یکی از چالش‌های اصلی والدین، تربیت فرزندان در دوران بلوغ است. چرا که آنها در این سنین علاوه بر تغییرات فیزیولوژیکی، دچار تغییراتی در خلق‌وخو، رفتار، ارتباط با دوستان و خانواده می‌شوند. والدین در مقابل نوجوانی که پرخاشگری می‌کند و به حرف‌ها یا خواسته‌های والدین‌اش توجهی نمی‌کند، باعث عصبانیت والدینش یا حتی درگیری در محیط خانه یا جامعه می‌شود. در این شرایط، والدین نباید عصبانی شوند و بخواهند با او درگیر شوند یا تنبیه بدنی کنند. بهترین کاری که والدین باید در قبال فرزند خود انجام دهند این است که نیاز‌ها و چالش‌های فرزندشان را در این دوران بشناسند و با آرامش بیشتری با آنها رفتار کنند.

رفتار مناسب والدین در مقابل فرزند نوجوان‌شان چگونه باید باشد؟ چه آموزش‌هایی را باید برای این مواجهه کسب کنند؟ و سوالاتی از این دست ما را بر آن داشت تا در این خصوص با سالومه حاج آقایی روانشناس بالینی به گفتگو نشستیم که در ادامه می‌خوانید: 

والدین در دوران بلوغ باید چه آموزش‌ها و مراقبت‌هایی برای ارتباط با فرزند نوجوان خود داشته باشند؟

نوجوانی مرحله‌ای بین کودکی و برزگسالی است. سن حدود ۱۳ سال تا ۱۹ سالگی را سال‌های نوجوانی می‌نامند. آنها در این سنین ممکن است یک دقیقه مانند بزرگسالان و در دقیقه بعد مانند کودکان رفتار کنند؛ بنابراین با رشد کودکان در سنین نوجوانی روابط والدین و فرزند تغییر می‌کند.

مسئولیت دادن به نوجوانان

بسیاری از والدین ممکن است فکر کنند آیا بهتر نیست قبل از این‌که به فرزندم مسئولیت بیشتری بدهم صبر کنم، تا اول به فرزندم اعتماد کنم؟ اگر بخواهیم صبر کنیم که اول به آنها اعتماد کنیم و بعد به آنها مسئولیت بدهیم ممکن است که هیچ‌گاه مسئولیتی به آنها ندهیم، پس بهتر است زودتر مسئولیت دادن به فرزندان‌مان را شروع کنیم. پدران و مادران در بسیاری از مواقع تمایل دارند تا زمانی که می‌توانند از فرزندان خود محافظت کنند، بهتر است والدین این غرایز را متعادل کرده و نوجوان خود را برای مستقل‌تر شدن، تشویق کنند.

وظیفه والدین انتقال ارزش‌ها، ایجاد یک رابطه خوب و حمایت و راهنمایی نوجوانان است. نوجوانان خواهان استقلال و فاصله عاطفی بیشتر بین خود و والدین‌اش است. والدین در ایجاد محیطی امن، پایدار، دوست داشتنی در منزل، فضایی از صداقت، اعتماد متقابل و احترام، در رشد استقلال نوجوانان نقش مثبتی دارند.

والدین برای شروع می‌توانند مسئولیت بیشتری در منزل مناسب سن فرزندشان به آنها بدهند، تا کمی مسئولیت در خانه داشته باشند. نوجوانان زمانی که متوجه شوند که مسئولیت‌هایی دارند و تمام کار‌ها در تمام زندگی برایشان انجام نمی‌شود می‌توانند بسیار بالغ‌تر شوند.

سفر آموزشی مدارس کمکی برای رشد اعتماد به نفس

به نوجوانان مبلغی را پرداخت کنید تا از این طریق پس انداز کردن پول را به آنها آموزش دهید. دانستن سواد مالی برای آینده نوجوانان بسیار مهم است. همچنین والدین می‌توانند با فرزندان نوجوان خود در کمک کردن به افراد نیازمند همراه باشند تا از این طریق اهمیت کمک کردن را به آنها آموزش دهند. اگر فرصتی پیش آمد تا فرزند نوجوان خود به سفر آموزشی از طرف مدارس برود به آنها اجازه این کار را بدهند. رفتن به این سفر‌ها به رشد اعتماد به نفس در آنها کمک می‌کند. با نوجوانان خود در باره ایده‌ها و موضوعات مختلف بحث و گفتگو کنید. این کار به نوجوانان کمک می‌کند تا دیدگاه‌ها و نظرات خود را شکل دهند.

از کنترل بیش از حد خودداری کنند. به عنوان مثال مسئولیت صبح زنگ گذاشتن ساعت و بیدار شدن برای مدرسه را به آنها واگذار کنید. اگر نوجوان شما به علت نبستن کمربند ایمنی، سرعت غیرمجاز جریمه شده است مسئولیت جریمه شدن و پرداخت آن به خودش واگذار کنید تا بیاموزد مسئول عواقبش باشد.

به نوجوانان کمک کنید تا احساس خوبی نسبت به خود داشته باشند. در مورد خواب، تغذیه و ورزش به نوجوانان توجه کنید. والدین الگوی مهمی برای فرزندان خود هستند به عنوان مثال نحوه کنارآمدن آنها با احساسات، آنچه می‌خورید، چقدر ورزش می‌کنید، چگونه از خود مراقبت می‌کنید، چگونه با دیگران رفتار می‌کنید همگی بر فرزندان نوجوان شما تاثیر می‌گذارند.

در دوران نوجوانی تعارض طبیعی است. از نوجوانان بخواهید برای شما توضیح دهند، کجا می‌روند، چه ساعتی می‌روند و بر می‌گردند و در آنجا قرار است چه کسانی حضور داشته باشند و چه کار‌هایی انجام دهند تا شما از برنامه آنها به طور کلی مطلع باشید.

برای زمان خلوت و تنهایی و حریم شخصی فرزندتان احترام قائل باشید

نوجوانان با تمام عقاید شما موافق نیستند، به نظرات آنها احترام گذاشته و نسبت به عقایدشان علاقه نشان دهید. با نوجوانان خود زمانی را صرف کنید تا آنها بدانند شما همیشه برای‌شان حضور دارید. به صحبت‌هایشان گوش دهید، اغلب نوجوانان اظهار می‌کنند که والدین حرف‌های آنها را نمی‌شنوند. نشان دهید که برای حرف‌زدن و شنیدن صحبت‌هایشان فرصت دارید.

نوجوانان به فضایی برای خود نیاز دارند. آنها نیاز دارند زمانی را برای خود داشته باشند و همه چیز‌هایی که به زندگی‌شان مربوط می‌شود را به والدین خود نمی‌گویند. برای حریم شخصی آنها احترام قائل شوید. از تلاش‌هایشان تعریف کنید. به آنها بگویید دوستشان دارید حتی اگر پاسخی یا عکس‌العمل خاصی دریافت نکنید. از تجربیات زندگی و اشتباهات خود در گذشته به آنها بگویید و این که اگر فرصت دوباره‌ای داشتید چه می‌کردید.

در دوران نوجوانی همسالان ممکن است استرس به نوجوانان وارد کنند. در این شرایط، خانواده پایگاه عاطفی امنی برای نوجوانان به شمار می‌رود که در آن فرزندان احساس دوست داشتن و پذیرش می‌کنند. خانواده می‌تواند اعتماد به نفس، انعطاف پذیری و هویت فرزند خود را بسازد و از او حمایت کند. سبک فرزندپروری مثبت با شایستگی روانی اجتماعی و پیشرفت تحصیلی مرتبط است. والدین می‌توانند زمانی با کیفیت را با فرزندان خود بگذرانند و محیطی امن را در خانه ایجاد کرده تا فرزندان در آن فضا احساس راحتی کنند.

اقدامات گفته شده می‌توانند کمک کنند تا فرزندان بالغ‌تر و مستحق‌تر شوند و بهترین شروع زندگی را داشته باشند. همچنین با رعایت کردن این اصول به فرزندان خود کمک می‌کنید درس‌های ارزشمند زندگی را بیاموزند و به یک بزرگسال بالغ تبدیل شوند و این یعنی پدر و مادر خوب بودن. والدین مسئولیت بسیار دشواری دارند و قرار نیست کامل و بی عیب باشند. مراقب خودتان باشید و از متخصصین در این رابطه کمک بگیرید.

منبع: ایسنا