سوانح هوایی در طول تاریخ باعث جان‌باختن برخی از رئیسان جمهوری و نخست وزیران کشور‌های مختلف شده است، نقص فنی، مه غلیظ و نبود دید کافی خلبان، حملات و ترورها، حوادث طبیعی و شرایط بد جوی و آب و هوایی از مهمترین مسائلی است که باعث سقوط هواپیما‌ها و بالگرد‌های حامل رئیسان‌جمهور، نخست وزیران و مقامات عالی رتبه کشور‌ها و باعث جان‌باختن سرنشینان آنها شده است.

در این گزارش به بررسی و مرور سوانحی هوایی در فاصله سال‌های ۱۹۳۶ تا ۲۰۲۴ برای ۲۴ مقام عالی‌رتبه (۱۶رئیس جمهوری و ۸ نخست وزیر) در کشور‌های مختلف می‌پردازیم که به دلایل مختلف اتفاق افتاده است؛ که آخرین آن حادثه سقوط بالگرد حامل آیت الله ابراهیم رئیسی رئیس‌جمهوری کشورمان است که منجر به شهادت او و همراهانش در شمال غرب کشور شد و آمار این سوانح در سطح مقامات عالی کشور‌ها را در یک قرن گذشته به ۲۵ حادثه از این دست می‌رساند.

شهید آیت الله سید ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری ایران (۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۲)

آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی هشتمین رئیس جمهوری اسلامی ایران (از سال ۱۴۰۰ تا اردیبهشت ۱۴۰۳) روز یکشنبه ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۳ پس از افتتاح سد «قیز قلعه‌سی» در مسیر افتتاح پروژه «ارتقای کیفیت پالایشگاه تبریز» در منطقه ورزقان دچار سانحه سقوط بالگرد شد و در شب ولادت هشتمین اختر تابناک امامت و ولایت، به درجه رفیع شهادت نایل آمد.

نخستین حادثه در دسامبر ۱۹۳۶ به دلیل مه غلیظ

سالومون آروید آچاتس لیندمن دریاسالار سوئدی، صنعتگر و سیاستمدار محافظه کار بود که از سال ۱۹۰۶ تا ۱۹۱۱ به عنوان نخست وزیر سوئد و دوباره از سال ۱۹۲۸ تا ۱۹۳۰ خدمت کرد. دو دوره نخست وزیری او، از ۱۹۰۶ تا ۱۹۱۱ و از ۱۹۲۸ تا ۱۹۳۰، شامل معرفی پارلمانتاریسم و حق رای همگانی شد. لیندمن در ۹ دسامبر ۱۹۳۶ در یک سانحه هوایی به دلیل مه غلیظ جان باخت.

ولاادیسلاف سیکورسکی یک سیاست‌مدار اهل لهستان بود. وی از دسامبر ۱۹۲۲ تا مه ۱۹۲۳ نخست‌وزیر جمهوری دوم لهستان و از سپتامبر ۱۹۳۹ تا ژوئیه ۱۹۴۳ نخست‌وزیر دولت در تبعید لهستان بود، وی در ۴ ژوئیه ۱۹۴۳ در یک سانحه هوایی درگذشت.

نرو راموس پس از بحران سیاسی که به خودکشی رئیس جمهور گتولیو وارگاس و استیضاح معاون کارلوس لوز و رئیس کافه فیلهو منجر شد، مدت کوتاهی به عنوان رئیس جمهور موقت برزیل خدمت کرد. راموس آخرین رئیس‌جمهوری بود که در امپراتوری برزیل متولد شد. نرو راموس در ۱۶ ژوئن ۱۹۵۸ در یک سانحه هواپیمایی نزدیکی فرودگاه بین المللی کوریتیبا برزیل جان باخت.

بارتلمی بوگاندا به عنوان اولین نخست وزیر جمهوری آفریقای مرکزی به عنوان یک منطقه خودمختار خدمت کرد. در ۲۹ مارس ۱۹۵۹ برای پرواز به بانگی محل مبارزات انتخاباتی خود سوار بر هواپیما شد و ناگهان در میان راه هواپیما ناپدید شد و لاشه آن روز بعد در منطقه بودا کشف شد. هر چهار خدمه و پنج مسافر، از جمله رئیس اطلاعات دولت و یکی از اعضای مجلس، کشته شدند.

 رامون مگزایسای هفتمین رئیس جمهور فیلیپین

جان‌باختن رئیس جمهوری فیلیپین با ۲۴ همراه

رامون مگزایسای هفتمین رئیس جمهور فیلیپین (۱۹۵۳-۱۹۵۷) بود که بیشتر به دلیل شکست دادن موفقیت آمیز جنبش کمونیست‌ها و جذابیت مردمی‌اش شناخته می‌شد در سال ۱۹۵۷ هنگامی که هواپیمای ریاست جمهوری وی سقوط کرد به همراه ۲۴ مسافر دیگر کشته شدند.

 عبدالسلام عارف رئیس‌جمهور اسبق کشور عراق

عبدالسلام عارف رئیس‌جمهور سابق کشور عراق بین سال‌های ۱۹۶۳ تا ۱۹۶۶ بود؛ سرهنگ عبدالسلام عارف در ۸ فوریه ۱۹۶۳ با کودتا علیه عبدالکریم قاسم قدرت را در دست گرفت و اعضای حزب بعث عراق را وارد کابینه خود کرد. عارف در سال ۱۹۶۶ در یک حادثه مشکوک هوایی کشته شد و برادرش عبدالرحمن عارف به قدرت رسید.

مارشال هامبرتو یک رهبر نظامی برزیل بود. او به عنوان اولین رئیس جمهور دیکتاتوری نظامی برزیل پس از کودتای نظامی ۱۹۶۴ خدمت کرد. او عضو یک جناح لیبرال «قانون‌گرا» در رژیم بود، برخلاف جانشینان مستبدتر خود. چهار ماه پس از ترک ریاست جمهوری، کاستلو برانکو در ۱۸ ژوئیه ۱۹۶۷ در یک برخورد هوای کوچک با هواپیمای کوچک در نزدیکی فورتالزا جان باخت.

رنه بارینتوس اورتونیو یک افسر نظامی و سیاستمدار بولیوی بود که به عنوان چهل و هفتمین رئیس جمهور بولیوی دو بار از سال ۱۹۶۴ تا ۱۹۶۶ و از سال ۱۹۶۶ تا ۱۹۶۹ به عنوان چهل و هفتمین رئیس جمهور بولیوی خدمت کرد. از سال ۱۹۶۵ تا ۱۹۶۶ با آلفردو اواندو رئیس جمهور مشترک بود و قبل از آن در سال ۱۹۶۴ به عنوان ۳۰ امین معاون رئیس جمهور بولیوی خدمت کرد. وی در ۲۷ آوریل ۱۹۶۹، در سقوط هلیکوپتر کشته شد. این سانحه ا به عنوان یک ترور مطرح شده است، اما هرگز ثابت نشد.

جمال بیجدیچ سیاستمدار بوسنیایی و یوگسلاوی بود که از ژوئیه ۱۹۷۱ تا زمان مرگش در یک هواپیمای کراش، نخست وزیر یوگسلاوی بود. او همچنین به عنوان وزیر کشور از ژوئیه تا دسامبر ۱۹۷۱ خدمت کرد. بیجدیچ همچنین از سال ۱۹۶۷ تا ۱۹۷۱ رئیس مجلس مردمی بوسنی و هرزگوین بود.

جوئل راکوتومالالا یک افسر نظامی و سیاستمدار مالاگاسی بود. سرهنگ نیرو‌های مسلح خلق ماداگاسکار، او از ۱۳ ژانویه ۱۹۷۶ تا زمان مرگش نخست وزیر جمهوری دموکراتیک ماداگاسکار بود، او در ۳۰ ژوئیه ۱۹۷۶ آخرین ماه حضور نیرو‌های مسلح فرانسه در ماداگاسکار، در سانحه یک هلیکوپتر ترابری در طی یک پرواز کوتاه به همراه رئیس ستاد ارتش آلفونس راکوتونیراینی جان باخت.

احمد اولد بوسیف یک افسر نظامی و رهبر سیاسی موریتانی بود. در ۶ آوریل ۱۹۷۹، او در یک کودتا به همراه سرهنگ محمد خونا ولد حیدالله و سایر افسران قدرت را به دست گرفت و سرهنگ مصطفی ولد سالک را از قدرت واقعی بیرون کرد، اما تا ۳ ژوئن در موقعیت نمادین خود بدون هیچ قدرت واقعی باقی ماند، سپس دومین نخست وزیر موریتانی در دولت جدید شد و ماه بعد در یک سانحه هوایی در سواحل داکار، سنگال جان باخت.

فرانسیسکو کارنیرو سیاستمدار پرتغالی بود که اولین رهبر دموکرات و یکی از بنیانگذاران حزب سوسیال بود. او در سال ۱۹۸۰ به مدت یازده ماه نخست وزیر پرتغال بود تا اینکه در ۴ دسامبر ۱۹۸۰ در یک سانحه هوایی در کاماراته درگذشت.

خایمه رولدوس آگیلرا رئیس جمهور اکوادور و وزیر دفاع وی سال ۱۹۸۱ در حادثه‌ای هوایی در جنوب این کشور جان باختند.

سامورا ماشل نخستین رئیس جمهور موزامبیک سال ۱۹۸۶ به دلیل سقوط هواپیمای وی در شمال شرقی آفریقای جنوبی منجر به کشته شدن وی و ۲۴ تن دیگر شد.

 رشید کرامی نخست‌وزیر اسبق لبنان

رشید کرامی به عنوان شخصیتی که بخشی از تاریخ لبنان در نیمه دوم قرن بیستم با حیات سیاسی وی عجین شده است. کرامی در طول حیات خود، ۱۰ بار به عنوان نخست وزیر مامور تشکیل کابینه شد و در این دوران، ریاست اکثر کابینه‏‌های لبنان را در بحرانی ‏ترین شرایط تاریخ سیاسی لبنان برعهده گرفت. شید کرامی تا پایان عمر ۶۶ ساله خود اداره لبنان را برعهده داشت تا این‏که در اول ژوئن ۱۹۸۷م، در حالی که از طرابلس عازم بیروت بود، بالگرد وی هدف آتش نیرو‌های فالانژ قرار گرفت و کشته شد.

عبدالرحیم غفورزی سیاستمدار، دیپلمات و نخست وزیر افغانستان در سال ۱۳۲۷ در ولایت کابل متولد و در سال ۱۹۹۸ در یک سانحه هوایی همراه تعدادی از همکارانش در میدان هوایی بامیان جان باخت.

 ضیاءالحق رئیس جمهور اسبق پاکستان

ضیاءالحق رئیس جمهوری پاکستان و بسیاری از مسئولان بلندپایه نظامی، همچنین سفیر آمریکا در این کشور در انفجار هواپیمای ریاست جمهوری سال ۱۹۸۸ در نزدیکی «بهاوالپور» در شرق پاکستان جان باختند.

ژوونال هابیاریمانا رئیس‌جمهوری رواندا وی و نیز چند تن از مسئولان بلندپایه دو کشور سال ۱۹۹۴ به هنگام فرود با هواپیما در «کیگالی» هدف اصابت موشک‌های زمین به هوا قرار گرفت و منفجر شد.

سیپرین انتاریامیرا رئیس جمهوری بروندا به همراه ژوونال هابیاریمانا رئیس جمهور رواندا سال ۱۹۹۴ مورد اصابت موشک‌های زمین به هوا قرار گرفت و هواپیمای حامل وی منفجر شد.

بوریس ترایکوفسکی یک سیاست‌مدار اهل جمهوری مقدونیه بود. وی از نوامبر ۱۹۹۹ تا فوریه ۲۰۰۴ رئیس‌جمهوری این کشور بود. وی به همراه چند تن از همکاران خود در سانحه هوایی در جنوب بوسنی جان باختند.

محمدو مکسیدو ابوبکر نوزدهمین رئیس جمهوری کشور در نیجریه بود. او به مدت ۵۰ سال سلطان سوکوتو بود. پس از جشن عید فطر در سال ۲۰۰۶ ماسیدو به ابوجا رفت تا با رئیس جمهور اولوسگون اوباسانجو ملاقات کند. پس از آن جلسه، ماسیدو در روز یکشنبه ۲۹ اکتبر سوار هواپیما شد و درست پس از برخاستن از زمین سقوط کرد و بسیاری از سرنشینان هواپیما از جمله ماسیدو، پسرش و نوه او کشته شدند.

لخ الکساندر کاچینسکی یک سیاستمدار لهستانی بود که از سال ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۵ به عنوان شهردار ورشو و از سال ۲۰۰۵ تا زمان مرگش در سال ۲۰۱۰ رئیس جمهوری لهستان بود. او در سانحه سقوط هواپیمای توپولف-۱۵۴ در غرب روسیه به همراه همسرش در ۱۰ آوریل ۲۰۱۰ کشته شد.

ریشارد کاچوروفسکی یک دولتمرد لهستانی بود. او از سال ۱۹۸۹ تا ۱۹۹۰ به عنوان آخرین رئیس جمهوری لهستان در تبعید خدمت کرد. او جانشین کازیمیرز سابات شد و به دنبال استقلال مجدد لهستان از حوزه نفوذ شوروی و انتخاب لخ والسا به عنوان اولین رئیس جمهور منتخب دموکراتیک لهستان از قبل از جنگ جهانی دوم، از سمت خود استعفا داد. او در ۱۰ آوریل ۲۰۱۰ در سانحه هوایی در نزدیکی اسمولنسک روسیه به همراه رئیس جمهور لهستان لخ کاچینسکی و سایر مقامات ارشد دولتی جان باخت.

 سباستین پینه‌را رییس جمهور شیلی

سباستین پینه‌را که دو دوره (از ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۴ و ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۲) رئیس جمهوری شیلی بود در یک سانحه هوایی در جنوب شیلی کشته شد. وی در داخل کشور خود به عنوان یک تاجر موفق شناخته می‌شد که اولین دوره ریاست‌جمهوری اش با رشد سریع اقتصادی همراه بود، اگر چه این اعتقاد وجود داشت که او با جامعه در حال تغییر این کشور ارتباطی ندارد.

منبع: ایرنا