باشگاه خبرنگاران جوان؛ فاطمه کربلایی - این روز‌ها بخش عظیمی از زندگی و فعالیت‌های ما در عصر فناوری و تکنولوژی به اینترنت وابستگی دارد و هرچه بیشتر می‌گذرد، اهمیت این فناوری پرطرفدار و گستردگی آن بیشتر می‌شود. بنابراین حتما تا به امروز حداقل یک بار نام اینترنت استارلینک به گوشتان خورده است.

اینترنت استارلینک یک سرویس اینترنتی است که توسط شرکت اسپیس‌ایکس متعلق به ایلان ماسک ارائه می‌شود. گفته می‌شود این سرویس از ماهواره‌ها برای ارائه اینترنت پرسرعت به مناطق دورافتاده و کم‌برخوردار استفاده می‌کند. یکی از ویژگی‌های استارلینک این است که می‌تواند به مناطقی که دسترسی به اینترنت معمولی دشوار است، خدمات ارائه دهد.

تفاوت اصلی اینترنت استارلینک با اینترنت معمولی در این است که استارلینک از ماهواره‌ها برای ارائه خدمات استفاده می‌کند؛ در حالی که اینترنت معمولی معمولاً از کابل‌های فیبر نوری یا DSL بهره می‌برد. این به این معنی است که استارلینک می‌تواند به مناطقی که زیرساخت‌های اینترنتی کمتری دارند، خدمات ارائه دهد. همچنین، سرعت و پایداری اینترنت استارلینک در برخی مناطق می‌توانند بهتر از اینترنت‌های سنتی باشند، به ویژه در مناطق دورافتاده.

استارلینک چگونه کار می‌کند؟

این سیستم از ماهواره‌های کوچک در مدار پایین زمین استفاده می‌کند که در ارتفاع تقریبی ۵۵۰ کیلومتری از سطح زمین قرار دارند. این ماهواره‌ها به‌صورت یک شبکه یا صورت فلکی عمل می‌کنند و داده‌ها را با سرعت بسیار بالا بین کاربران و مراکز داده انتقال می‌دهند. کاربران برای اتصال به شبکه استارلینک به یک دستگاه مخصوص به نام دیش یا آنتن استارلینک نیاز دارند. این آنتن به صورت خودکار جهت‌گیری می‌کند تا بهترین سیگنال را از ماهواره‌های بالای سر دریافت کند. این تجهیزات به همراه یک روتر ارائه می‌شوند که اینترنت را به دستگاه‌های مختلف کاربر منتقل می‌کند.

اتصال به استارلینک با موبایل

البته اخیرا ایلان ماسک ادعا‌هایی درباره سرویس جدید اینترنت ماهواره‌ای استارلینک با عنوان اتصال مستقیم به موبایل (DIRECT-TO-CELL (DTC)) داشته است.

او درباره این سرویس نوظهور نوشت: «سیستم جدید استارلینک امکان اتصال به اینترنت را برای تلفن همراه شما فراهم می‌کند؛ بدون نیاز به تجهیزات اضافی یا اپلیکیشن خاص.»

برای این که افراد بتوانند با گوشی خود به شبکه متصل شوند، باید سیم‌کارتی داشته باشند که آن شبکه را پشتیبانی کند. در حال حاضر تنها چند اپراتور در دنیا هستند که این شبکه را پشتیبانی می‌کنند.

استارلینک کجا فعال است و چقدر کاربر دارد؟

استارلینک آمار مشتریان خود را بر اساس مناطق اعلام نکرد؛ اما به گفته گویین شاتول، مدیر اسپیس‌ایکس تعداد کاربران اینترنت ماهواره‌ای این شرکت در جهان نزدیک به ۵ میلیون نفر است.

اینترنت استارلینک در حال حاضر در بسیاری از کشور‌ها از جمله ایالات متحده، کانادا، برخی کشور‌های اروپایی و چند کشور دیگر در دسترس است. اسپیس‌ایکس به طور مداوم در حال گسترش پوشش خود است و به تدریج به کشور‌های بیشتری خدمات ارائه می‌دهد.

آیا استارلینک در ایران خدمات می‌دهد؟

درباره این که آیا استارلینک در کشور ما وجود دارد و خدمات ارائه می‌دهد یا نه؛ باید گفت آمار رسمی و دقیقی در این باره وجود ندارد؛ اما سال گذشته ۱۰ آبان ۱۴۰۲ عیسی زارع‌پور، وزیر سابق ارتباطات و فناوری اطلاعات کشور در حاشیه هیئت دولت در جمع خبرنگاران با اشاره به حضور اینترنت استارلینک در ایران، اعلام کرده بود: ایران بار‌ها اعلام کرده است که از حضور ارائه‌کنندگان خدمات چه زیرساختی مانند اینترنت و چه نرم‌افزاری مانند پلتفرم‌ها استقبال می‌کند؛ به‌شرطی که قوانین سرزمینی و داخلی ما را رعایت کنند.

او گفته بود: در آخرین جلسه هیئت مقررات رادیویی اتحادیه بین‌المللی مخابرات یا همان  RRB، شرکت اسپیس ایکس مکلف به همکاری با جمهوری اسلامی ایران برای ارائه خدمات اینترنت ماهواره‌ای خود شد.

زارع‌پور تاکید کرده بود: اگر استارلینک قواعد سرزمینی ما را قبول کند، می‌تواند در ایران خدمات منظومه ماهواره‌ای خود را ارائه دهد.

بر اساس آخرین اطلاعات، شرکت اسپیس‌ایکس تاکنون به طور رسمی اعلام نکرده که خدمات اینترنت استارلینک در ایران راه‌اندازی شده است. با این حال، برخی از کاربران در فضای مجازی مدعی هستند که در کشور از این فناوری استفاده می‌کنند. برخی گزارش‌ها نیز نشان می‌دهند که امکان دسترسی به این سرویس در آینده وجود دارد.

عوامل مختلفی از جمله مسائل قانونی، تحریم‌ها و سیاست‌های دولتی می‌توانند بر روی دسترسی به اینترنت استارلینک در ایران تأثیر بگذارند. همچنین، توسعه زیرساخت‌های لازم برای ارائه این خدمات در کشور نیز حائز اهمیت و تأثیرگذار است.

چه عواملی در راه‌اندازی اینترنت استارلینک تاثیرگذار هستند؟

اکنون بعد از گذشت یک سال هنوز آمار قطعی در این باره مطرح نشده است؛ اما باید توجه داشت که برای این اتفاق، چندین عامل باید در نظر گرفته شوند که مربوط به یک کشور و دولت خاص نیستند و می‌توان گفت عمومیت دارند. در ادامه به برخی از آنان می‌پردازیم:

۱. مجوز‌ها و قوانین: یکی از مهم‌ترین عوامل، دریافت مجوز‌های لازم از سوی دولت و نهاد‌های مربوطه است. این مجوز‌ها می‌توانند شامل مجوز‌های ارتباطی و قانونی باشند.

۲. زیرساخت‌ها: برای ارائه خدمات اینترنتی، نیاز به زیرساخت‌های مناسب وجود دارد. این مورد شامل ایستگاه‌های زمینی و تجهیزات لازم برای ارتباط با ماهواره‌ها است.

۳. تقاضا و بازار: اگر تقاضا برای اینترنت پرسرعت و باکیفیت در ایران افزایش یابد، ممکن است شرکت‌ها تمایل بیشتری به ارائه خدمات خود داشته باشند.

۴. شرایط سیاسی و اقتصادی: شرایط کلی کشور نیز می‌تواند تأثیر زیادی بر ورود شرکت‌های خارجی به بازار داشته باشد.

هزینه استفاده از اینترنت استارلینک چقدر است؟

درباره هزینه‌های استفاده از اینترنت استارلینک باید گفت که هزینه استفاده از استارلینک معمولاً شامل دو بخش اصلی است: هزینه تجهیزات و هزینه اشتراک ماهانه.

۱. هزینه تجهیزات: برای شروع استفاده از استارلینک، کاربران باید یک کیت تجهیزات خریداری کنند که شامل آنتن ماهواره‌ای و تجهیزات جانبی است. این هزینه معمولاً در حدود ۵۰۰ تا ۶۰۰ دلار است.

۲. هزینه اشتراک ماهانه: پس از خرید تجهیزات، کاربران باید هزینه اشتراک ماهانه را پرداخت کنند که معمولاً حدود ۱۰۰ دلار در ماه است. البته این هزینه‌ها ممکن است بسته به منطقه و شرایط مختلف متفاوت باشد.

لازم به تاکید است که این قیمت‌ها ممکن است تغییر کنند و در واقع نمی‌توان برای  اینترنت تمام نقاط جهان با شرایط متفاوت، نسخه یکسان پیچید.

اینترنت استارلینک چه مزایا و مضراتی دارد؟

همان طور که گفته شد اینترنت استارلینک که توسط شرکت اسپیس‌ایکس (SpaceX) راه‌اندازی شده، یک سیستم اینترنت ماهواره‌ای است که به منظور ارائه دسترسی به اینترنت با سرعت بالا و تأخیر کم به مناطق دورافتاده و کم‌برخوردار طراحی شده است. در ادامه به برخی از مزایا و مضرات این سرویس اشاره می‌شود:

مزایا:

۱. دسترسی به اینترنت در مناطق دورافتاده: استارلینک می‌تواند به مناطقی که دسترسی به اینترنت پرسرعت ندارند، خدمات ارائه دهد.

۲. سرعت بالا: این سرویس قادر است سرعت‌های بالای اینترنت را ارائه دهد که می‌تواند برای کاربرد‌های مختلف مناسب باشد.

۳. تأخیر کم: با توجه به موقعیت ماهواره‌ها در مدار پایین زمین، تأخیر (Latency) این سرویس کمتر از بسیاری از سیستم‌های اینترنت ماهواره‌ای سنتی است.

۴. نصب آسان: تجهیزات لازم برای استفاده از استارلینک نسبتا ساده و قابل نصب هستند.

مضرات:

۱. هزینه: هزینه اولیه برای خرید تجهیزات و همچنین هزینه اشتراک ماهانه ممکن است برای برخی افراد بالا باشد.

۲. شرایط جوی: عملکرد اینترنت استارلینک ممکن است تحت تأثیر شرایط جوی قرار گیرد، مانند باران شدید یا برف.

۳. تراکم ترافیک: در مناطق با جمعیت بالا، ممکن است کیفیت خدمات تحت تأثیر قرار گیرد.

۴. مسائل مربوط به فضا: افزایش تعداد ماهواره‌ها در مدار زمین می‌تواند مشکلاتی مانند زباله‌های فضایی و تداخل با تحقیقات فضایی را ایجاد کند.

به طور کلی، استارلینک می‌تواند گزینه‌ای برای افرادی باشد که در مناطق دورافتاده زندگی می‌کنند؛ اما افراد باید مزایا و معایب آن را با توجه به نیاز‌های خود بررسی کنند.
در نهایت با توجه به این که اخبار ضد و نقیضی پیرامون استفاده از استارلینک در ایران دست به دست می‌‎شوند و منبع موثقی در این باره وجود ندارد؛ انتظار می‌رود شفاف‌سازی لازم در مورد امکان یا عدم امکان استفاده از استارلینک و همچنین وضعیت فعلی استفاده برخی کاربران، انجام شود.