مسعود پزشکیان در جریان سفر به ترکمنستان با حضور در همایش بین المللی ارتباط متقابل عصر‌ها و تمدن ها، بیان کرد: در ابتدا از رئیس جمهور محترم و رهبر محترم ملی ترکمنستان برای دعوت از اینجانب و میزبانی نشست مهم فرهنگی بزرگداشت شخصیت بزرگ عاشق شهیر مختومقلی فراغی با عنوان ارتباط متقابل اعصار و فرهنگ ها، زیربنای صلح و توسعه در شهر عشق آباد صمیمانه تشکر می‌کنم.

وی در ادامه اظهار کرد: عالیجنابان، آقایان و خانم ها، در قلمرو سیاسی و فرهنگی بزرگی که امروز ایران و ترکمنستان در قلب آن جای گرفته اند و در روزگار سلجوقیان و شاعران و تاریخ نگاران، سر حد آن را از جیحون تا فرات و گاه از کاشغر تا حلب ذکر کردند از دیرباز مردمانی با صلح و صفا زندگی می‌کنند که با وجود گوناگونی و تنوع در قومیت و زبان، میراث تمدنی و فرهنگی مشترکی دارند. در این قلمرو سرزمینی گسترده، ساختار فرهنگی کم و بیش واحد و منسجمی حاکم بوده است. روابط ایران و ترکمنستان همواره دوستانه و سازنده و برپایه منافع متقابل شکل گرفته است.

رئیس جمهور در ادامه تصریح کرد: با وجود اقوام گوناگون، زبان‌ها و گویش‌های مختلف و نیز برآمدن و برافتادن سلسله‌های حکومتی مختلف، نمود‌های فرهنگی این پهنه عظیم همواره از آبشخور‌های یکسان سیراب شده است و از این رو جلوه‌های گوناگون فرهنگ، هنر و ادبیات چنان مشابهت و نزدیکی دقیقی دارد که جز با قائل شدن به زیرساخت فرهنگی واحد قابل توصیف و توجیه نیست.

وی گفت: روابط و دوستی دو ملت بزرگ ایران و ترکمنستان به عنوان دو همسایه با مرز‌های طولانی همواره روابطی دوستانه، برادرانه، سازنده و مبتنی بر منافع متقابل بوده است و از روندی روبه رشد و متوازن در همه عرصه‌های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی برخوردار است.

وی در ادامه تاکید کرد: بخش‌های مهمی از تاریخ مانند ادبیات و فرهنگ مردم ایران با مردم حوزه تمدنی آسیای مرکزی از پیوستگی بالایی برخوردار است و بسان نوری است که از یک منشور تابیده و جهان پیرامون ما را غرق در شکوه و وسعت گیرای خود ساخته است. وجود دین اسلام و گسترش آئین‌های اسلامی از مسیر ایران به آسیای مرکزی و تبادل فرهنگی و دینی ایجاد شده در کنار قرابت زبانی میان اقوام ایرانی با قومیت‌های ساکن در گستره آسیای مرکزی نیز بر رونق و درخشش این غنای تمدنی مشترک افزوده است.

پزشکیان افزود: خانم‌ها و آقایان، قوام و پایداری روابط دوستانه میان ملت‌ها وام دار فعالیت‌ها و دغدغه‌های عالمان اخلاق و معنویت است. تبادل اندیشه و تعاملات فرهنگی میان گروه‌های انسانی خارج از اراده دولت‌ها شکل گرفته و مرز و حصار نمی‌شناسد. در این میان نقش اسطوره‌های شعر و ادب ما همچون فردوسی و رودکی و سعدی و خیام و بسیاری دیگر از ستارگان آسمان علم و هنر در معرفی فرهنگ ناب و غنای مشرق زمین بر کسی پوشیده نیست. ادیب فرزانه و شاعر بزرگمان مختومقلی فراغی نیز مصداق بارزی از این سیر تمدنی و پرچم دار اعتلای فرهنگ و زبان ترکمن است. کسی که در طول حیات پر ثمر خویش تاثیر شایسته و مهمی را در رشد مفاهیم ارزشمند انسانی برجای گذاشته و جاذبه هنر و اشعار زیبایش گلستان ادبیات ما را معطر ساخته است.

رئیس جمهور خاطرنشان کرد: بسیاری از دلایل ماندگاری آداب، سنن و گویش‌های زبانی ما مدیون تلاش بسیار، بزرگانی بوده است که از جان مایه گذاشتند. اگر زبان فارسی شاعران بزرگی، چون فردوسی را برای احیای خود دیده است، زبان و ادب ترکمن نیز مدیون تلاش شاعران و ادیبان بزرگی همچون مختوم قلی است که نقش بی بدیلی برای حفظ ادبیات ترکمن از خود بر جای گذاشته است. شاید بزرگ‌ترین دغدغه مختوم قلی حفظ کرامت انسانی در بستر حوادثی باشد که هنوز هم محیط پیرامون ما را در معرض تهدید و تاثیر خود قرار داده است.

وی در ادامه بیان کرد: توجه به معنویت، اخلاق، عدالت و آزادی، اتحاد، برابری حقوق انسان‌ها در کنار درک درست از مفاهیم اسلامی و عشق به اهل بین عصمت و طهارت تجلی بخش اندیشه و سامان فکری این عارف بزرگ است. دیوان اشعار و آثار برجای مانده از وی گویای دریایی از مضامین اخلاقی، سیاسی و اجتماعی است که وسعت اندیشه و غنای کلمه وی را یادآور می‌سازد. گستره تاثیر و نفوذ ادبیات فاخر مشرق زمین زوایای بدیعی از شور و سیر به معرفت را به نمایش گذاشته است و اشعار مختوم قلی به عنوان گنجینه‌ای از سجایای اخلاقی نیز در همین منظومه جای دارد.

پزشکیان ادامه داد: در باور این شاعر بزرگ، دین اسلام هدفی جز سعادت بشر ندارد و در جهت تکمیل مکارم اخلاقی و پرورش و تعالی روح انسانی به ظهور رسیده است. ما نیز در کنار بزرگان خود باور داریم که اسلام دین صلح و برادری و بعثت پیامبر مکرم اسلام نیز جز برای کامل کردن مکارم اخلاقی نبوده است.

وی تصریح کرد: یکی از موضوعاتی که تمایل دارم در خصوص آن صحبت کنم وجود دسیسه‌های پنهان برای واگرایی و ایجاد دشمنی میان مذاهب اسلامی است. موضوعی که لازم است مد نظر همه جوامع اسلامی قرار گیرد. بخش‌های مهمی از جهان اسلام در معرض تهدید افراط و رشد گروه‌هایی است که فلسفه وجودی خود را در تعریف افتراغ و جدایی جامعه اسلامی می‌بینند. وقتی بزرگانی مانند مختوم قلی صحبت از همگرایی و اتحاد جوامع اسلامی می‌کنند به خوبی از زوایای تاریک و مصائب جدایی آگاه هستند.

رئیس جمهور خاطرنشان کرد: نگاه به وحدت و ایجاد وفاق فقط مختص به جوامع اسلامی نیست بلکه صحبت از صلح و تعمیق برادری و پی ریزی گفتمان وفاق نیاز امروز جامعه بین المللی است، اما در این گذر هنوز هم بسیاری از مولفه‌های یکجانبه گرایی، هم زیستی جامعه انسانی را با اخلال مواجه کرده است. مصداق روشن آن را امروز در فلسطین و در نادیده انگاشتن حقوق ملتی می‌بینیم که دارای تاریخ، فرهنگ و عناصر هویتی مشخص و مختص به خود هستند. وقتی صحبت از ظلم و بی عدالتی می‌شود، تصویر رنج مردم بی پناه غزه در ذهن ما تقش می‌بندد. عمق بحران غزه و قساوت به کار رفته در این جنگ نابرابر و ادامه حملات وحشیانه به شهر‌های لبنان خارج از توصیف است.

پزشکیان بیان کرد: از دیگر موضوعات و مصادیق شعر مختوم قلی درک درست و ترس وی از رونق جعل و آسیبی بود که از جهت بی سوادی و یا دوری از اخلاق می‌توانست جامعه بشری را به سوی تعصب کور سوق دهد. بی اخلاقی و دوری از معنویت سال‌ها است که روزگار ما را با چالش‌های عدیده‌ای مواجه کرده است.

رئیس جمهور افزود: در پایان فرصت را مغتنم دانسته و از دولت ترکمنستان مجددا بابت برگزاری این نشست مهم فرهنگی تشکر می‌کنم. امیدوارم با تقویت و توسعه همکاری‌های فرهنگی و به خصوص برگزاری مراسم‌های مشابه گام مهمی در زمینه معرفی شایسته مفاخر و گنجینه‌های ادبی مشترکمان برداشته باشیم.