پدیده ریزگردها در مناطقی از استان کرمان به وِِیژه مناطقی از شرق استان مانند فهرج و ریگان گاها زندگی مردم را مختل می کند این مساله برای حل شدن نیازمند بررسی های دقیق علمی و عزم اراده جدی است و از سویی دیگر با انجام کارهایی نظیر نهال کاری، مالچ پاشی، مدیریت روان آب و اجرای تلههای رسوبگیر می توان تا حدودی از شدت این مساله کاست.
رضا محمدزاده رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان فهرج در این رابطه می گوید: مهار شنهای روان در شهرستان فهرج نیاز به اعتبارات ملی دارد.
او در ادامه می افزاید: بیشتر برداشتهای شن که شهرستان فهرج را تحت تاثیر قرار میدهد از شهرستانهای مجاور و استانهای سیستان بلوچستان و خراسان جنوبی است که در این زمینه نیاز به اقدامات و و عزم ملی است.
محمدزاده گفت: بخشی نیز از ریزگردها از سمت جازموریان و شهرستان ریگان است که شهرستان فهرج را تحت تاثیر قرار میدهد.
او میگوید: تاکنون در بخش نگین کویر فهرج ۳ هزار هکتار مالچ پاشی شده و ۲ هزار هکتار در دستور کار قرار دارد که در بخشی از شمال فهرج نهال کاری نیز انجام شده است.
رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری فهرج در ادامه گفت: باید برای مهار حرکت شنهای روان در استانهای سیستان و بلوچستان و خراسان جنوبی اقداماتی صورت بگیرد.
از سوی دیگر برخی جنگلهای کهور ریگان و فهرج را که در حال نابودی است موجب افزایش گرد و غبار در این منطقه دانسته اند، به نحوی که جنگل کهوری که در گذشته نمیشد در آن حرکت کرد امروز در حال از بین رفتن است و شاهدیم که امروز بیش از هزار درخت کهور در اثر توفان شن به دلیل خشک شدن نابود شده اند و در واقع در کنار اقدامات حفاظتی نظیر مالچ پاشی باید جنگلهای موجود حفظ شود.
یکی از ساکنان شهر ریگان با اشاره به وضعیت نامناسب مردم این شهر میگوید: ریگان آنقدر محروم است که حتی مشکلات مردم هم به چشم مسئولان نمیآید و این وضعیت موجب مهاجرت بسیاری از مردم شده است.
وی در ادامه گفت: چه کسی میتواند جایی زندگی کند که از هر سال بیش از نیمی از روزها از آسمان خاک میبارد، بسیاری از مردم دچار بیماری تنفسی شدهاند
او ادامه داد: به گونهای مسئولان با این مشکل برخورد میکنند که گویی این مشکل عادی است و باید به همین وضعیت باقی بماند. این در حالیست که تا چند سال قبل وضعیت اینگونه نبود.
حسن ابراهیمی نیز از کشاورزان فهرجی در بخش کویر نگین است میگوید: جنوب کرمان باران میبارد و سیلش به ما در شرق کرمان خسارت میزند، تا امروز میگفتند ریزگردهای شرق کرمان از جازموریان است، اما این روزها بستر جازموریان مملو از آب است و این یعنی ریزگردها اصلاً ربطی به جازموریان ندارد.
او میگوید: چرا مسئولان که خبر از محرومیت زدایی میدهند کاری برای مردم شرق کرمان نمیکنند، تنها راه حل مشکل ما کشت درختان کهور و گز و احیای رودخانههای ریگان و فهرج است که پشت سد مانده اند.
به گفته مسئولان استان کرمان ۶٫۵ میلیون هکتار بیابان دارد و ۴۵ درصد از اراضی ملی استان به ویژه در شرق کرمان تحت تاثیر بیابانها هستند، ۲۸ کانون فرسایش بادی در ۱۷ شهرستان تحت پوشش منابع طبیعی شمال استان است که از این تعداد ۱۴ شهرستان ما درگیر بحث بیابانزایی است.
معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کرمان با اشاره به اینکه قریب به ۱۵ هزارو ۵۰۰ هکتار از اراضی شمال استان مالچ پاشی میشوند تا مورد استفاده برای عملیات بیولوژیک قرار گیرند، گفت: ۷ هزار هکتار از اراضی شرق استان کرمان دارای اولویت نخست در مالچ پاشی است که حدود ۶ هزار هکتار در سالهای گذشته مالچ پاشی شده و امسال نیز2 هزار هکتار باقی مانده انجام میشود.
به گفته وی فصل مناسب مالچ پاشی در زمستان و اوایل فصل بهار است و دلیل مالچ پاشی در این ایام حفظ رطوبت حاصل از بارشها در سطح زیرین مالچ است.
قادری با اشاره به اینکه از مالچ سنگین نفتی برای جلوگیری از پیشروی شنهای روان استفاده میشود، اضافه کرد: این نوع مالچ دارای مزیتهایی از قبیل، رعایت موارد زیست محیطی و همچنین داشتن چسبندگی مناسب برای فراهم آوردن جست زنی مجدد بوتهها و ایجاد پوشش گیاهی در محل پوشش داده شده است.
این در حالی است که بسیاری از فعالان محیطزیست اعتقاددارند که کنترل بیابانها تنها با توسعه پوشش گیاهی قابل انجام است و مالچ پاشی در کنار صدمهای که به محیطزیست میزند یک راهحل موقت است.
فارغ از همه این مشکلات باید برای مردمی که بعد از هر بار طوفان شن هم خانههایشان مملو از شن میشود و زندگی آنها را مختل میکنند چاره ای اندیشید چرا که شنها اقتصاد خانوادههای محروم را هم هدف قرار دادهاند و هرسال مردم را فقیرتر میکنند.