به گفته مسئولان، یکی از راهبرد‌های مهم ایران در توسعه همکاری‌های تجاری با کشور‌های همسایه، جایگزینی ارز‌های ملی در مناسبات پولی و افزایش حجم مبادلات تجاری و اقتصادی است.

به تازگی هم رئیس کل بانک مرکزی محمد رضا فرزین مطرح کرده است: حذف دلار از مبادلات اقتصادی - تجاری و استفاده از ارز‌های ملی در بستر همکاری‌های پولی و بانکی سوریه و ایران، حتما تراز تجاری دو کشور را به نفع اقتصاد ملی و مردم تغییر خواهد داد.

محمدرضا فرزین در ادامه اظهار کرد: افزایش مناسبات بانکی، تجاری و سرمایه‌گذاری‌های مشترک در دستور کار جدی تهران و دمشق است.

بحث دلارزدایی در جهان با پیشگامی روسیه و چین آغاز شد و اکنون بیش از پیش مورد توجه سایر کشور‌های دنیا قرار گرفته است و کشور ما نیز در این راستا در حال حرکت است، اقدامی که مخبر معاون اول رئیس جمهور در خصوص میزان اهمیت عملیاتی شدن آن اظهار می‌کند: دیگر دلار‌زدایی یک انتخاب داوطلبانه توسط کشور‌ها نیست، بلکه یک پاسخ اجتناب‌ناپذیر کشور‌ها به پروژه سلاح‌سازی از دلار است. سلاح‌سازی از دلار در چند دهه گذشته از جمله مهم‌ترین عواملی است که کشور‌ها را وادار کرده به‌دنبال یافتن راهی برای رهایی از عواقب تحریم‌های دلاری احتمالی در آینده باشند.

سلاح‌سازی از دلار اقدامی که خود آمریکایی‌ها نیز به آن معترف هستند. موردی که اسکات بنت، افسر سابق عملیات روانی ارتش آمریکا در گفت‌وگوی اختصاصی به باشگاه خبرنگاران جوان گفته بود: اقتصاد کشور‌هایی که بر پایه دلار است ابزاری شده در دست آمریکایی‌ها تا هر بار به نوعی به ساختار‌های اجتماعی و اقتصادی سایر کشور‌های جهان ضربه بزنند. سال‌هاست آمریکا با اعمال تحریم‌هایی که محوریت آن براساس دلار است تلاش کرده اقتصاد جهان را به نفع خود در تنگنا قرار دهد.

دلار زدایی و جایگزینی ارز‌های ملی در مناسبات تجاری و اقتصادی که در کشور ما به گفته کارشناسان از اهمیت دوچندانی برخوردار است، موضوعی که بالسینی کارشناس اقتصادی پیش از این در گفت و گو با باشگاه خبرنگاران جوان مطرح کرده بود: با گسترش انتقادات نسبت به استیلای دلار در مبادلات و تجارت بین المللی خصوصا در دهه‌های اخیر اشکال مختلفی از چندجانبه گرایی به ویژه در حوزه‌های تجارت، پولی و مالی شکل گرفته است که هدف آن در مناطق مختلف این است که از زیان‌هایی که استیلای دلار در معاملات بین المللی به دنبال دارد کاسته شود و به کارایی بیشتر تجارت در کشور‌های مختلف کمک شود.

او در ادامه گفت: در طی دهه‌های اخیر شکل‌های مختلفی این روابط به خود گرفته است به طور مثال شکل گیری و تاسیس یورو به عنوان پول واحد اروپایی یکی از همین مصادیق بود. در سال‌های اخیر نیز با قدرت گرفتن اقتصاد چین و هند استفاده از یوان و روپیه نیز در حال گسترش است و خود این کشور‌ها نیز با شکل دادن به پیمان‌های مختلف تجاری و پولی به دنبال بالا بردن سهم این ارز‌ها در تجارت و اقتصاد بین الملل هستند.

به گفته این کارشناس، این مسئله برای اقتصادی مانند کشور ما که در دهه‌های اخیر با تحریم‌های بسیار سخت مواجه بوده و عملا استفاده از دلار هزینه‌های بسیاری را برای اقتصاد ایران به دنبال داشته است حائز اهمیت است بنابر این پیگیری موضوع دلار زدایی و کاهش نقش دلار در معاملات پولی و تجاری با کشور‌های دیگر برای کشور ما مسئله کلیدی است.

جایگزینی ارز‌های ملی در مناسبات اقتصادی و تجاری که علاوه بر کاهش نقش دلار بر تجارت ما می‌توانند بر شاخص‌های کلان اقتصادی هم اثر گذار باشد. نکته‌ای که سیاوش غیبی پور کارشناس اقتصادی در گفت و گو با باشگاه خبرنگاران جوان در خصوص آن گفت: در ابتدا باید بازار کالایی کشور ما ایجاد و برای کالا‌های ما تقاضا شکل گیرد و سپس مرحله دوم حرکت به سمت جایگزینی ارز‌های ملی در مناسبات اقتصادی است که در این زمینه در برخی از کشور‌های همسایه و طرف مبادله در حال پیش روی هستیم.

این کارشناس اقتصادی در ادامه بیان کرد: به میزانی که تقاضا برای پول ایجاد شود آن پول قدرت بیشتری خواهد گرفت و تقویت خواهد شد حال اگر مبادلات تجاری ما با کشور‌های دیگر به سمت جایگزینی ارز‌های ملی حرکت کند شاهد تقویت و قدرت گیری پول ملی خواهیم بود.

او می‌گوید: در نهایت نیز با تقویت و قدرت گیری پول ملی شاهد اثرپذیری مطلوب شاخص‌های کل اقتصادی و تورم خواهیم بود بنابر این جایگزینی ارز‌های ملی در مناسبات اقتصادی علاوه بر پایان غلبه ارز‌های جهان روا در تجارت سبب تقویت پول ملی و اثرپذیری مطلوب شاخص‌های کلان اقتصادی کشور خواهد بود.

خرداد ماه بود اندیشکده ریسپانسیبل استیتکرافت مستقر در واشنگتن دی سی آمریکا هشدار داد که روند دلارزدایی توقف‌ناپذیر است، زیرا کشور‌های جهان تمایل زیادی به کاهش وابستگی به دلار نشان داده اند.