختلف از جمله دلفارد، نراب و غیره اجرا شده و همچنان ادامه دارد.

کرد ساردویی بیان کرد: بعلاوه تاکنون کلاسها و دوره‌های آموزشی متعدد در همه مناطق مرکبات خیز منطقه، توسط مرکز تحقیقات و مدیریت هماهنگی ترویج برای آموزش کشاورزان و بهره برداران برگزار و دستورالعمل های ابلاغی از طرق مختلف و از جمله رسانه‌های جمعی برای آگاه سازی بهره‌برداران منتشر شده است.

کرد ساردویی گفت: استفاده از نهال سالم و با اصالت از مراکز تولید نهال دارای مجوز، آبیاری مناسب و جلوگیری از بروز تنش آبی به درختان بخصوص در فصول گرم سال، تقویت درختان وکود دهی مناسب و به موقع با نظر کارشناسان متخصص تغذیه و عدم استفاده از کودهای دامی نپوسیده بخصوص کود گوسفندی، استفاده از مالچ (مالچ پاشی با پودر کائولین با غلظت ۳ درصدو استفاده از پوشش سبز روی منطقه ریشه) از توصیه هایی است که میتوان به کشاورزان جنوب کرمان داد تا با این عارضه جلوگیری شود.

وی همچنین گفت: در صورت پوسیدگی طوقه یا ریشه استفاده از سموم مناسب با نظر کارشناسان انجام شود.

کرد ساردویی افزود: ایجاد تشتک در اطراف درختان و عدم تماس مستقیم آب با تنه درختان، اجرای نحوه صحیح کاشت درختان و عدم قرار گرفتن محل اتصال پیوندک در تماس با خاک یا در زیر خاک از دیگر راه کارهای جلوگیری از عارضه زوال مرکبات است.

کرد ساردویی افزود: در صورت مشاهده آفت پسیل مرکبات، کنترل آن در اسرع وقت انجام شود. 

وی بیان کرد: با توجه به شرایط آب و هوایی و افزایش تعداد روزهای بسیار گرم در تابستان و کاهش قابل توجه میزان نزولات آسمانی و از طرفی بررسی های انجام شده در رابطه با افزایش خسارت عارضه در سال‌های با پاییز و زمستان کم باران و تابستان گرم، حفظ و نگهداری باغات نیازمند مراقبت بیش از پیش می باشد.

اجرای توصیه های مزبور با مشورت کارشناسان جهادکشاورزی در کاهش خسارت عارضه در باغات مرکبات موثر خواهد بود.