به گزارش خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان خراسان رضوی، کاروانسرای عباس آباد در بین دشتی وسیع و در کیلومتر ۲۶ مسیر تایباد به تربت جام قرار دارد. این بنا در زمان آبادانی خود از جمله کاروانسرا‌های معتبر خراسان محسوب می‌شده که به دلیل فضا‌های متعدد و دارا بودن امکانات رفاهی از اهمیت خاصی برخوردار بوده است. این کاروانسرا واقع در مسیر تاریخی جاده ابریشم، در جغرافیای خراسان بزرگ یکی از اولین مأمن‌های کاروانیان مشرق زمین در هنگام ورود به سرزمین ایران بوده است.

کاروانسرای عباس آباد شامل ۲ حیاط است و اطراف آن‌ها ایوان، ایوانچه؛ اتاقک‌ها و آب انبار وجود دارد که آب آن از قنات و باران تامین می‌شده است. 

شواهد معماری بنا نشان می‌دهد بخش مسکونی و قسمتی که برای احشام در نظر گرفته شده از یکدیگر جدا بوده است. فضای داخلی اتاقک‌ها بسیار ساده و منحصر به طاقچه و طاق‌نما می‌باشد و پوشش سقف آن به صورت چهارترک ایجاد شده است. تعدادی از اتاق‌ها به وسیله درگاه با هم ارتباط داشته و پنجره‌های کوچکی برای تامین نور در آن‌ها تعبیه شده است.

ثبت جهانی کاروانسرای عباس آباد

رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی تایباد می‌گوید: کاروانسرای تاریخی عباس آباد تایباد در قالب «کاروانسرا‌های ایرانی» در چهل و پنجمین نشست کمیته میراث جهانی یونسکو که در ریاض، پایتخت عربستان سعودی، در حال برگزاری است، ثبت جهانی شد.

نظام الدین کارگزار می‌افزاید: کاروانسرای عباس آباد تایباد، از آثار دوران تیموری است و در ۲۶ کیلومتری جاده تایباد به تربت جام قرار دارد که ۲ سال پیش توسط بازرس یونسکو بازدید شد.

وی ادامه می‌دهد: کاروانسرای عباس آباد تایباد در زمان رونق و آبادنی خود از جمله کاروانسرا‌های معتبر خراسان محسوب می‌شد و به دلیل فضا‌های متعدد و امکانات رفاهی از اهمیت خاصی برخوردار بوده است.

کارگزار بیان می‌کند: امروزه این اثر تاریخی علاوه بر کاربری گردشگری به محلی برای علاقمندان به علم نجوم تبدیل شده و به علت دوری از فضای شهری و کم بودن آلودگی نوری، از آسمان زیبایی در شب برخوردار است.

رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی تایباد خاطرنشان می‌کند: کاروانسرای عباس آباد به شماره ۲۳۸۶ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است و با ثبت جهانی آثار تاریخی توجه ویژه‌ای و اعتبارات بین المللی برای مرمت و نگهداری آن‌ها در نظر گرفته می‌شود.

وی تصریح می‌کند: کاروانسرای مذکور به دلیل قرار گرفتن در مسیر مشهد به گمرک بین المللی دوغارون همواره مورد توجه گردشگران داخلی و خارجی بوده است.

نقطه‌ای بکر برای علاقه‌مندان به ستاره شناسی

اما می‌شود کاروانسرای عباس آباد را از منظری دیگر بررسی کرد؛ علاوه بر کاربرد تاریخی، کابرد دیگری نیز دارد که آن کاربرد نجومی این بنا است.

کارگزار اظهار می‌کند: ستاره‌شناسان، علاقه‌مندان به نجوم و عکاسان نجومی نیز به این بنا به عنوان محلی برای رصد آسمان شب نگاه می‌کنند.

رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی تایباد اضافه می‌کند: از نکات ارزشمند این مجموعه تاریخی می‌توان به دور بودن از شهر و روستا‌ها اشاره کرد که باعث شده تا آلودگی نوری بسیار کمی داشته باشد و آسمانی پر ستاره و جذاب را به نمایش می‌گذارد.

این مقام مسئول ادامه می‌دهد: همچنین دوستداران علم ستاره‌شناسی و عکاسان حرفه‌ای این بنا را مناسب‌تر برای رصد آسمان دانسته اند.

کارگزار بیان می‌کند: تابحال چندین گروه رصدی به دعوت انجمن نجوم تایباد برای مشاهده رویداد‌های نجومی از جمله ما‎ه‌گرفتگی، خورشیدگرفتگی، بارش شهابی، مقارنه اجرام آسمانی و رصد هلال ماه به عباس آباد آمده اند.

حفظ و حراست از این میراث تاریخی که به تازگی در سطح بین المللی به ثبت رسیده و حمایت از انجمن‌های علمی و گروه‌های گردشگری برای برگزاری سفر و گردش‌های مختلف در شهرستان می‌تواند به منطقه رونق ببخشد و همچنین ظرفیت‌های دیار مرزی تایباد بیشتر شناخته شود.

گزارشگر: امیرحسین چهاریاری