امام محمدباقر (ع) درباره اهمیت تسبیحات حضرت زهرا (س) فرمودند: خدای متعال در ستایش به چیزی والاتر از تسبیحات حضرت زهرا (س) پرستیده نشده است.

 عبادت مخلصانه را باید در سیره و سبک زندگی فاطمی جست‌وجو کرد؛ عبادتی که برخاسته از ایمانی محکم و قلبی مخلص بود که هیچ چیز از زیبایی‌های دنیایی او را از عبادت خدا نهی نمی‌کرد. سیره و سبک زندگی حضرت فاطمه زهرا (س) در ابعاد و جنبه‌های گوناگون تعریف و تفسیر می‌شود، اما در یک نگاه کلی به زندگی آن حضرت این نکته به دست می‌آید که روحیه ایمانی و قدرت الهی آن حضرت همه جنبه‌ها و رویکرد‌های زندگی اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و مبارزاتی ایشان را تحت پوشش قرار داده بود. چنانکه سیاست ایشان برخاسته از روح ایمان بود، همان طور که زندگی خصوصی، تربیت فرزند، همسرداری، واکنش‌های اجتماعی و رویکرد فرهنگی ایشان همگی نشأت گرفته از ایمان و اسلام محض و خاص بود.

با این رویکرد، اگر سبک زندگی فاطمی را به درستی بشناسیم و آن را الگو و سرمشق زندگی خود قرار بدهیم، می‌توانیم مطمئن باشیم که موضع‌گیری‌های انقلابی و سیاسی ما، فعالیت‌های اجتماعی و فرهنگی، زندگی خصوصی و شخصی ما و سایر ابعاد زندگی‌مان همگی با نور ایمان روشن شده و رنگ و عطر الهی به خود گرفته است.

در گفتگو با دکتر طاهره محسنی، استاد حوزه و دانشگاه و پژوهشگر دینی، به بررسی سیره عبادی و ایمانی حضرت فاطمه زهرا سلام‌الله علی‌ها پرداخته ایم.

تسبیحی از خاک شهدا

عبادت‌های مخلصانه حضرت زهرا (س) یکی از نکات مهمی است که در منابع تاریخ اسلام بسیار بر آن تأکید شده است. ظاهراً آن بانوی گرامی تسبیحی شبیه آنچه ما امروزه از آن استفاده می‌کنیم، داشته‌اند. آیا چنین مطلبی صحت دارد؟

در روایت‌ها نوشته شده که وقتی جناب حمزه (ع) یعنی عموی پیامبر (ص) به شهادت رسید، حضرت زهرا (س) به سمت مکان واقعه احد می‌رفتند و در آن مکان عزاداری کرده و برای شهدا دعا می‌کردند. در آن زمان بود که بعد از دفن جناب حمزه، آن بانوی مکرم از خاک مزار ایشان تسبیحی شبیه تسبیح امروزی ما درست کردند.

یعنی درست کردن تسبیح را از آن حضرت آموخته‌ایم؟

ظاهراً قبل از حضرت صدیقه کبری (س) هم تسبیح‌هایی با این نحو تهیه می‌شد؛ اما وقتی ایشان از خاک مزار مطهر جناب حمزه تسبیح تهیه کردند، رسم میان مردم بر این شد که از آن خاک مطهر تسبیح بسازند و با آن ذکر بگویند. تا اینکه واقعه عاشورا و شهادت امام حسین (ع) روی داد و از آن تربت پاک تسبیح ساخته شد.

تسبیح حضرت زهرا (س) پیش از جنگ احد

حضرت زهرا (س) قبل از شهادت جناب حمزه (ع)، چگونه تسبیح تهیه می‌کردند؟ درواقع می‌خواهیم بدانیم که ایشان چگونه ذکر‌های خود را داشتند؟

حضرت فاطمه زهرا (س) دائم‌الذکر بودند. به این معنا که اعمال و رفتار و گفتار ایشان در مسیر الهی بود و از آن عدول نمی‌کرد، بلکه حتی زبان ایشان دائم مشغول ذکر و تسبیح بود. چون تسبیح یکی از اقسام ذکر لفظی است که در سیره همه معصومین علیهم السلام این روش و منش وجود داشته است.

آن حضرت به منظور شمردن و داشتن نظم در تعداد ذکر‌های خود و برای اینکه تقید بیشتری به این کار داشته باشند، تسبیحی از نخ درست کرده بودند. آن طور که در منابع روایی و تاریخی نوشته شده، آن حضرت از نخ پشمی تسبیح درست کرده بودند، به این صورت که چندین گره بر روی نخ زده بودند و آن را گردانده و تسبیح و تکبیر می‌گفتند.

چه شد که بعد از شهادت جناب حمزه (ع) به ساخت تسبیح از خاک ایشان اقدام کردند؟

این کار حضرت زهرا (س) به این منظور بود که ذکر‌های خود را با آن خاک مطهر که مربوط به شهید راه اسلام بوده، متبرک کنند. در عین حال که درس بزرگی برای مردم دارد، این که تربت شهیدان در راه خدا را گرامی بدارند و یاد و حماسه آن‌ها را از یاد نبرند.


بیشتربخوانید


آثار تسبیحات حضرت زهرا (س) در دنیا و آخرت

یکی از یادگاری‌های بسیار مهم و ارزشمندی که حضرت زهرا (س) برای ما به یادگار گذاشته‌اند، تسبیحات ایشان است. این تسبیحات چه آثار وضعی برای ما دارد؟

آثار تسبیحات حضرت زهرا (س) بسیار زیاد و قالب توجه است، به اندازه‌ای که اگر انسان ارزش و مقام آن را بداند مدام به این اذکار مشغول می‌شود. از این آثار می‌توان به مواردی اشاره کرد، مثل تقویت قدرت روحی و روانی و استقامت در زندگی، توکل به خدا و نداشتن ترس از دشمنان، ناامید نشدن در زندگی و دوری از هر نوع افسردگی و بسیاری موارد دیگر که از جمله آثار دنیایی این ذکر شریف هستند.

از آثار معنوی هم می‌توان به این نکته اشاره کرد که تسبیحات حضرت زهرا (س) مصداق ذکر کثیر خداوند است. در عین حال برترین ذکر است، به اندازه هزار رکعت نماز مستحبی اجر و پاداش دارد، بهترین و بالاترین تعقیباتی است که بعد از هر نماز می‌توانیم بگوییم و اگر این ذکر را در رختخواب و قبل از استراحت بگوییم، گویا بستر و خوابگاه خودمان را به عبادتگاه تبدیل کرده‌ایم. همه این‌ها گوشه‌ای از آثار و نتایج این ذکر شریف و اثربخشی است که پیغمبر خدا (ص) آن را به دختر گرامی خود هدیه دادند.

نظر ائمه اطهار (ع) درباره منزلت تسبیحات حضرت

آیا در این مورد احادیثی هم نقل شده است؟

بله. به عنوان مثال در حدیثی امام جعفر صادق (ع) یکی از یاران خود را به گفتن تسبیحات حضرت زهرا (س) تشویق کرده و فرمودند که: «ما اهل بیت، حتماً به فرزندان خود تسبیحات حضرت زهرا (س) را آموزش می‌دهیم و آن‌ها را به گفتن این تسبیحات تشویق و ترغیب می‌کنیم، همان طور که آن‌ها را با نماز آشنا می‌کنیم؛ بنابراین خود را به این اذکار ملزم بدان و بر گفتن آن مداومت داشته باش چراکه هر کسی بر این اذکار مداومت داشته باشد بدبخت و شقاوتمند نخواهد شد.»

در عین حال در حدیث دیگری از آن حضرت روایت شده که فرمودند: «گفتن تسبیحات حضرت زهرا (س) بعد از هر نماز در هر روز، برای من دوست‌داشتنی‌تر است از خواندن هزار رکعت نماز در هر روز.»

امام محمدباقر (ع) هم درباره اهمیت و شأن این تسبیحات فرمودند: «خدای متعال در ستایش به چیزی والاتر از تسبیحات حضرت زهرا (س) پرستیده نشده است و اگر چیزی برتر و والاتر از این در عبادت بود، رسول خدا (ص) آن را به حضرت فاطمه زهرا (س) آموزش می‌داد.»

در اینجا خوب است یکی از پرسش‌های عمومی را درباره تسبیحات حضرت زهرا (س) مطرح کنیم. می‌دانیم که این تسبیحات دارای ذکر‌های شریف الله اکبر، الحمدلله و سبحان الله است. اگر در تعداد و شمارش ذکر‌ها دچار شک شدیم چه باید بکنیم؟ آیا باید دوباره ذکر‌ها را از ابتدا بگوییم یا اینکه راهکاری برای شمارش و شک در این مورد وجود دارد؟

در این مورد در حدیثی از امام صادق (ع) روایت شده که فرمودند: «هر زمانی که در تعداد تسبیحات حضرت زهرا (س) شک کردی، پس اعاده کن.» گفته شده که اگر انسان در تعداد ذکر الحمدلله شک کند در صورتی که از محل آن نگذشته باشد، باید بنا را بر کمتر بگذارد. اگر اشتباه کند و به تعداد الله اکبر یا غیر آن اضافه کند، باید از زیادتر چشم‌پوشی کرده و بنا را بر ۳۴ یا ۳۳ بگذارد. در این مورد بهتر این است که در الله اکبر و الحمدلله، نه در سبحان الله، بنا را بر این بگذارد که یکی کم است و بعد با گفتن یک مرتبه آن را کامل کند.

منبع: تسنیم

اخبار پیشنهادی
تبادل نظر
آدرس ایمیل خود را با فرمت مناسب وارد نمایید.
نظرات کاربران
انتشار یافته: ۱۶
در انتظار بررسی: ۰
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۳:۰۱ ۲۸ آذر ۱۴۰۲
من آماده همکاری با شما هستم ولی بخدا موقعیتمان جور نیست چون نه مدارک دارم و نه امور مالی فعلا نشستم تا ببینم یکی از مغازه ها رو میتونم بفروشم تا بتونم جایی برم چرا فکر میکنید من حاضر نیستم شب یلدا رو باهم باشیم
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۰:۴۲ ۲۷ آذر ۱۴۰۲
السلام علیک یا بانوی دوعالم حضرت فاطمه زهرا (س)
شهادت مظلومانه حضرت زهرا (س)را به امام مهدی (عج) وهمه هموطنان عزیز و محبان
و پیروان واقعی آن حضرت تسلیت می گویم
امیدوارم که بتوانیم از رهروان راستین آن حضرت باشیم .
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۲۱:۱۷ ۲۶ آذر ۱۴۰۲
السلام علیک یا فاطمه الزهرا سلام الله علیها
اللهم عجل لولیک الفرج به حق زینب کبری سلام الله علیها
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۸:۵۲ ۲۶ آذر ۱۴۰۲
من هرروزبع از نماز تسبیحات حضرت زهرا (س)را می گویم ولی تأثیری درزندگیم نداشته نمی دانم مشکل از چیست
United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland
ناشناس
۱۸:۲۷ ۲۶ آذر ۱۴۰۲
اسلام علیک يا فاطمه زهرا علیهاالسلام
Iran (Islamic Republic of)
عمار .
۱۵:۵۷ ۲۶ آذر ۱۴۰۲
به نام خداوند جان و خرد : تسبیحات حضرت فاطمه الزهرا سلام الله علیه صدیقه الشهیده سیده النسا العالمین اهل جنت تسبیحات اربعه بوده جامعه اربعه هم چهار می آید و باید دارای ذکر ۳۴ الله اکبر و ۳۳ الحمدالله و ۳۳ سبحان الله و ۳۳ لا اله الا الله باشد حال سوال این بنده حقیر فقیر کمترین بی سواد مومن از شما عالمان دین اسلام ناب محمدی ص این است که چرا اولا ساخت تسبیحات سه تا ۳۳ دانه است ؟ !!! و بجای یک ۳۴ دانه و سه ۳۳ دانه در یک تسبیح فقط سه ۳۳ دانه تسبیح است ؟!!! و ثانیا چرا تسبیحات اربعه را کامل نمی گویید و فقط به سه ذکر الله اکبر و الحمدالله و سبحان الله بسنده می کنید و ذکر چهارمین اربعه که همان لا اله الا الله است را از تسبیحات اربعه حضرت فاطمه الزهرا سلام الله علیه حذف کرده اید و نمی گویید ؟!!! لطفاً توضیح منطقی عقلانی خردمندانه خداپسندانه بدهید در این خصوص . با تشکر . التماس دعا و صلوات . و من الله التوفیق .
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۳:۴۲ ۲۶ آذر ۱۴۰۲
من هرچی خوندم برکت هیچ نداشت همه سرمایه م رفت تو بورس
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۵:۱۸ ۲۶ آذر ۱۴۰۲
تسبیحات را بگو ،در ضمن عاقلانه هم عمل کن و بیگدار به آب نزن تا نتیجه ببینی.
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۳:۳۲ ۲۶ آذر ۱۴۰۲
سلام بر دختر نبی اکرم فاطمه زهرا
Iran (Islamic Republic of)
علی
۱۳:۰۲ ۲۶ آذر ۱۴۰۲
الابذکرالله تطمءن القلوب یعنی چه؟؟؟
معنی اش این است که برادرمسلمانی که خوف داری از نقص اموال وانفس وثمرات .
چاره اش در ذکر خدااست.
دوری ازغفلت است.
دوری از کفران است.
دوری ازبلا وابتلا ومصیبت است.
دوری از نقصان است.
دوری ازترس دشمنی جن وانس است‌.
دوری از کسالت وبیماری است.
همین آخری اگرخدای ناکرده به بیماری دچار بشوی.
اگرخدا درد می دهد،ازغفلت توست،
که به بیراهه رفته ای ،
درمان توآنگاه است که ذاکرشوی، ذاکرعملی.
بیماری آرامشت را می گیردبه هردکتری بروی یکجور نسخه می دهد
نوبت های طولانی وآزمایشهای گوناگون کرک وپرت را می ریزد.
اضطراب داری، نه فقط در مریضی ،اززن وفرزند وعاقبت به خیری،
اینجااست که ذکر خدا ،تسبیحات حضرت زهرا به کمکت می آید.
بلاها وفتنه ها قطع می شود یا ازشدتش کاسته می گردد.
درست است که سنت است.
آی انسان خطاکاروفراموشکارومغرور وتجمل گرا ومال پرست لاف زن!!
غافل مباش که چون به نعمت رسیدی طغیان کنی وچون از توگرفته شدبه فزع و بیتاب شدن مشغول شوی.
معتدل باش وبااذکار واسماء وتسبیح خداوند ، نورسلامت جسم وجانت را افزون ببخش.
خداوند درقرآن می فرماید:
آیامردم خیال کرده اندکه اگردرزبان تظاهر به ایمان کنند آیا مابسنده خواهیم کرد وآنان را به حال خوشان خواهیم گذاشت و اورا آزمایش نخواهیم کرد؟؟؟
احسب الناس ان یترکواان یقولوا آمنا وهم لایفتنون.
ولقدفتناالذین من قبلهم فلیعلمن الله الذین صدقوا ولیعلمن الکاذبین.
درایام فاطمیه وایام عاشورا دوفرصت طلایی برای خودسازی وهدایت
برای مردم ومسوولین برای به هدف رساندن جامعه ی اسلامی به
سمت سعادت وخوشبختی انسان هاست.
آقای معمم وسخنران وخطیبی که دراین شب ها به منبر رفتی وحتی درشب شهادت هم تمام صحبت هایت به شوخی وطنز وخنداندن و
جمله های کم ارزش گذشت، بنا به دلیل اینکه مردم راباید خوش نگه داشت،
طنز در هر۱۰ الی ۱۵ دقیقه با گوشه وکنایه برای رساندن یک مطلب جدی پیش می آیدنه اینکه خندوانه به راه بیاندازی!!!
چقدر درصحبت هایت از قرآن وحدیث کمک گرفتی؟؟؟؟
وچقدر از سلیقه های شخصی خودت حرف زدی که مثلا
روضه ات گرم باشد وعوام پسند ومشتری نگه دار.
سخنی را بگو تا خدا وپیامبر خوششان بیاید نه اینکه مردم را
به خنده بیاندازی.وبه به گویانت زیاد وگریاندنت درحد یک دقیقه هم نباشد.
مسایلی که گفته می شود ،چرا نمی دانی که زن ها وجوانهای مجرد نشسته اند وونوجوانان وکودکان هم هستند ومنبر قدر وارزشش
بالاتر ازسخنان سخیفی است که درظاهر برای هدایت ودرباطن
معکوس جلوه خواهد کرد.
متاسفانه هیچ کنترل وطرح برنامه موعظه ی هدفدار وکلیت داری که ازبالا به این افراد ،تکلیف شود وجود ندارد.
Iran (Islamic Republic of)
محمد
۱۷:۱۱ ۲۶ آذر ۱۴۰۲
چه زیبا و لذت‌بخش، باور کنید ۳ بار از اول تا آخر خوندمش،
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۸:۴۴ ۲۶ آذر ۱۴۰۲
اللهم العجل لولیک الفرج
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۲۰:۵۳ ۲۶ آذر ۱۴۰۲
تمام علمی که داری برای گناه نکردن انجام بده .تا می توانی چشمت را از نامحرم حفظ کن . همنشینی با نام اهل را کنار بذار .تا میتوانی زبانت را حفظ کن شکم را از پر خوری و اسراف نکن در همه کار صبر پیشه کن . آخر اگر در میان همه ی اینها باز هم گناه پیش آمد مطمئن باش خداوند به واسطه ی این صدق و خلوص تو حالت توبه و انابه را در همان روز برایت پیش می آورد که با گریه هم گناهانت پاک شود و هم تبدیل به هدایت و رضایت خداوند شود
Iran (Islamic Republic of)
یاصاحب الزمان ادرکنی
۲۰:۵۵ ۲۶ آذر ۱۴۰۲
خیلی قشنگ بودبه جای خیلی هابایدشمامنبر بری