امروز پنجشنبه (چهارم آبان) مصادف با دهم ربیع الثانی، سالروز وفات حضرت فاطمه معصومه (س) است. آن حضرت اول ذیقعده سال ۱۷۳ هجری در شهر مدینه دیده به جهان گشود و از همان آغاز در محیطی پرورش یافت که پدر و مادر و فرزندان، همه به فضایل اخلاقی آراسته بودند. پس از آن که پدر بزرگوارش شهید شد، فرزند آن امام، حضرت رضا (ع) عهده دار تعلیم و تربیت خواهران و برادران خود شد و تامین مخارج آنان را نیز بر عهده گرفت و در اثر توجهات زیاد آن حضرت، هر یک از فرزندان امام کاظم (ع) به مقامی والا دست یافتند و زبانزد همگان شدند.

در سال ٢٠٠ هجری قمری در پی اصرار و تهدید مامون عباسی سفر تبعیدگونه حضرت رضا (ع) به مرو انجام شد و آن حضرت بدون این که کسی از بستگان و اهل بیت خود را همراه ببرند، راهی خراسان شدند. حضرت معصومه (س) یک سال پس از هجرت امام رضا (ع) در سال ۲۰۱ هجری قمری، به شوق دیدار برادر به سمت خراسان حرکت کرد و هنگامی که کاروان آن حضرت به شهر ساوه رسید، ماموران حکومت عباسی بر سر راه آنان ظاهر شده و با همراهان حضرت وارد جنگ شدند و در نتیجه تقریبا همه مردان کاروان به شهادت رسیدند، حتی بنابر نقلی حضرت (س) معصومه را نیز مسموم کردند.

به اعتقاد برخی راویان تاریخ، حضرت معصومه (س) بر اثر اندوه از این ماتم یا بر اثر مسمومیت از زهر جفای دشمن، بیمار شده و خواستند تا به سمت قم حرکت کنند و لذا فرمود مرا به شهر قم ببرید، زیرا از پدرم شنیدم که می‌فرمود شهر قم مرکز شیعیان ما است.

حضرت معصومه (س) در ۲۳ ربیع الاول همان سال با استقبال شیعیان قم وارد این شهر شدند و در محلی که امروز میدان میر نامیده می‌شود، شتر آن حضرت در مقابل منزل موسی بن خزرج یکی از بزرگان خاندان اشعری در قم زانو زد و افتخار میزبانی حضرت نصیب او شد. آن حضرت ۱۷ روز در این شهر زندگی کرد و مشغول عبادت شد که محل عبادت آن حضرت در مدرسه ستیه به نام بیت النور هم اکنون محل زیارت ارادتمندان آن حضرت است. سرانجام در روز دهم ربیع الثانی سال ٢٠١ هجری پیش از آن که امام رئوف و برادر بزرگوارش علی بن موسی الرضا را زیارت کند، دیده از جهان فرو بست.

شاید مهمترین اطلاعاتی که درباره زندگی حضرت فاطمه معصومه (س) در کتاب‌های تاریخی و روایی ذکر شده باشد، در همین مقدار یا کمی بیشتر باشد و اطلاعات چندانی از زندگی آن حضرت در دست نیست؛ به ویژه با توجه به اینکه روز ولادت حضرت معصومه (س) به نام روز دختر نامیده می‌شود و بسیاری از دختران این مرز و بوم دوست دارند تا شخصیتی همچون آن حضرت را الگوی خود قرار دهند و در روزگاری که دنیای غرب به دنبال تبلیغات بر ضد سبک زندگی اسلامی زنان و دختران است، ضرورت دارد تا مردم هر چه بیشتر با این بانوی کرامت آشنا شوند.

بیشتر بخوانید

جای بسی خوشحالی است که در این روز‌ها شاهد رونمایی از فیلم سینمایی اُخت‌الرضا (س) بودیم که همزمان با ایام معصومیه در شهر قم رونمایی شد. این فیلم ۹۰ دقیقه‌ای که روایت‌گر زندگی حضرت معصومه و هجرت آن بزرگوار از مدینه به قم است، به کارگردانی سید مجتبی طباطبایی توسط سازمان سینمایی سوره و با مشارکت آستان مقدس حضرت معصومه (س) و عتبه حسینی ساخته شده، از دو هفته پیش در سینما‌های سراسر کشور به روی پرده رفته و می‌تواند دوستداران و ارادتمندان به ساحت ائمه معصومین را با سبک زندگی حضرت معصومه آشنا کند و الگویی برای دختران کشورمان باشد.

 اُخت‌الرضا (س) به کارگردانی سید مجتبی طباطبایی

محمدحسین رجبی دوانی، کارشناس تاریخ تشیع درباره زندگی فاطمه معصومه (س) گفت: اطلاعات ما درباره شخصیت‌های بزرگ دینی بسیار محدود است و مهمترین دلیل، آن است که این ذوات مقدس به خاطر فشار دستگاه‌های غاصب خلافت باید ناشناخته می‌ماندند و نمی‌گذاشتند فضیلت‌های آنان در جامعه انعکاس پیدا کند و مردم آنان را بشناسند.

وی با استناد به یک نقل تاریخی، گفت: عمر بن عبدالعزیز که به اصطلاح، خلیفه عادل اموی بود، از پدرش نقل می‌کند که پدرم حاکم مصر بود و می‌گفت اگر مردم فضلیت‌های این خاندان یعنی اهل بیت را بدانند، به صورت سینه خیز به سوی آنان خواهند رفت، اما چه کنیم برای حفظ حکومت خودمان، باید کاری کنیم که مردم آنان را نشناسند. بر همین اساس حتی درباره ائمه به‌جز امامانی مانند امیرمومنان، امام مجتبی، امام حسین، امام رضا و تا حدی امام کاظم (علیهم السلام) که در عرصه سیاسی نقش آفرینی داشتند، ما از دوران زندگی آنان اطلاع چندانی نداریم تا چه رسد به امام زادگان بزرگواری مانند حضرت معصومه.

رجبی دوانی افزود: با این حال اگر بخواهیم حضرت معصومه را بشناسیم تعابیر زیبا و بلندی که در زیارت آن حضرت، آن هم از زبان امام رضاست کفایت می‌کند که حضرت معصومه را با تعابیر عظیمی یاد می‌کند و به طور قطع باید چنین ویژگی‌هایی در وجود مقدس آن حضرت باشد که امام معصومی برای او زیارت‌نامه می‌گوید و از او تجلیل می‌کند. ما به جز حضرت عباس (ع) و حضرت علی اکبر (ع) که در زیارت‌های امام حسین (ع) از آن ذوات مقدس به صورت جداگانه یاد شده، جایی نداریم که امام معصوم برای یک کسی به ظاهر غیرمعصوم با چنین تعابیری زیارت نامه بیان کند.

نویسنده کتاب «کوفه و نقش آن در قرون نخستین اسلامی» اضافه‌کرد: حضرت معصومه دارای معنویت بالا و فهم و درک فوق العاده نسبت به امام زمان خود داشته و تحمل رنج سنگین هجرت از مدینه به سوی مرو را به جان خرید تا نزد امام رضا (ع) بیاید، ولی نتوانست و این نشان دهنده آن است که می‌خواهد به سوی امام زمان خود برود و او را یاری کند.

وی افزود: با وجود اطلاعات محدودی که داریم، نقل شده که حضرت معصومه (س) در زمان پدر خود با این که کودک بوده، ولی عالم بزرگی بوده است و گروهی که قصد داشتند از امام کاظم (ع) مسائل فقهی و شرعی خود را بپرسند و، چون امام در منزل نبودند، حضرت معصومه سوالات آنان را پاسخ می‌دهد و زمانی که این افراد خدمت امام کاظم می‌رسند و ماجرای خود را تعریف می‌کنند، موسی بن جعفر (ع) زمانی که پاسخ دختر خود را می‌شنوند، همان عبارتی را به کار می‌برند که پیامبر اکرم (ص) برای حضرت زهرا (س) به کار بردند و فرمود فدا‌ها ابوها. بر این اساس می‌توان با دقت در زیارت نامه حضرت معصومه و اندک اطلاعاتی که وجود دارد، یک سیمایی از شخصیت برجسته آن حضرت را برای دختران بیان کرد تا از آن حضرت پیروی کنند.

منبع: ایرنا