یکی از موضوعات حوزه روانشناسی کودکان و نوجوانان که در چند سال اخیر در مراکز پژوهشی جهان مورد توجه قرار گرفته، نقش دلبستگی فرزند و کیفیت ارتباط او با والدین در پیشرفت تحصیلی و بهطور کلیتر پیشرفت فرزند است. همه انسانها از بدو تولد، نیاز به ارتباط مناسب و به اندازه کافی با والدین خود دارند. اگر این ارتباط و دلبستگی به شیوه درستی شکل بگیرد، در مسیر افزایش انگیزه برای پیشرفت اعم از تحصیلی و ... در نوجوانان بسیار کمککننده است. اما برای این که دلبستگی ایمنی بین دانشآموز و پدر و مادرش شکل بگیرد، باید چه پیشنیازهایی فراهم شود؟
شناخت هیجانات و احساسات دانشآموز
نکته اول، آشنایی والدین با هیجانات و احساسات کودک یا نوجوان است. آگاهی از این مسئله باید به این صورت باشد که هر زمان در چهره و کلام دانشآموز، هیجاناتی بروز داده میشود، والدین باید راجع به آن احساسات با فرزندشان صحبت کنند. این اتفاق باعث میشود تا اگر دانش آموز در مدرسه یا مراحل تحصیلی با مشکلی مواجه باشد، در فرصت مناسب با والدین دربارهاش گفتگو کند. طبیعتا در پی آن، میتواند درمان اصولی در صورت نیاز به کار گرفته شود تا سطح علمی و نمرات او افزایش پیدا کند.
از همدلی تا ارزشمندی احساسات فرزند
پدر و مادرهای دانشآموزان باید در تمام مراحل شکلگیری یک ارتباط با فرزندشان، با او همدلی داشته باشند تا ارتباط روانی خوبی شکل بگیرد. این همدلی باعث میشود که باوری در ذهن او شکل بگیرد که احساساتش چقدر ارزشمند است و چقدر والدینش نسبت به هیجانات و افکار او حساس و دغدغهمند هستند.
کنجکاوی اصولی درباره وضعیت روانی دانشآموز
در ادامه باید راجع به دلایل آن احساسات و هیجانات، کنجکاوانه سوال کنند و حتی در صورت کمککنندهبودن، حدسهای خود را به فرزند بازخورد دهند. مثلا اگر احساس میکنند او در مدرسه روز خوبی را پشت سرنگذاشته، به او بگویند: «به نظرم امروز با یکی از همکلاسیهایت بحث کردی و به نظرت او رفتار اشتباهی داشته ولی زیر بار نرفته است.»
بهکارگیری مهارت حلمسئله در چالشهای تحصیلی
در مرحله بعد باید به فرزند خود کمک کنید که چطور با این افکار و احساسات کنار بیاید و راهحلهای مناسب را برای حل چالشهای تحصیلیاش پیدا کند. او با احساس حمایت و پشتوانهای که از والدین دریافت کرده، یاد میگیرد که مهارت حل مسئله خود را در چالشهای تحصیلی، چطور بهکار گیرد.
از بازی با دانشآموز غافل نشوید
یکی از فعالیتهایی که برای ایجاد دلبستگی ایمن بین دانشآموز و والدینش موثر است، وقت گذاشتن برای بازی با اوست. منظور از بازی، این است که هفتهای یک یا دو بار با دانش آموزتان فعالیت مورد علاقه و مشترکتان را انجام دهید مثل پیادهروی، درست کردن کیک، انجام بازیهای فکری، رفتن به سینما و پارک و .... به دلیل اهمیت نظمداشتن این فعالیت، باید روز و زمان آنها مشخص شود تا در زمان این فعالیتها، هم برنامه والدین به هم نخورد و هم ذهن فرزند آشفتگی نداشته باشد.
پیشرفت تحصیلی در سایه رشد روانی
در روانشناسی معتقدیم وقتی رابطهای با کیفیت و دلبستگی ایمن بین فرزند و والدین برقرار باشد، رشد روانی اتفاق میافتد و باعث میشود او در مرحله بعد در دنیای اکتشاف و کنجکاوی قدم بردارد. زمانی که یک فرد از کودکی و نوجوانی به سمت اکتشاف حرکت میکند، ذهن و مغز او فعال شده، قدرت تمرکزش زیاد میشود، اعتماد به نفس او بالا میرود و همه این عوامل به پیشرفت تحصیلی منجر خواهد شد.
رفتارهای ممنوعه والدین در مسیر اکتشاف
زمانی که فرزند در مسیر اکتشاف حرکت میکند، یک سری کارها از جانب والدین ممنوع است که عبارتند از: گفتن نکننکن زیاد، مقایسه، نصیحتهای نابجا، توهین به شخصیت کودک، داشتن انتظارات بیش از توان فعلی فرزند، کمالگرایی والدین، نتیجهگرایی، ندیدن تلاشها و .... تمام اینها باعث میشود اعتماد به نفس فرزند پایین بیاید و میل به پیشرفت تحصیلی و بقیه مراحل در زندگی کم شود، چون خود را توانمند نمیبیند یا خود را آنقدر ارزشمند نمیداند که برای پیشرفت تلاش کند.
نکته پایانی
به منظور افزایش انگیزه فرزند برای پیشرفت اعم از تحصیلی، ورزشی، هنری و ... حواسمان باشد که توانمندیهای او را ببینیم و از همان لحظه شروع به تلاش و یادگیری، انتظار پیشرفت از او داشته باشیم. هرچه حس خوشایند در پیشرفت را بیشتر احساس کند، انگیزه وی به تلاش هم بیشتر خواهد شد.
منبع: ایسنا