سال۹۷بود که دونالد ترامپ با خروج از برجام دوباره تحریم‌ها علیه ایران را بازگرداند. در ادامه این تحریم‌ها کشورمان از نقل و انتقال پول در پیام‌رسان سوئیفت منع شد که این موضوع باعث افزایش هزینه تجارت می‌شود. سوئیفت پیام‌رسانی است که بانک‌های مرکزی دنیا به آن متصل هستند و تراکنش‌های آن قابل رصد است.

قطعا آمریکا زمانی که کشوری را تحت تحریم سوئیفت قرار‌می‌دهد قصد دارد تجارتش را با چالش روبه‌‌رو کند. ایران در طول سال‌های گذشته توانسته با دور زدن تحریم‌ها تجارت خود را انجام دهد. هرچند در راستای خنثی‌سازی تحریم نیز گام‌هایی برداشته شد که یکی از نتایج مطلوب آن دیروز رقم خورد و آن‌هم امضای نخستین قرارداد پیمان پولی ایران و روسیه بود. 

سال گذشته بود که مقامات ایران و روسیه وعده پیمان پولی دوجانبه را دادند. همکاری‌‌های دو کشور می‌تواند به بی‌‌اثر شدن تحریم‌‌ها کمک کند؛ به این شکل که روسیه می‌تواند کریدوری برای گسترش و توسعه تجارت خارجی ایران باشد و از ظرفیت‌‌های ایران برای افزایش تعاملات تجاری خود بهره بگیرد. افزون‌بر این، تغییر مدل همکاری دوجانبه از صادرات و واردات به همکاری مشترک نظیر سوآپ، صادرات مجدد و تولید مشترک یک‌ضرورت به‌شمار می‌آید.از زمانی که کشورمان عضو بریکس و سازمان همکاری‌های شانگهای شده تجارت ایران با همسایه شمالی‌اش افزایش داشته است.

آمارها نشان می‌دهد تجارت دو کشور در سال گذشته به شش‌میلیارد دلار رسید که رشد حدود چهاربرابری داشت. چندی پیش کارشناسان اعلام کردند اگر وضعیت نقل و انتقال پول بهبود یابد امکان افزایش حجم تجارت وجود دارد.

دیروز محمدرضا فرزین، رئیس کل بانک مرکزی از امضای نخستین قرارداد پیمان پولی دوجانبه برای تبادلات تجاری میان ایران و روسیه خبر داد و اعلام کرد: در نشست دوجانبه رؤسای کل بانک‌های مرکزی دو کشور ایران و روسیه در حاشیه کنگره مالی روسیه در سنت‌پترزبورگ که پنجشنبه گذشته برگزار شد، تمامی اقدامات مشترکی که در گذشته توافق شده بود وارد مرحله عملیاتی شد.رئیس‌کل بانک‌مرکزی همچنین گفت: در این نشست سند همکاری جدیدی در خصوص اقدامات مشترک آتی به امضای رؤسای کل بانک‌های مرکزی دو کشور رسید.

وی با اشاره به ظرفیت‌های تجاری و اقتصادی ایران و روسیه تاکید کرد: در پایان دیدار دوجانبه با رئیس بانک‌مرکزی روسیه، قرارداد پیمان پولی دوجانبه به‌منظور تأمین (معاوضه) نقدینگی به پول‌های ملی برای تبادلات تجاری امضا شد و به‌زودی با افتتاح زیرساخت معاملات توافقی ریال برون‌مرزی (ریال آفشور) در مرکز مبادله ارز و طلای ایران، دستورالعمل‌های لازم به شبکه بانکی و بازرگانان ابلاغ خواهد شد.فرزین با اشاره به این‌که با پیمان پولی، مبادلات براساس ارزهای محلی ریال و روبل انجام می‌شود، گفت: در این صورت دیگر نیازی به استفاده از ارز نیست و شروعی برای جهش در مبادلات تجاری کشور خواهد بود. همچنین بسیاری از خطرات ناشی از تبدیل ارز و مبادلات با سایر ارزها را پوشش می‌دهد. کارشناسان معتقدند در شرایط فعلی پیمان‌های پولی دوجانبه و چند‌جانبه می‌تواند اثر تحریم‌ها را کاهش دهد. 
     
پرداخت کارتی میر
رئیس‌کل بانک‌مرکزی با اشاره به‌مناسبات پولی و بانکی ایران و روسیه گفت: در نشست دوجانبه هیات تخصصی دو طرف، ضمن نهایی‌سازی الزامات اتصال شبکه پرداخت کارتی میر روسیه به شبکه شتاب ایران، این پروژه وارد مرحله عملیاتی شد که فاز اول آن تا اواخر ماه آینده میلادی (ابتدای شهریورماه) برای اتباع ایرانی قابل استفاده خواهد بود. در این مرحله کارت‌های بانکی شبکه شتاب ایران در قالب طرح کارت هوشمند همراه بانکی (کهربا) در تمامی خودپردازهای کشور روسیه قابل استفاده خواهد بود و اتباع ایرانی خواهند توانست با کارت‌های بانکی خود از خودپردازهای روسیه اسکناس روبل دریافت کنند.فرزین تصریح کرد: مرحله دوم این اتصال برای بهره‌مندی اتباع روسیه در ایران خواهد بود و در مرحله سوم کارت‌های شتاب ایران در پذیرنده‌های فروشگاهی روسیه پردازش خواهد شد.

کاهش هزینه تجارت
کامبیز میرکریمی، عضو هیات‌مدیره اتاق بازرگانی ایران و ترکیه  تصریح کرد: همه زیرساخت‌ها برای نقل و انتقال پول به‌صورت مستقیم بین دو کشور موجود است اما از آنجا که ایران چند نرخ ارز دارد باید نرخی که برای تجارت در نظر گرفته را اعلام کند. وی افزود: هنوز استفاده از ارزهای غیر از درهم، یورو و دلار برای برخی تجار حل نشده اما تقریبا همه کشورها به سمت ارزهایی غیر از این موارد می‌روند. روبل یک مزیت خوب دارد و آن هم استفاده برای واردات در کشورهای دیگر است. میرکریمی تاکید کرد: تجارت بین ایران و روسیه به‌صورت مستقیم نیاز کشور و شرکت‌های ثالث را از بین می‌برد و ریسک معاملات پایین می‌آید. همچنین کاهش هزینه‌های تجارت به‌دلیل دور زدن بازارهای رسمی را شاهد خواهیم بود که این موضوع در قیمت تمام‌شده کالا نیز تاثیر خواهد داشت. 

منبع: روزنامه جام جم