اخذ مالیات از خانه‌های خالی و لوکس یکی‌ از قوانین مصوب شده در مجلس یازدهم بود که بعد از گذشت ۴ سال اجرا شده و در صورت همکاری دستگاه ها و اجرایی شدن کامل آن می‌تواند بازار مسکن را در مسیر ثبات و آرامش قرار دهد و التهابات این بازار را کاهش دهد.

اگرچه شناسایی خانه‌های خالی چند سالی است که به‌عنوان یک راهکار ثمربخش معرفی می‌ شود اما تاکنون اجرایی نشده بود. از چند ماه گذشته، وزارت راه وشهرسازی و سازمان امور مالیاتی کشور با همکاری دستگاه‌های ذی‌ربط سعی کرده اند تا این اقدام مهم را عملیاتی کنند.

مالیات بر خانه خالی طبق ماده ۵۴ مکرر قانون مالیات‌های مستقیم، به خانه‌هایی که بیش از ۱۲۰ روز در طول سال خالی بمانند، تعلق می‌گیرد. در تاریخ ۲۲ تیر ماه سال ۱۳۹۹ این طرح با ۱۱ تبصره تصویب شد و در دستور کار دولت قرار گرفت.

بسیاری از ساکنان و مالکان واحدهای مسکونی شاید از اجرای این قانون کمی دلواپس بشوند اما باید گفت که طبق این قانون تمامی خانه‌ها مشمول مالیات نمی‌شوند مگر خانه‌ای که تبصره‌های قانونی شامل حال آن شود. همچنین تمامی افرادی‌که ساکن ایران یا خارج از کشور هستند، به‌عنوان اشخاص حقیقی و حقوقی موظفند املاک خود را اجاره دهند.

بسیاری از افراد تصور می‌کنند مالیات بر خانه‌های خالی به عواملی مانند قدمت خانه یا فرسودگی آن بستگی دارد. در صورتی که مالیات خانه‌های خالی کلنگی دقیقاً مشابه با قوانین مالیات خانه‌های خالی نوساز است و هیچ تفاوتی با آن ندارد. بنابراین اگر خانه‌ای قدیمی از کسی به شما به ارث رسیده، باید علاوه بر پرداخت مالیات بر ارث، بعد از گذشت مدت زمان معین، مالیات خانه خالی هم بپردازید.

مالیات بر خانه‌های خالی بر اساس عوامل مختلفی مانند زمان خالی بودن ملک، تعداد خانه‌های خالی و میزان ارزش اجاری ملک محاسبه می‌شود. ضریب مالیات بر خانه‌های خالی در تهران و سایر شهرهای بیش از ۱۰۰ هزار نفر جمعیت برای دارندگان ۱ تا ۵ خانه به این شرح است: سال اول: ۶ برابر ارزش اجاری ملک - سال دوم: ۱۲ برابر ارزش اجاری ملک - سال سوم: ۱۸ برابر ارزش اجاری ملک.

ضریب مالیات برای کسانی که بیشتر از ۵ خانه خالی دارند، به شرح زیر است: سال اول: ۱۲ برابر ارزش اجاری ملک‌ها - سال دوم: ۲۴ برابر ارزش اجاری ملک‌ها - سال سوم: ۳۶ برابر ارزش اجاری ملک‌ها.

مالک خانه در صورت نداشتن اعتراض می‌تواند یک ماه بعد از ارسال برگ تشخیص مالیات، برای پرداخت آن اقدام کند. در صورت دیرکرد در پرداخت مالیات، به‌ازای هر ماه ۲.۵ درصد جریمه به فرد تعلق خواهد گرفت.

تاکید بر شناسایی خانه‌های خالی در «قانون ساماندهی بازار زمین، مسکن و اجاره‌بها» 

همچنین اخیرا هم با تصویب قانون ساماندهی بازار زمین ،مسکن و اجاره مالکان خانه های خالی بیش از گذشته نقره داغ می شوند.

براساس این گزارش در راستای ساماندهی بازار مسکن، خانه‌های خالی از طریق الزام به ثبت مالکیت در سامانه ملی املاک و اسکان شناسایی می‌شوند. 

تقویت سامانه ملی املاک و اسکان، جهت شناسایی خانه‌های خالی و تکمیل سامانه ملی املاک و اسکان و درج معاملات در سامانه ثبت معاملات املاک و مستغلات کشور یکی از مواردی است که در «قانون ساماندهی بازار زمین، مسکن و اجاره بها» بر آن تاکید شده است.

از طرفی ضمانت اجرایی برای ثبت قرارداد‌های مسکن و ارائه راهکار‌هایی برای الزام‌آور شدن آن، از دیگر موارد مطرح شده در «قانون ساماندهی بازار زمین، مسکن و اجاره بها» است.

صدور برگه مالیاتی برای ۱۲۰ هزار خانه خالی 

ابوالفضل نوروزی، مدیرکل دفتر اقتصاد مسکن در همین راستا اعلام کرد که شناسایی خانه‌های خالی از طریق سامانه املاک و اسکان انجام می‌شود و تاکنون اطلاعات ۱۲۰ هزار خانه خالی در اختیار سازمان امور مالیاتی قرار گرفته که برای آن‌ها برگه مالیاتی صادر شده است. 

به گفته نوروزی همه خانه‌هایی که بیش از ۱۲۰ روز خالی باشند اطلاعات آن‌ها به سازمان امور مالیاتی ارسال می‌شود و مالکانی که اطلاعات ملک خود را در سامانه ملی املاک و اسکان ثبت نکردند هم در زمره خانه‌های خالی هستند و اطلاعات آن‌ها به سازمان امور مالیاتی ارسال می‌شود. 

مدیرکل دفتر اقتصاد مسکن در توضیح میزان مالیات خانه‌های خالی گفته است بر اساس قانون در سال اول معادل ۶ برابر مالیات بر درآمد اجاره و در سال دوم ۱۲ برابر و سال سوم ۱۸ برابر خواهد بود و اگر فردی ۵ خانه خالی داشته باشد این رقم دو برابر می‌شود که عدد قابل توجهی است. 

عرضه ۱۸۲ هزار واحد مسکونی خالی در قالب اجاره یا فروش به بازار مسکن

طبق اعلام مدیر کل دفتر اقتصاد مسکن وزرات راه و شهرسازی راهکار‌های اتخاذشده توسط وزارت راه و شهرسازی منجر شد تا ۱۸۲ هزار واحد مسکونی که در مرحله اول در سامانه املاک و اسکان خالی شناسایی شده بود به بازار مسکن در قالب اجاره و یا فروش عرضه شود. 

نوروزی با بیان اینکه سیاست دولت از دریافت مالیات بر خانه‌های خالی درآمدزایی نیست بلکه تنظیم بازار مسکن است، تصریح کرد که اگر خانه‌های خالی موجود در کشور به بازار مسکن عرضه شود بخش مهمی از تقاضا در این بازار پاسخ داده می‌شود که می‌تواند منجر به ثبات و آرامش در این بازار شود. 

شهرداری ها هم برای شناسایی خانه‌های خالی ورود می کنند

همچنین در همین رابطه  فرشید ایلاتی کارشناس سیاست گذاری مسکن در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان با بیان اینکه  قانون ساماندهی بازار زمین و مسکن از جهات مختلف تلاش کرده ساماندهی بازار مسکن را پوشش دهد و فقط به وام ودیعه اکتفا نکرده است گفت: در صورتی که  الزامات این قانون به خوبی اجرا شود، می‌توانیم این قول را به مردم دهیم دیگر تورم مسکن که همواره بالاتر از تورم عمومی حرکت کرده، نوسانات آن با اجرای قانون پایین‌تر از تورم و در همان رنج باشد.

وی اظهار کرد: به نظر می‌رسد قانون ساماندهی بازار زمین و مسکن نقطه شروع خوبی است و می‌توان امیدوار بود با اجرای درست قانون، از ناحیه مسکن فشار زیادی به مردم وارد نشود. در واقع در یک حد تعادل که در کشور تورم داریم به همان میزان هم در بخش مسکن با اجرای قانون انتظار تورم می‌رود.

کارشناس سیاستگذاری مسکن درباره خانه‌های خالی، اظهار کرد: طی ۴ دهه اخیر قوانینی برای خانه‌های خالی تصویب شده که در اجرا ضعف‌هایی داشته است. در قانون ساماندهی بازار زمین، مسکن و اجاره‌بها برای اولین بار پیشنهاد شده تا شهرداری‌ها هم در بحث خانه‌های خالی به دولت کمک کنند.

ایلاتی  با بیان اینکه  بر این اساس از محل درآمدهای شناسایی خانه‌های خالی، ۵۰ درصد به شهرداری‌ها باز می‌گردد  گفت: این یک انگیزه ایجاد می‌کند تا شهرداری‌ها به دولت برای تکمیل سامانه املاک و اسکان کمک کنند از خانه‌های خالی به‌عنوان ظرفیت خوبی برای ساماندهی بازار مسکن استفاده شود.

ثبت اطلاعات در سامانه املاک و اسکان به کمک شناسایی خانه‌های خالی می آید

همچنین داود بیگی نژاد نایب رئیس اول اتحادیه مشاوران املاک تهران در گفت وگو با باشگاه خبرنگاران جوان با بیان اینکه اجرای طرح قانون  اخذ مالیات از خانه های نقش بسیار موثری در بهبود وضعیت بازار مسکن خواهد داشت گفت: دولت می‌تواند با گرفتن مالیات از خانه‌های خالی بازار عرضه و تقاضای مسکن را به تعادل برساند و روند گرفتن مالیات خانه‌های خالی را با جدیت پیگیری کند.

وی  با بیان اینکه  مالیات بر خانه‌های خالی یکی از مهم‌ترین ابزارهای قانونی است که در کنترل و تخصیص بهینه منابع موجود مسکن در شرایطی که فاصله زیادی میان عرضه و تقاضا وجود دارد، می‌تواند کمک‌رسان شرایط فعلی بازار مسکن باشد گفت:  برای گرفتن مالیات از خانه‌های خالی نیاز به اطلاعاتی دقیق است و با توجه به چالش‌های فراوانی که در مورد اطلاعات و آمار خانه‌های خالی وجود دارد بنابراین تکمیل تمامی اطلاعات افراد از جمله مالکان و مستاجران در سامانه املاک و اسکان، نقش بسیار موثری در بهبود وضعیت بازار مسکن کشور دارد.