هر کشوری برای مقابله با اخبار جعلی رویکرد مخصوص خود را دارد، برخی کشور‌ها اقدامات پیشگیرانه انجام می‌دهند و برخی دیگر اقدامات حقوقی و قضایی، در ابن میتن کشور‌هایی هم هستند که هر دوی این اقدامات را انجام می‌دهند. 

اقدامات پیشگیرانه 

برخی کشور‌ها آموزش تشخیص اخبار جعلی و مقابله با آن را در قالب درس سواد رسانه‌ای آموزش می‌دهند. به طور مثال، ایرلند در اروپا جدیدترین کشوری است که به نوشته روزنامه آیریش تایمز ایرلند که قرار است برای دانش آموزان در سنین پائین، درس‌هایی مرتبط با سواد رسانه‌ای، حریم خصوصی و امنیت در فضای مجازی در نظر بگیرد.

درس سواد رسانه‌ای در کشور‌هایی مانند آمریکا، کانادا، فرانسه، آلمان، فنلاند، هلند، دانمارک، روسیه، ژاپن و ایران برای دانش آموزان تدریس می‌شود. 

اقدامات حقوقی و قضایی 

هر کشوری قوانین خاصی در مقابل اخبار جعلی دارد. برای مثال، بیش از یک سال پیش، مجلس ترکیه قانونی تصویب کرد که پی آن اگر فردی در شبکه‌های اجتماعی اخبار جعلی و اطلاعات نادرست منتشر کند، به سه سال زندان محکوم می‌شود. حال اگر این فرد از طریق حساب‌های جعلی که هویتشان مشخص نیست این کار را انجام دهد با مجازات دو برابری رو به رو می‌شود. 

در فرانسه هم با توجه به اینکه در این کشور انتخابات پارلمانی دو روز پیش به پایان رسید، قرار بود اگر قضات تشخیص دادند محتوایی جعلی است شبکه اجتماعی مذکور آن را حذف کند. 

آیا اطلاعات نادرست روی مخاطب تاثیر می‌گذارد؟ 

گلیکسمن، نماینده اتحادیه اروپا درباره تاثیر اطلاعات جعلی بر شهروندان گفته بود اطلاعات نادرست، سلاح جنگ‌های ترکیبی است، زیرا می‌تواند جامعه را دو قطبی کند. 

 بهاردواج، خبرنگار حوزه شبکه‌های اجتماعی شبکه خبری نیوز ۱۸ از تاثیر این اطلاعات نادرست در ایام انتخابات می‌گوید: اخبار جعلی می‌تواند باعث کاهش آرای مردمی در پای صندوق‌های رای، افزایش بی اعتمادی و دو قطبی شدن جامعه شود.

با توجه به انتخابات مجلس عیان انگلیس که در ۴ جولای برگزار می‌شود و قرار است پس از انتخاب نمایندگان مجلس عوام، نخست وزیر هم انتخاب شود و از این جهت این مجلس مهم است، این کشور بر نحوه انتشار اخبار جعلی در شبکه‌های اجتماعی نظارت زیادی دارد. 

از همین رو، ماریانا اسپرینگ، خبرنگار اطلاعات جعلی و فضای مجازی شبکه خبری بی بی سی تحقیقی با عنوان که «آیا اطلاعات جعلی در شبکه‌های اجتماعی می‌تواند روی رای من تاثیر بگذارد یا نه؟» انجام داده است. 

آیا اطلاعات جعلی در شبکه‌های اجتماعی می‌تواند روی رای مردم تاثیر بگذارد؟

درو بِنوی کارشناس رسانه‌های اجتماعی می‌گوید: شبکه‌های اجتماعی برای ارسال پیام به رأی‌دهندگان انگلیسی نقش کاملاً کلیدی دارند.

اسپرینگ در ویدیویی که در شبکه بی بی سی پخش شده از نحوه تحقیقش می‌گوید؛ مشخص شده تک تک کاربران شبکه‌های اجتماعی و حساب‌های ناشناس، توانایی شکل‌دهی به یک جریان آنلاین یا برخط را دارند و می‌توانند اطلاعات نادرست را به راحتی در میان کاربران پخش کنند، او با استفاده از چندین گوشی و چندین حساب کاربری به این نتایج رسیده است. 

ماریانا اسپرینگ می‌گوید: بر اساس تحقیقاتم و داده‌هایی که مرکز ملی تحقیقات اجتماعی در اختیارم گذاشت ۲۴ حساب کاربری توجهم را جلب کرد، حساب‌هایی که پروفایل، فالوور ندارند و خصوصی هستند. اینها حساب‌های کاربری جعلی هستند در عین اینکه نمایه‌های رسانه‌های اجتماعی را در تمام سایت‌های اصلی دارند. 

خانم اسپرینگ می‌گوید تبلیغات انتخاباتی در شبکه‌های اجتماعی شبیه بیلبورد‌های انتخاباتی در خیابان است و فاش می‌کند حزب‌های مختلف انگلیس چه قدر برای این حساب‌های جعلی و لایک‌ها در اینستاگرام، فیس بوک و تیک تاک خرج می‌کنند. 

خبرنگار بی بی سی می‌گوید: از زمان شروع انتخابات، کارگر بیش از ۱.۵ میلیون پوند برای تبلیغات خود در سایت‌های متا هزینه کرده است. در حالی که محافظه کاران بیش از ۸۰۰ هزار پوند هزینه کرده اند. حزب کارگر بیشتر برای نشان دادن تبلیغات و صحبت‌های نامزد‌های انتخاباتی استفاده کرده در حالی که تبلیغاتی که آنها از محافظه‌کاران دیده‌اند، رأی‌دهندگان را تشویق کرده است که به یکی از نامزد‌ها رای ندهند. 

نتایج تحقیقات خبرنگار حوزه اخبار جعلی ماریانا اسپرینگ درباره این حساب‌های جعلی در آستانه انتخابات مجلس انگلیس نشان می‌دهد که نبرد در شبکه‌های اجتماعی فقط توسط حساب‌های رسمی متعلق به احزاب سیاسی انجام نمی‌شود بلکه هواداران نامزدها، ربات‌ها و حساب‌های ناشناس هم هستند. 

او گفته که این حساب‌ها علاوه بر تبلیغات سیاسی نامزد مورد نظرشان و محتوای واقعی که عقاید سیاسی را بیان می‌کند، اخبارجعلی‌ها، اطلاعات نادرست، و نظرات هولناکی را به رای‌دهندگان جوان توصیه می‌کنند. 

اسپرینگ از وجود زیادی حساب‌های مشکوک و جعلی خبر داده که با هم یک محتوای تکراری را تکثیر می‌کنند، کامنت می‌گذارند یا یک نفر را ترول یا توهین می‌کنند. 

همکاری متا با انگلیس در آستانه انتخابات 

انگلیس با شرکت متا، مالک سکو‌های اینستاگرام، واتس اپ و فیس بوکیک تفاهم نامه امضا کرده، بر اساس آن گروهی از کارشناسان در حوزه‌های مختلف این ۴ اقدام را انجام می‌دهند:

۱) مباره با اطلاعات نادرست: این اطلاعات از اینستاگرام، فیس بوک و تردز حذف می‌شود.

۲) مبارزه با عملیات نفوذ: شناسایی و حذف کارز‌هایی که توسط حساب‌های جعلی با هدف کاهش مشارکت مردم در انتخابات فعالیت می‌کنند.

۳) مقابله با خطرات ناشی از سواستفاده از فناوری‌های مربوط به هوش مصنوعی با استفاده از برچسب گذاری روی تصاویر.

ماجرای حساب‌های جعلی در ایران برای نفرت پراکنی نسبت به نامزد‌های انتخاباتی چیست؟

حسین دلیریان سخنگوی مرکز ملی فضای مجازی از افزایش فعالیت حساب‌های جعلی و توهین پراکنی شان در آستانه انتخابات ریاست جمهوری ایران گفت: گروه‌های مخالف کشور در خارج از ایران در بازه زمانی ۲۷ خرداد تا سوم تیر با سه هشتگ اصلی، سرعت انتشار اخبار خلاف واقع، توهین و تمسخر درباره هر ۶ نامزد و هواداران آنها را بسیار افزایش داده اند.

او در پایان افزود: رصد مرکز ملی فضای مجازی از رفتار‌ها در شبکه‌های اجتماعی و پیام رسان ها، نشان می‌دهد، رفتار‌های ربات گونه حساب‌های کاربری در فضای مجازی زیاد شده است.

توصیه کارشناسان در مواجهه با اخبار جعلی

لوپز، تحلیلگر سیاسی، درباره شناسایی اخبار جعلی در شبکه‌های اجتماعی گفت: اگر خبری در شبکه‌های اجتماعی دیدید یا از یک چهره مشهور شنیدید، اما احساس کردید جعلی است آن را در رسانه‌های رسمی و معروف بررسی کنید. فقط به منابع شناخته شده اعتماد کنید. به نویسنده و اعتبار آن نگاه کنید. کل متن را بخوانید نه فقط تیتر. صحت تصویر را بررسی کنید و در آخر قبل از اشتراک گذاری آن با دوستان به صحت آن خبر مطمئن شوید.

منبع: آنا