منصور ستوده مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای قزوین گفت: سازمان زمین شناسی کشور متولی مطالعات فرونشست در مناطق مختلف است که براساس آخرین مطالعاتی که در دشت‌های کشور، به ویژه دشت قزوین انجام داده، فرونشست را بین ۱۷ تا ۲۵ سانتی متی اعلام کرده کرده است.

وی افزود: در حال حاضر بیشترین میزان فرونشست زمین در استان قزوین را در ۲ منطقه بویین زهرا و تاکستان شاهد هستیم، چرا که بیشترین تعداد چاه‌های آب در بخش کشاورزی در این مناطق متمرکز بوده و به لحاظ کمیت چاه‌های آب و میزان تخلیه آب‌های زیر زمینی از سایر مناطق شیب تندتری نیز دارند.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای قزوین اضافه کرد: در سال‌های گذشته و پیش از این موضوع، فرونشست زمین در دشت قزوین تا این میزان جدی نبود ولی طی ۱۰ سال گذشته این موضوع در قزوین شیب تندتری به خود گرفته تا جایی که امروز شکاف‌های ۲۵ سانتی متری را شاهدیم.

وی، برداشت بی رویه آب از سفره‌های زیرزمینی و خشکسالی را مهمترین عوامل فرونشست زمین در استان قزوین برشمرد و تصریح کرد: وقتی باران نبارد آبی، وجود ندارد تا جایگزین برداشت‌های بی رویه از سفره‌های زیرزمینی شود و در نتیجه فرونشست اتفاق می‌افتد.

ستوده تاکید کرد: کشاورزان استان به عنوان اصلی‌ترین مصرف کنندگان آب‌های زیرزمینی باید توصیه‌ها در زمینه حفظ و حراست از منابع آبی را جدی گرفته و به آن اهمیت دهند، زیرا به هرحال این کشاورزان منطقه هستند که باید به صورت مداوم و طولانی مدت از این سفره‌های آب استفاده کنند و این در حالی است که برداشت بی رویه از آب‌های زیر زمینی عمر فعالیت کشاورزی دشت قزوین را نیز به حداقل می‌رساند.

وی بیان کرد: وقتی از آب‌های زیرزمینی بیش از حد استفاده شود و محفظه این سفره‌ها تخلیه شود بر اثر فشار طبقات بالایی فرونشست رخ می‌دهد که به نوعی سبب پر شدن آن محفظه می‌شود.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای قزوین ادامه داد: در این صورت اگر حتی باران ببارد و یا آب‌های سطحی جمع شود دیگر قابلیت نفوذ به زیر زمین را نخواهد داشت و سفره‌های زیرزمینی از بین می‌رود و این در حالی است که اگر این فرونشست‌ها در کنار زیرساخت‌های شهری یا روستایی همچون راه‌ها و اماکن پرتردد اتفاق بیافتد، آسیب و خسارت‌های زیادی وارد خواهد کرد.

وی با اشاره به راهکار‌های توقف و کاهش شیب افزایشی فرونشست در قزوین، اظهار کرد: در مرحله نخست باید تمامی چاه‌های غیرمجاز آب در استان، به ویژه دشت قزوین شناسایی و مسدود شود و چاه‌های مجازی که اضافه آب برداشت می‌کنند نیز با نصب کنتور‌های هوشمند کنترل شود که در مناطق حساس و ویژه یاد شده شرکت آب منطقه‌ای قزوین ورود جدی پیدا کرده و اقدامات مدونی را در دستور کار خود قرار داده است.

ستوده افزود: از سوی دیگر، سازمان جهاد کشاورزی باید الگوی کشت در اراضی کشاورزی دشت قزوین، به ویژه در مناطق تاکستان و بویین زهرا را تغییر دهد، به عبارتی در حال حاضر هیچ ضرورتی وجود ندارد که در منطقه بویین زهرا محصولاتی نظیر خربزه و هندوانه کشت و یا در تاکستان گوجه فرنگی کاشته شود چرا که این نوع محصولات علاوه بر آب بر بودن، محصولات استراتژیکی نیز به شمار نمی‌روند.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان قزوین اضافه کرد: از سوی دیگر، روش‌های آبیاری در دشت قزوین نیازمند بازنگری و اصلاح اساسی هستند و کانال‌های درجه سه و چهار این منطقه نیز باید توسط جهاد کشاورزی احیا شود تا بهره وری از آب کشاورزی به حداکثر رسیده و از تبخیر آن نیز جلوگیری شود.

منبع: ایرنا