وزیر خارجه ایران در تشریح عملیات موشکی، «وعده صادق۲» که از سوی ایران بهعنوان پاسخی به ترور سیدحسن نصرالله و اسماعیل هنیه و سردار نیلفروشان انجام شد، گفت: «ایران تنها اهداف نظامی و امنیتی رژیمصهیونیستی را مورد حمله قرار داده و از حمله به مناطق مسکونی و آسیب به غیرنظامیان خودداری کرده است.» این در حالی است که رژیمصهیونیستی در بسیاری از حملات خود بهطور مکرر به مناطق مسکونی و افراد غیرنظامی حمله کرده است و قربانیان اصلی این حملات، زنان و کودکان بودهاند. عملیات وعده صادق۲ بهعنوان یک پاسخ مشروع و دفاعی از سوی ایران، نشاندهنده رویکرد متفاوت این کشور در برابر تجاوزات اسرائیل است.
ایران با تمرکز بر اهداف نظامی و امنیتی، تلاش میکند از تلفات غیرنظامیان جلوگیری کرده و تنها به زیرساختهای نظامی دشمن حمله کند. این در حالی است که رژیمصهیونیستی بهطور مستمر به مناطق مسکونی و افراد بیدفاع حمله کرده و جنایتهای متعددی علیه زنان و کودکان مرتکب شده است. تفاوت رویکرد ایران و اسرائیل در این عملیاتها، نهتنها نشاندهنده تفاوتهای اخلاقی و قانونی است، بلکه پیامدهای اجتماعی و سیاسی عمیقی در منطقه و جهان به همراه خواهد داشت. ایران با پایبندی به اصول انسانی و بینالمللی، تصویر خود بهعنوان مدافع حقوق مردم فلسطین و سایر مظلومان در برابر تجاوزات اسرائیل را تقویت و اقبال افکار عمومی مردم جهان ازجمله مردم منطقه را به راهبردهای خود بیشتر کرد.
عملیات وعده صادق۲ در شرایطی انجام شد که ایران بهعنوان بخشی از محور مقاومت، متعهد به پاسخگویی به اقدامات تجاوزکارانه و ترور رهبران مقاومت بود. وزیر خارجه ایران در صحبتهایش اعلام کرد «فقط اهداف نظامی و امنیتی این رژیم هدف حمله قرار گرفتند و هیچ حملهای به مناطق مسکونی انجام نشده است.» این واقعیت نشاندهنده رویکرد اخلاقی و قانونی ایران در دفاع از امنیت خودش است. ایران از همان ابتدا اعلام کرد اقداماتش در چهارچوب دفاع مشروع و واکنش به تجاوزهای اسرائیل است. این عملیات نیز مشابه سایر اقدامات تلافیجویانه ایران، در پاسخ به حملات قبلی اسرائیل بوده و نه بهعنوان عامل آغازگر جنگ. ایران در حمله به پایگاه عینالاسد نیز، پس از ترور سردار سلیمانی و همچنین عملیات وعده صادق پس از ترور سردار زاهدی و سیدرضی موسوی بهطور واضح اعلام کرد این حملات در قالب یک دفاع قانونی و پاسخی به یک اقدام تروریستی بود.
یکی از تفاوتهای بارز میان رویکرد ایران و اسرائیل در میدان نبرد، تفاوت در هدفگیری و نوع اهداف است. این در حالی است که رژیمصهیونیستی بهطور مداوم اهداف غیرنظامی را مورد هدف قرار داده است. در جریان حملات هوایی و زمینی اسرائیل به غزه و ضاحیه بیروت بهطور مستمر شاهد بودیم که منازل مسکونی، بیمارستانها، مدارس و حتی پناهگاههای غیرنظامیان مورد حمله قرار گرفتهاند. آمارهای بینالمللی نیز نشان میدهد بخش بزرگی از قربانیان حملات اسرائیل در سالهای اخیر، زنان و کودکان بودهاند.
یکی از نکات کلیدی در تحلیل عملیاتهای نظامی ایران، پایبندی به اصول اخلاقی و عدم هدفگیری غیرنظامیان است. این موضوع نشاندهنده مسئولیتپذیری و رویکرد ایران در اجرای عملیاتهای نظامی است. درحالیکه در بسیاری از موارد، کشورهای متجاوز به اهداف غیرنظامی حمله میکنند، ایران تلاش میکند با دقت و احتیاط، تنها زیرساختهای نظامی دشمن را هدف قرار دهد. درحقیقت، ایران در عملیاتهای خود، بهجای وارد کردن خسارت به شهروندان عادی، تلاش میکند از کشتار بیشتر جلوگیری کند. حملات ایران از دوجنبه کشتار بیشتر انسانها را خنثی میکند؛ اولا خود این اقدامات تلفات غیرنظامیان را کاهش داده و به سطح نظامیان محدود میماند. البته این نکته نیز باید مورد اشاره قرار گیرد که رژیمصهیونیستی با مسلح کردن ساکنان سرزمینهای اشغالی برای خود ارتش پنهانی ساخته و در موارد تنش از آن بهره میبرد. ثانیا این حملات به مناطق نظامی باعث میشود ماشین نسلکشی رژیمصهیونیستی آسیب جدی دیده و توان کمتری برای تداوم کشتار گسترده غیر نظامیان برای آنها باقی بماند.
تفاوت در رویکردهای ایران و اسرائیل در حملات نظامی، تأثیرات اجتماعی و سیاسی متفاوتی نیز به همراه دارد. درحالیکه حملات اسرائیل به غیرنظامیان موجی از خشم و اعتراض بینالمللی را به دنبال دارد، حملات ایران به دلیل تمرکز بر اهداف نظامی، بازتابی مثبتتر در افکار عمومی بهویژه در میان کشورهای مسلمان داشته است. حملات بیضابطه اسرائیل علیه غیرنظامیان، نهتنها به تخریب زیرساختهای حیاتی فلسطین منجر شده، بلکه موجی از نفرت و انتقام را در میان نسلهای جوان فلسطینی ایجاد کرده است. این در حالی است که ایران با حفظ رویکرد اخلاقی خود، تلاش میکند از طریق اقدامات دفاعی به دفاع از خود بپردازد.
ایران با تأکید بر عدم حمله به غیرنظامیان و محدود کردن عملیاتهای نظامی به اهداف نظامی، حمایت گستردهای از سوی افکارعمومی در سراسر جهان، بهویژه در کشورهای مسلمان و جهان سوم، کسب کرده است. این رویکرد ایران را در تضاد با رژیمصهیونیستی قرار میدهد که بهطور مداوم به کشتار غیرنظامیان، بهویژه زنان و کودکان متهم است. بسیاری از مردم جهان، بهویژه در خاورمیانه و جوامع اسلامی، به جبهه مقاومت بهعنوان نمادی از مقاومت در برابر تجاوز و ظلم نگاه میکنند.
ایران با نشان دادن اینکه در چهارچوب اصول حقوق بینالملل بشردوستانه عمل کرده و از حملات بیضابطه اجتناب میکند، پایبندی خود به قوانین بینالمللی را نشان داده و مشروعیت بیشتری در عرصه بینالمللی کسب کرده است. این رویکرد نهتنها موضع ایران را در برابر رژیمصهیونیستی تقویت میکند، بلکه حمایت نخبگان و جوامع دانشگاهی، حقوقی و حتی برخی از دولتمردان را نیز به دنبال دارد. رویکرد دفاع اخلاقی ایران نهتنها به جلب حمایت و همدلی گسترده از سوی افکار عمومی جهانی و جوامع مختلف کمک کرده، بلکه در تقویت جایگاه ایران در محافل بینالمللی و افزایش مشروعیت آن بهعنوان یک قدرت منطقهای موثر بوده است. این رویکرد، ایران را بهعنوان مدافع حقوق مظلومان و یک نیروی پایبند به اصول اخلاقی در میدان نبرد معرفی کرده و باعث شده جبهه مقاومت بهعنوان یک نماد مشروع و مورد احترام در برابر تجاوزها و ظلمها در اذهان عمومی شناخته شود. رویکرد دفاع اخلاقی ایران به کشورمان کمک کرده در محافل بینالمللی همچون سازمان ملل که تحت سیطره غربیها قرار دارند از جانب اکثر اعضا بهعنوان کشوری پایبند به اصول بینالمللی شناخته شود. ایران با تأکید بر اینکه اقدامات نظامیاش در چهارچوب قوانین بینالمللی و با رعایت اصول اخلاقی صورت میگیرد، توانسته است موضع قویتری در محافل بینالمللی به دست آورد و از انزوای بینالمللی فاصله بگیرد.
اکنون این رژیمصهیونیستی است که از جانب دولتهای مختلف طرد میشود که تصویری از این واقعیت را در نشست اخیر سازمان ملل میتوان مشاهده کرد. جایی که مقامات کشورهای مختلف حین سخنرانی نتانیاهو سالن را ترک میکنند. اسرائیل تاکنون صرفا با تکیه به نفوذ آمریکا در سازمان ملل و استفاده کاخسفید از حق وتو توانسته از متحمل شدن قطعنامههای محکومیتی مصون بماند.
اقدامات ایران در حملات دفاعی، بهویژه عملیات وعده صادق۲، با استناد به حق دفاع مشروع (ماده ۵۱ منشور سازمان ملل متحد) و اصول حقوق بشردوستانه بینالمللی مانند اصل تناسب، اصل تمایز و جلوگیری از آسیب رساندن به غیرنظامیان، قابل توجیه است. این رویکرد با تجاوزها و جنایتهای رژیمصهیونیستی که بارها به نقض این اصول و حقوق متهم شده، تفاوت بارزی دارد و ایران تلاش کرده است در چهارچوب قوانین بینالمللی عمل کند. مهمترین و اساسیترین توجیه حقوقی ایران برای حملات موشکی خود به رژیمصهیونیستی، حق دفاع مشروع است که در ماده ۵۱ منشور سازمان ملل متحد بهرسمیت شناخته شده است. بر اساس این ماده، «هیچیک از مقررات این منشور بههیچوجه به حق ذاتی دفاع مشروع، انفرادی یا دستهجمعی، درصورت وقوع حمله مسلحانه علیه یک عضو ملل متحد خدشهای وارد نخواهد کرد.» یکی دیگر از اصول اساسی حقوق بینالملل بشردوستانه که در توجیه اقدامات نظامی به کار میرود، اصل تناسب و اصل ضرورت است. بر اساس این اصول، هرگونه حمله نظامی باید به اندازه تهدیدی که پیش آمده پاسخ دهد و به گونهای انجام شود که خسارات به حداقل ممکن برسد. ایران تاکنون با متمرکز کردن خود به اهداف نظامی اثبات کرده که به این اصول کاملا پایبند است. همچنین اصل تمایز که در ماده ۴۸ پروتکل الحاقی به کنوانسیونهای ژنو (۱۹۷۷) آمده است، میگوید: «طرفهای مخاصمه باید در تمامی عملیاتهای نظامی بین افراد نظامی و غیرنظامی تمایز قائل شوند و تنها به اهداف نظامی حمله کنند.» ایران با اعلام اینکه حملات خود را به اهداف نظامی محدود کرده و از حمله به مناطق مسکونی خودداری کرده است، در راستای این اصل عمل کرده و اقداماتش در این چهارچوب قابل توجیه است.
منبع: روزنامه فرهیختگان